Αυστρία: η Ακροδεξιά επιστρέφει στην εξουσία

Ως «μία καθαρή νίκη για την Ευρωπαϊκή Ενωση» είχε χαρακτηρίσει εν θερμώ ο Σεμπάστιαν Κουρτς το αποτέλεσμα των κοινοβουλευτικών εκλογών στην Αυστρία στις 15 Οκτωβρίου –το κόμμα του, το Λαϊκό Κόμμα (OVP) είχε έρθει πρώτο με το 31,5% των ψήφων, έναντι 27% υπέρ των Σοσιαλδημοκρατών (SPÖ) και 26% του ακροδεξιού Κόμματος των Ελευθέρων (FPÖ). Ο κυβερνητικός συνασπισμός που ανακοινώθηκε το Σάββατο κάνει τη δήλωση αυτή να ακούγεται λίγο σαν εμπαιγμός. Δεκαπέντε χρόνια μετά την κατάρρευση του πρώτου αντίστοιχου πειράματος, η Ακροδεξιά επιστρέφει στην εξουσία στην Αυστρία. Και όπως αποδείχθηκε, εξαργύρωσε ακριβά τη στήριξη που προσέφερε στον Κουρτς ώστε να γίνει στα 31 του ο νεότερος ηγέτης στον κόσμο: το FPÖ θα ελέγχει εφεξής τα 6 από τα 14 υπουργεία, συμπεριλαμβανομένων των υπουργείων Εσωτερικών, Εξωτερικών και Αμυνας. Και ο επικεφαλής του, Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε, αναλαμβάνει αντικαγκελάριος, υπεύθυνος επίσης για τον αθλητισμό και τη δημόσια διοίκηση. Η νέα κυβέρνηση θα είναι «κατά 75% FPÖ», καυχήθηκε ο Στράχε κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου, μιας και οι Συντηρητικοί, ο Κουρτς, είχε ούτως ή άλλως υιοθετήσει τις μισές από τις ιδέες του.

Δύο παραχωρήσεις η Ακροδεξιά τις έκανε. Δημοψήφισμα για έξοδο της Αυστρίας από την ΕΕ δεν πρόκειται να γίνει -ούτως ή άλλως, στο πλαίσιο της αποδαιμονοποίησής του, το FPÖ είχε πάψει να τη ζητάει. Και τον πρώτο λόγο επί των ευρωπαϊκών θεμάτων θα τον κρατήσει ο συντηρητικός καγκελάριος –το χαρτοφυλάκιο των ευρωπαϊκών υποθέσεων, συμπεριλαμβανομένης της ειδικής ομάδας που προετοιμάζει την ανάληψη της ευρωπαϊκής προεδρίας από την Αυστρία, το δεύτερο εξάμηνο του 2018, περνάει από το υπουργείο Εξωτερικών στην καγκελαρία. Ενας έντονος ευρωσκεπτικισμός, ωστόσο, διέπει το κυβερνητικό πρόγραμμα: OVP και FPÖ συμφώνησαν να πολεμήσουν την εμβάθυνση της πολιτικής ολοκλήρωσης ανάμεσα στα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη, και να επιδιώξουν την επιστροφή περισσότερων εξουσιών στις εθνικές κυβερνήσεις. Σκοπεύουν επίσης να πολεμήσουν την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, δέσμευση που ήδη προκάλεσε μία πρώτη έντονη αντίδραση της Αγκυρας. Συμφώνησαν επιπλέον να ασκήσουν πιέσεις «για μία πιο χαλαρή σχέση ανάμεσα στη Δύση και τη Ρωσία». Και πολλά από τα μέτρα που περιλαμβάνονται στις 180 σελίδες αποσκοπούν στην αναχαίτιση της μετανάστευσης.

Οι νεοαφιχθέντες δεν θα έχουν πρόσβαση σε πολλές κοινωνικές υπηρεσίες τα πρώτα πέντε χρόνια παραμονής τους στην Αυστρία. Οι πρόσφυγες θα πρέπει να περιμένουν δέκα χρόνια έως ότου μπορέσουν να διεκδικήσουν την αυστριακή υπηκοότητα. Το όριο των μηνιαίων επιδομάτων που θα μπορούν να λαμβάνουν κατεβαίνει στα 520 ευρώ από 800 σήμερα. Στον τομέα αυτό, άλλωστε, ο Κουρτς υιοθέτησε το μεγαλύτερο μέρος των προτάσεων του FPÖ, το οποίο θεωρεί πως «το Ισλάμ δεν έχει θέση στην Αυστρία». Η νέα κυβέρνηση σκοπεύει να δημιουργήσει ξεχωριστές τάξεις για τα παιδιά μεταναστών με «ανεπαρκή» γνώση των γερμανικών. Επιδιώκει επίσης ενισχυμένο έλεγχο των βρεφονηπιακών σταθμών «μουσουλμανικού δόγματος» παρότι, όπως επισημαίνει η Monde, επικρατεί απόλυτη σύγχυση όσον αφορά αυτή την αμφιλεγόμενη έννοια.

Αναλαμβάνοντας τα υπουργεία Εσωτερικών, Εξωτερικών και Αμυνας, το FPÖ θα ελέγχει το σύνολο του μηχανισμού ασφαλείας της χώρας, με την ενίσχυση αυτού του τελευταίου να ορίζεται ως απόλυτη προτεραιότητα της νέας κυβέρνησης – όπως και η «καταπολέμηση του πολιτικού Ισλάμ», όπως και η εθνική διασφάλιση των αυστριακών συνόρων, ώστε να μπει τέλος στην παράτυπη μετανάστευση, έως ότου διασφαλίσει η ΕΕ τα εξωτερικά της σύνορα. Νέα υπουργός Εξωτερικών θα είναι η Καρίν Κνάισλ, ειδικός στη Μέση Ανατολή, διπλωματούχος ταυτόχρονα του πανεπιστημίου της Georgetown, στις ΗΠΑ, και της γαλλικής ENA. Νέος υπουργός Αμυνας θα είναι ένα νεαρό στέλεχος του FPO, ο Μάριο Κούνασεκ. Το υπουργείο Μεταφορών περιέρχεται στον Νόρμπερτ Χόφερ, μεγάλο ηττημένο των προεδρικών εκλογών του Δεκεμβρίου 2016. To FPÖ αναλαμβάνει επίσης τα χαρτοφυλάκια της Υγείας και των Κοινωνικών Υποθέσεων, καθώς και ένα πόστο υφυπουργού στο υπουργείο Οικονομικών. Νέος υπουργός Εσωτερικών θα είναι ο Χέρμπερτ Κικλ, άνθρωπος – κλειδί του FPÖ εδώ και δύο δεκαετίες, λογογράφος του ηγέτη του, Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε, και εμπνευστής πολλών συνθημάτων – σοκ του κόμματος. Κατόπιν επιμονής του οικολόγου προέδρου της Αυστρίας, Αλεξάντερ βαν ντερ Μπέλεν, πάντως, λένε οι πληροφορίες, ο Κικλ θα έχει δίπλα του ως υφυπουργό Εσωτερικών έναν εκπρόσωπο του Λαϊκού Κόμματος.

Ο νέος αντικαγκελάριος Στράχε υπόσχεται «περισσότερη αντικειμενικότητα και ανεξαρτησία» στο δημόσιο ραδιόφωνο και την τηλεόραση, αν και από το στόμα ενός ανθρώπου που συγχρωτιζόταν στα νιάτα του με νεοναζί, η υπόσχεση αυτή ακούγεται περισσότερο σαν απειλή. Ο Στράχε ήταν που πίεσε και πέτυχε να ακυρωθεί η απαγόρευση του καπνίσματος στα μπαρ και εστιατόρια της Αυστρίας που επρόκειτο να τεθεί σε ισχύ τον Μάιο του 2018. Αυτός ήταν επίσης που πίεσε και πέτυχε να περιληφθούν στο νέο κυβερνητικό πρόγραμμα μέτρα «αμεσοδημοκρατίας»: μελλοντικά, αν ένα αίτημα συγκεντρώσει 900.000 υπογραφές, και δεν έχει τη στήριξη του Κοινοβουλίου, θα πυροδοτεί αυτόματα ένα νομικά δεσμευτικό δημοψήφισμα. Οπως αναγνώρισε βέβαια ο Κουρτς, οι Αυστριακοί θα κληθούν πρώτα να αποφανθούν επ’ αυτής της πρότασης, που προϋποθέτει τροποποίηση του Συντάγματος. Κουρτς και Στράχε έδωσαν την πρώτη τους κοινή συνέντευξη Τύπου ως κυβερνητικοί εταίροι, λίγα εικοσιτετράωρα πριν αναλάβουν και επισήμως καθήκοντα, στον λόφο Κάλενμπεργκ, στα περίχωρα της Βιέννης. Οι δημοσιογράφοι δεν μπορούσαν να μη σημειώσουν πως στον τόπο αυτό έγινε, το 1683, η μάχη που έβαλε τέλος στην πολιορκία της πόλης από τους Οθωμανούς: όλοι θεώρησαν την επιλογή συμβολική, ο Σεμπάστιαν Κουρτς επέμεινε πως ήταν τυχαία.