Ένα αλχημιστικό μυθιστόρημα, όπως το χαρακτηρίζει ο συγγραφέας του ή μάλλον ένα παραισθησιογόνο μυθιστόρημα θα συμπλήρωνα εγώ, παραληρηματικό στα σημεία, ο Θησαυρός του Ξέρξη, του Νάνου Βαλαωρίτη που πρωτοεκδόθηκε το 1984 από την Εστία, κυκλοφορεί σήμερα σε επανέκδοση από την Άγκυρα και είναι όσο ποτέ ζωντανό με τα ερωτήματα που θέτει και με τα πάθη του βασικού χαρακτήρα στη διάρκεια της περιπλάνησής του. Ποιος ο αφηγητής και ποιο το είδωλό του; Πόσα πρόσωπα και πόσες ζωές έχουν οι άνθρωποι; Ποιες οι γυναίκες που ερωτεύεται και που αρχετυπικά τον πολεμούν; Είναι ένας κατά κόσμο σαλός ή μήπως είναι ο παγκόσμιος χωρομέτρης, κάποιος που καταγίνεται με την αναζήτηση του αποτρόπαιου, αυτός που προσπαθεί να ορίσει και να καταλογραφήσει το χάος, το δικό του και των άλλων; Και τι κάνει την αφήγηση συναρπαστική; Ο Βαλαωρίτης συνομιλεί με βιβλία βάσης, που διάβασε και που αποτελούν την πνευματική του (και τη δική μας) κληρονομιά. Ο Ιούλιος Βερν και ο Λούις Κάρολ, η μικρή Αλίκη και ο Δον Κιχώτης, ο Κάφκα, ο Μπέκετ και ο Ροβινσών Κρούσος, το μαγικό παραμύθι με τις μεταμορφώσεις του συναντώνται, ανταλλάσσουν προσωπεία και εποχές, και χωρίζουνε πάλι σε ένα δαιμονικό και συνάμα ευφρόσυνο παιχνίδι γεμάτο ανατροπές, δράση, σαρκασμό και υψηλής ποιότητας χιούμορ.

Το ταξίδι στον λαβύρινθο κάποτε τελειώνει. Η αφήγηση καταλήγει εκεί όπου άρχισε. Ο αφηγητής, που έχει περάσει του λιναριού τα πάθη, βγαίνει αλώβητος από τις εξωφρενικές περιπέτειες. Όμως, τι έχει μάθει ώς εδώ; Μήπως βρισκόμαστε στο βασίλειο των σκιών; Το φίδι, το αγαπημένο σύμβολο των αλχημιστών, κουλουριάζεται και δαγκώνει την ουρά του. Η μοίρα του ανθρώπου ανεμίζει σε πολύχρωμες κορδέλες. Ο Νάνος Βαλαωρίτης, με τον Θησαυρό του Ξέρξη, ένα μυθιστόρημα απρόβλεπτο και ευφυές, μας προσφέρει το βιβλίο της νεότητάς μας, το βιβλίο της αιώνιας νεότητας.