Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΕΝΕΙ ΠΑΝΤΑ Η ΙΔΙΑ; Ο ΜΑΝΔΥΑΣ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ
ΤΥΛΙΓΕΙ ΠΑΝΤΑ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΖΕΣΤΑΣΙΑ, ΤΟ ΙΔΙΟ ΔΡΑΜΑ,
ΤΙΣ ΙΔΙΕΣ ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ; ΠΟΥ ΣΥΝΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΕΚΡΗΞΕΙΣ
ΣΤΟΝ ΜΕΣΑ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ, ΠΩΣ ΤΡΥΠΩΝΕΙ ΤΟ ΜΑΤΙ
ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ, ΠΟΥ ΣΚΙΖΕΤΑΙ
Η ΦΟΡΜΑ ΓΙΑ ΝΑ ΤΡΕΞΕΙ ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΗΣ ΣΑΡΚΑΣ;
Αλλιώς: πώς το σήμερα κατανοεί το χθες; Πείτε μου, τι σημαίνει η φράση: «Το σύμπαν του μεσαιωνικού ανθρώπου κυριαρχείται από τον θεό» ή πώς μπορεί να διαβαστεί σήμερα ο «Υπέρ των ελληνικών ναών» λόγος του Λιβάνιου; Κλείνοντας το βιβλίο του Βικτόρ Σερζ, δεν μπορεί παρά να φυτρώνουν τέτοιες ανησυχαστικές ερωτήσεις, που συμπυκνώνονται σε τούτες τις λέξεις: «Πώς μπορεί σήμερα να διαβαστεί ένα τέτοιο βιβλίο;». Η «παθολογία των ιδεών» θεριεύει κι εδώ, όπως στους Δαιμονισμένους του Ντοστογιέφσκι. Πώς διαβάζονται σήμερα αυτά τα βιβλία;

Ο Βικτόρ Σερζ (1890-1947) έζησε όλη την τραγωδία της εφόδου στον ουρανό, της εποποιίας που χάραξε τον εικοστό αιώνα. Γιος ενός συμπαθούντος της «Ναρόντναγια Βόλια», ο Βικτόρ γεννήθηκε στις Βρυξέλλες και μεγάλωσε στη Γαλλία, όπου επηρεάστηκε από τις σοσιαλιστικές και αναρχικές ιδέες. Στα παιδικά του χρόνια, γράφει στις Αναμνήσεις ενός επαναστάτη , «οι συζητήσεις των μεγάλων είχαν να κάνουν με δίκες, εκτελέσεις, δραπετεύσεις […]. Στους τοίχους του ταπεινού δωματίου μας, υπήρχαν πορτραίτα εκτελεσμένων». Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος τον βρίσκει φυλακισμένο για τη δράση του. Με την απελευθέρωσή του καταφεύγει στην Ισπανία, απ΄ όπου επιστρέφει επιδιώκοντας να φτάσει στην επαναστατημένη Ρωσία. Το κατορθώνει. Συνεργάζεται με τους Μπολσεβίκους, πλάι στον Γκόρκι και τον Ζινόβιεφ, γνωρίζει τον Λένιν. Η απογοήτευση της Κρονστάνδης. Πλησιάζει τη σκέψη του Τρότσκι, εντάσσεται στην Αριστερή Αντιπολίτευση. Ο πρώτος, λένε, που χαρακτηρίζει, «ολοκληρωτική» τη νέα εξουσία. Ο δρόμος πια δεν είναι μόνο δικός του: Διαγραφή από το Κόμμα (1928), συνέχιση της συγγραφής (δημοσιεύει σε Γαλλία και Ισπανία), σύλληψη (1933). Το μέλλον του έμοιαζε προκαθορισμένο, κοινό με τόσων άλλων διαφωνούντων, «προδοτών» δηλαδή… Διεθνής κινητοποίηση, απελευθέρωση, Γαλλία (1937). Η εκδοτική του παρουσία στη Γαλλία, υπολογίσιμη τις δεκαετίες 1920 και 1930, θα τρωθεί ωστόσο από την αποκήρυξή του από τον Τρότσκι (1937). Γράφει λογοτεχνικά και πολιτικά κείμενα: Από τον Λένιν στον Στάλιν και Το πεπρωμένο μιας επανάστασης (1937), Μεσάνυχτα στον αιώνα (1939), η πρώτη περιγραφή των γκουλάγκ, αφιερωμένο στους «συντρόφους του ΡΟUΜ», του ισπανικού μαρξιστικού αντισταλινικού κόμματος… Παγκόσμιος Πόλεμος, γερμανική η λήθη ενός λογοτέχνη και πολιτικού συγγραφέα, οι δρόμοι του οποίου διασταυρώθηκαν με του Γκράμσι και του Λούκατς (ήδη από τη δεκαετία του 1920), που υπήρξε φίλος του Ιστράτι, του Ρολάν, του Ζιντ, του Μαλρό, του Μπρετόν, του Ερνστ…

κατοχή, Νότια Γαλλία, αγωνία, φυγή: Μεξικό, ήδη ο Τρότσκι έχει δολοφονηθεί. Εδώ θα γεννηθούν, μεταξύ των άλλων, οι Αναμνήσεις ενός επαναστάτη και η Υπόθεση Τουλάγεφ, που είδε το φως μεταθανάτια (1949). Ήδη όμως είχε αρχίσει η απομόνωση, η διαστρέβλωση και