ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ, ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ
ΓΙΑ ΜΕΛΕΤΗ, ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗ
ΑΠΟΨΕΩΝ, ΑΛΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΙΣΤΟΡΗΣΗ ΜΙΑΣ
ΠΑΡΑΤΕΤΑΜΕΝΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ
ΕΝΟΣ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΚΩΝ ΤΟΥ
ΑΡΧΩΝ ΝΑ ΠΡΟΑΣΠΙΣΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ
ΤΟΥΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ.
Η συνωμοσία Μέντιτσι του Πίτερ Ουότσον και της Σετσίλια Τοντεσκίνι είναι ένα εκτενές χρονικό της έρευνας των ιταλικών Αρχών να εξαρθρώσουν ένα μεγάλο δίκτυο αρχαιοκαπηλίας που άρχιζε από την Ιταλία, είχε διεθνείς διασυνδέσεις και κατέληγε να τροφοδοτεί με σημαντικής αξίας ιταλικές και ελληνικές αρχαιότητες τα μεγαλύτερα μουσεία της Δύσης και της Ιαπωνίας, καθώς και τους μεγαλύτερους ιδιώτες συλλέκτες στον κόσμο. Το ιταλικό κράτος κινητοποιήθηκε αποφασιστικά, όταν είδε τα τελευταία τριάντα χρόνια να εμπαίζεται από τα περισσότερα «ευυπόληπτα» μουσεία της Δύσης και ιδιαίτερα των ΗΠΑ, όπως το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, το Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστώνης και το Μουσείο Ζ.Π. Γκέτι του Λος Άντζελες και να γεμίζουν προκλητικά τις νέες αίθουσές τους μέσω της λεηλασίας των χωρών που κατέχουν αρχαιότητες, με πρώτη στον κατάλογο από άποψη εντυπωσιακών εκθεμάτων την Ιταλία!

Το είδος του βιβλίου είναι από αυτά που σπανίζουν στη χώρα μας, φτωχή στην παραγωγή συστηματικών βιογραφιών, μελετών, ερευνών, αναλύσεων ή καταγραφών σύνθετων κοινωνικών, καλλιτεχνικών ή ιστορικών φαινομένων.

Ο Πίτερ Ουότσον άρχισε ως ψυχαναλυτής, συνέχισε ως δημοσιογράφος και συγγραφέας. Έχει γράψει μυθιστορήματα, δίχως ιδιαίτερη απήχηση, όπως το αστυνομικό Μάρμαρα προδοσίας (1991, στο οποίο αναμειγνύεται και κάποια κλοπή των Ελγινείων από το Βρετανικό Μουσείο (από Έλληνα πατριώτη εφοπλιστή, σε μια πλοκή εντελώς αναληθή) και αρκετά βιβλία μη-μυθοπλασίας, όπως Ο θάνατος του Χίτλερ- η πλήρης ιστορία με νέα στοιχεία από τα μυστικά ρωσικά αρχεία (1995), Η συνωμοσία του Καραβάτζο (1984) και Οι Σόθμπις από τα μέσα (1996). Κυρίως το τελευταίο τον έκανε διεθνώς γνωστό.

Αντικειμενικότητα

Δύο πρόσφατα βιβλία του επίσης έκαναν εντύπωση: Η σύγχρονη σκέψη- μια ιστορία της διανόησης τον 20ό αιώνα (2000) και Ιδέες- μία ιστορία της σκέψης και των ανακαλύψεων από τη φωτιά στον Φρόυντ (2005). Αποτελούν μια βρετανικού τύπου δημοσιογραφική προσέγγιση της ιστορίας των ιδεών, μια πολύ συστηματική και ταυτόχρονα ψυχρή καταγραφή στο θερμό μέτωπο της σύγχρονης σκέψης.

Το αποστασιοποιημένο, αλλά όχι αδιάφορο, αυτό βρετανικό στυλ καταγραφής της έρευνας μπορεί να βρει ιδιαίτερα γόνιμο έδαφος σε θέματα απάτης ή σκανδάλων (ή λαθρεμπορίου έργων τέχνης όπως η Συνωμοσία Μέντιτσι ) και μου θύμισε για παράδειγμα, ως τρόπο έκφρασης, τη γραπτή αναφορά του Λόρδου Ντένινγκ (εκδόθηκε το 1999), όταν το 1963 η βρετανική κυβέρνηση τον είχε επιφορτίσει με την καταγραφή του σκανδάλου Προφούμο (ο υπουργός Άμυνας της Μ. Βρετανίας είχε ερωτικό δεσμό με το κολ γκερλ Κρίστιν Κίλερ, που ήταν ταυτόχρονα ερωμένη του ακολούθου της σοβιετικής πρεσβείας στο Λονδίνο, μέσα στο αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου) και τα έγραψε όλα, ακόμα και τα σεξουαλικά όργια του κατεστημένου της Αγγλίας. Τι εννοώ; Την ύπαρξη ενός «αντικειμενικού» τρόπου προσέγγισης και καταγραφής, απαρίθμησης

Ρeter Watson, Cecelia Τodeschini

Η ΣΥΝΩΜΟΣΙΑ ΜΕΝΤΙΤΣΙ

ΜΤΦ. ΑΛΕΞΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΕΚΔ. ΩΚΕΑΝΙΔΑ, 2007 ΣΕΛ. 663, ΤΙΜΗ. 24 ευρώ

«στοιχείων» και «δεδομένων», που δίνουν στον αναγνώστη πληροφορίες και κριτήρια, αλλά που φυσικά δεν είναι ποτέ αθώα ως αφηγηματική αφετηρία. Η «αντικειμενικότητα» έχει κάθε φορά ένα δικό της προτέρημα και ταυτόχρονα έναν περιορισμό.

Στη Συνωμοσία Μέντιτσι η αφήγηση του Ουότσον βασίζεται στις πράξεις, διηγήσεις και στα ντοκουμέντα που του έδωσαν τρεις άνθρωποι- ο στρατηγός Ρομπέρτο Κονφόρτι, ο εισαγγελέας Παολοτζόρτζιο Φέρι και ο ειδικός στην εξέταση ντοκουμέντων και φωτογραφιών Μαουρίτσιο Πελεγκρίνι. Έτσι, για πρώτη φορά γίνεται αναλυτική παρουσίαση του λαθρεμπορίου αρχαιοτήτων μέσα από το εσωτερικό των ερευνών των Αρχών μια χώρας.

Στην εισαγωγή τους οι συγγραφείς σημειώνουν: «Για πρώτη φορά αποδεικνύεται περίτρανα ότι αρκετά εκθέματα στα πλέον έγκυρα μουσεία του κόσμου, όπως και άλλα που ανήκουν σε φημισμένες ιδιωτικές συλλογές προέρχονται από παράνομες λαθρανασκαφές και προηγουμένως έχουν περάσει από τα χέρια διεφθαρμένων εμπόρων αρχαιοτήτων, εφόρων μουσείων, καθώς και διεθνών οίκων δημοπρασιών, ντροπιάζοντας όλους μας».

Διαπλοκή

Η βασική κριτική που δέχθηκε το βιβλίο προέρχεται από τους Τάιμςτης Νέας Υόρκης, ακριβώς για την αφηγηματική του επιλογή, για το ότι δηλαδή βασίζεται αποκλειστικά στις ανακρίσεις των ιταλικών Αρχών. Η κριτική αυτή θα είχε κάποια σοβαρή βάση, αν με τη σειρά της δεν έκρυβε μια άλλη πραγματικότητα: μέλη της διοίκησης της εφημερίδας συμμετέχουν στη διοίκηση του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης και οι Τάιμςτης Νέας Υόρκης έχουν «πιαστεί» συχνά να γίνονται έντεχνα απολογητές του μουσείου, το οποίο αποτελεί τον τελικό αποδέκτη λεηλασίας μεγάλων πολιτιστι- κών θησαυρών απ΄ όλο τον κόσμο.

Τελευταία Νέα