Αρκεί να στείλουμε λίγο σάλιο σε μια από τις εκατοντάδες εταιρείες που ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού για να μάθουμε σε ποιες ασθένειες έχουμε προδιάθεση. Η μόδα των γενετικών τεστ εξαπλώνεται σαν επιδημία σε ΗΠΑ και Ευρώπη, όμως οι ενστάσεις είναι πολλές.


Μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά μια εταιρεία στις Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζει ότι μπορεί με ένα απλό τεστ να σας πει από ποιες παθήσεις κινδυνεύετε. Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να στείλετε ταχυδρομικά λίγο σάλιο στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνιας και πληρώνοντας από 550 έως 950 ευρώ θα μάθετε, βάσει του DΝΑ σας, αν έχετε προδιάθεση σε κάποιες ασθένειες. Η εταιρεία στην Καλιφόρνια δεν είναι η μόνη. Κάποτε, αρμόδιοι για τα γενετικά τεστ ήταν οι επαγγελματίες γιατροί. Τώρα, όμως, μπορεί να το κάνει κάποιος ανώνυμα, από το σπίτι του. Από τότε που χαρτογραφήθηκε το ανθρώπινο γονιδίωμα, οι εταιρείες που πραγματοποιούν γενετικά τεστ ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια στο Διαδίκτυο και υπόσχονται αποτελέσματα

ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΟΥΝ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

Κάποτε, αρμόδιοι για το τεστ DΝΑ ήταν επαγγελματίες γιατροί. Τώρα όμως μπορεί να το κάνει κάποιος ανώνυμα, από το σπίτι του

για περίπου 13.000 παθήσεις- από την κυστική ίνωση, τη μυϊκή δυσμορφία και την αιμοφιλία έως τη σκλήρυνση κατά πλάκας, τον διαβήτη, τον καρκίνο του μαστού και τη νόσο του Αλτσχάιμερ.

Οι περισσότερες από αυτές τις εταιρείες βρίσκονται στις ΗΠΑ, αλλά έχουν αρχίσει να εξαπλώνονται και στην Ευρώπη. Έχουν ονόματα όπως DΝΑ Direct και DeCodeΜe (ΑποΚωδικοποίησέΜε) και καλούν τους υποψήφιους πελάτες να «πάρουν στα χέρια τους τον έλεγχο της ζωής τους και της υγείας τους». Μερικές από αυτές προσφέρουν ακόμη και συμπληρώματα διατροφής για να αντιμετωπίσει ο πελάτης το πρόβλημα που έχει αποκαλύψει η εξέτασή του. Μια κλινική στη Μασαχουσέτη, η οποία υποτίθεται ότι συνεργάζεται με «κορυφαίους γενετιστές και ειδικούς στη βιοπληροφορική», υπόσχεται ανάλυση ολόκληρου το γονιδιώματος έναντι 220.000 ευρώ! Η βιομηχανία αποδεικνύεται ιδιαίτερα επικερδής: η Τest Direct είδε τα κέρδη της να εκτοξεύονται από τα 9 εκατομμύρια δολάρια στα 43 εκατομμύρια μέσα σε μια πενταετία.

Οι διαστάσεις που έχει λάβει το φαινόμενο πυροδότησαν- αν και κάπως καθυστερημένατις πρώτες αντιδράσεις σχετικά με την επιστημονική επάρκεια των εξετάσεων. Οι αρμόδιες υπηρεσίες στην Καλιφόρνια και τη Νέα Υόρκη απέστειλαν επιστολές σε πολλές εταιρείες από τις οποίες ζητούν να μην «ψωνίζουν» πελατεία στην επικράτειά τους εάν τα εργαστήριά τους δεν έχουν πιστοποιηθεί από το κράτος και τις ενημερώνουν πως δεν επιτρέπεται να πραγματοποιούν γενετικά τεστ χωρίς τη συγκατάθεση του γιατρού του πελάτη. Εξίσου ανήσυχες έχουν αρχίσει να εμφανίζονται οι αρχές στη Βρετανία. Μόλις πριν από δύο εβδομάδες η αρμόδια βρετανική υπηρεσία κάλεσε σε μια ευρεία σύσκεψη εταιρείες, γιατρούς και ακαδημαϊκούς. Συμφωνήθηκε ότι είναι απαραίτητη η θέσπιση ενός νομοθετικού πλαισίου. Πολλοί παραδέχθηκαν, όμως, ότι αυτό δεν φτάνει. Όπως είπε ένας από τους συμμετέχοντες, ο δρ Ρον Τζίμερν, «ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες».

Ανοίγει ο ασκός του Αιόλου


ΟΙ ΘΙΑΣΩΤΕΣ των γενετικών τεστ υποστηρίζουν ότι εντοπίζοντας κάποιος τις ασθένειες από τις οποίες κινδυνεύει, μπορεί να λάβει προληπτικά μέτρα και να ακολουθήσει πιο αποτελεσματικές θεραπείες. Ισχυρίζονται ακόμη ότι οι άνθρωποι θα αποκτήσουν μεγαλύτερη συναίσθηση για την υγεία τους και πως ο έλεγχος των παθήσεων στον γενικό πληθυσμό θα γίνει πιο αποτελεσματικός. Υπάρχουν όμως και ενστάσεις. Δίνοντας βαρύτητα στα γενετικά τεστ, υπάρχει ο κίνδυνος να αγνοηθούν καθοριστικοί παράγοντες για την υγεία μας, όπως η διατροφή και ο τρόπος ζωής. Έπειτα τίθεται κι ένα ζήτημα ηθικής τάξης: κάποιος θα μπορούσε να κλέψει και να στείλει για εξετάσεις το σάλιο του συντρόφου του για να διαπιστώσει εάν θα είναι στο μέλλον υγιής, ενώ οι ασφαλιστικές εταιρείες θα μπορούσαν να απαιτούν τέτοιου είδους εξετάσεις από τους ασφαλισμένους τους. Μήπως έχουμε ανοίξει ήδη τον ασκό του Αιόλου;