Ο Ράτκο Μλάντιτς μπήκε χθες στην αίθουσα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ) της Χάγης για την πρώην Γιουγκοσλαβία χαμογελαστός με τον αντίχειρα υψωμένο, κοιτάζοντας αποκλειστικά τους δημοσιογράφους χωρίς να χαιρετίσει καν τους δικαστές. Και παρέμεινε προκλητικός μέχρι το τέλος: ενώ ο προεδρεύων δικαστής Αλφόνς Οριε διάβαζε τη σύνοψη της απόφασης, εκείνος τον διέκοψε φωνάζοντας «αυτά είναι ψέματα, είστε όλοι ψεύτες». Ο δικαστής είχε ήδη αρνηθεί το αίτημα της υπεράσπισης να διακοπεί η διαδικασία λόγω της υψηλής αρτηριακής πίεσης του κατηγορούμενου. Και δεν ανέχθηκε το ξέσπασμά του, διέταξε να απομακρυνθεί και συνέχισε το έργο του. Την τελευταία πράξη της πενταετούς του δίκης ο πρώην στρατιωτικός διοικητής των Σέρβων της Βοσνίας, γνωστός ως Χασάπης των Βαλκανίων, την έμαθε από μία παρακείμενη αίθουσα: ισόβια.

Ο Μλάντιτς κρίθηκε ένοχος για δέκα από τις έντεκα κατηγορίες που τον βάρυναν. Το Δικαστήριο τον έκρινε ένοχο για γενοκτονία, εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα εναντίον της ανθρωπότητας. Εκρινε, πιο συγκεκριμένα, πως «συνεισέφερε σημαντικά» στη γενοκτονία της Σρεμπρένιτσα, τη χειρότερη σφαγή που έχει διαπραχθεί σε ευρωπαϊκό έδαφος μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τη θανάτωση 8.000 ενήλικων και ανήλικων ανδρών που επιχειρούσαν να εγκαταλείψουν τον μουσουλμανικό θύλακο της Σρεμπρένιτσα από τις δυνάμεις του Μλάντιτς τον Ιούλιο του 1995. Εκρινε επίσης πως «διηύθυνε προσωπικά» τον μακροχρόνιο βομβαρδισμό του Σαράγεβο –περισσότεροι από 10.000 άμαχοι σκοτώθηκαν από τους βομβαρδισμούς καθώς και από τα πυρά ελεύθερων σκοπευτών κατά τη 43μηνη πολιορκία της βοσνιακής πρωτεύουσας, από το 1992 έως το 1996. Για το ΔΠΔ για την πρώην Γιουγκοσλαβία, ο Μλάντιτς υπήρξε επίσης μέρος μίας «κοινής εγκληματικής επιχείρησης», από κοινού φυσικά με τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς και τον Ράντοβαν Κάρατζιτς, με σκοπό την εκκαθάριση της Βοσνίας από Μουσουλμάνους και Κροάτες.

Μόνο από την κατηγορία της «γενοκτονίας σε πολλά χωριά» απάλλαξε τον Μλάντις το Δικαστήριο προς μεγάλη απογοήτευση της Μουνίρα Σούμπασιτς, προέδρου του συλλόγου μητέρων της Σρεμπρένιτσα και της Ζέπα. Εστω κι έτσι η Σούμπασιτς δήλωνε «εν μέρει ικανοποιημένη»: «πήρε περισσότερα χρόνια από τον Κάρατζιτς», σχολίασε αναφερόμενη στο πολιτικό alter ego του Μλάντιτς, τον πρώην πολιτικό ηγέτη των Σέρβων της Βοσνίας, που καταδικάστηκε το 2016, δέκα χρόνια μετά τον θάνατο του Μιλόσεβιτς μέσα στο κελί του στη Χάγη, σε 40 χρόνια φυλάκιση. Δεκάδες γυναίκες όπως η Σούμπασιτς, που έχασαν στη Σρεμπρένιτσα «περισσότερους αγαπημένους από ό,τι μπορούν να μετρήσουν» παρακολούθησαν ζωντανά την ανακοίνωση της ετυμηγορίας από τηλεοράσεις εγκατεστημένες στο μνημείο του Ποτόκαρι. Δικαίωση, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, και οδύνη, στον μέγιστο. «Ο Μλάντιτς θα πεθάνει στη Χάγη! Είμαι χαρούμενη, χαρούμενη για αυτή τη δικαιοσύνη». «Μπορεί ποτέ να υπάρξει επαρκής τιμωρία για κάποιον που διέπραξε τόσα πολλά εγκλήματα;». «Δεν υπάρχουν λόγια να περιγράψω αυτά που νιώθω. Είμαι θυμωμένη. Ολα αυτά έρχονται υπερβολικά αργά».

Οι ουλές που παραμένουν ανοιχτές, παρά τα χρόνια που έχουν περάσει, ήταν συχνά ορατές και στις αντιδράσεις διεθνών ηγετών και αξιωματούχων. «Ο Μλάντιτς είναι η πεμπτουσία του κακού», δήλωσε ο ύπατος αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Ζέιντ Ρα’αντ αλ Χουσεΐν, ο οποίος ήταν μέλος της Μονάδας Προστασίας του ΟΗΕ στην πρώην Γιουγκοσλαβία την περίοδο 1994-1996. «Η ετυμηγορία αυτή είναι μια προειδοποίηση στους δράστες παρόμοιων εγκλημάτων πως δεν θα γλιτώσουν από τη Δικαιοσύνη όσο ισχυροί και αν είναι, όσος χρόνος και αν χρειαστεί», προσέθεσε. «Ας αρχίσουμε να κοιτάζουμε προς το μέλλον, να σκεφτόμαστε τα παιδιά μας, την ειρήνη, τη σταθερότητα στην περιοχή», δήλωσε από την πλευρά του ο σέρβος πρόεδρος Αλεξάντερ Βούτσιτς διαβεβαιώνοντας παράλληλα πως η Σερβία «ανέκαθεν σεβόταν τα θύματα των άλλων εθνών» ενώ είπε «δεν είμαι σίγουρος ότι επέδειξαν και οι άλλοι αυτόν τον σεβασμό απέναντι στα θύματα μεταξύ των Σέρβων».

Ο Ράτκο Μλάντις, που διεμήνυσε μέσω του γιου του την πρόθεσή του να εφεσιβάλει την απόφαση, όπως και ο Κάρατζιτς, είναι σήμερα 74 χρόνων. Το ΔΠΔ της Χάγης για την πρώην Γιουγκοσλαβία απήγγειλε και στους δύο κατηγορίες το 1995, λίγο μετά τη σφαγή της Σρεμπρένιτσα, ο Κάρατζιτς διέφευγε ωστόσο μέχρι το 2008 και ο Μλάντιτς μέχρι το 2011. Από το 1993 που ιδρύθηκε μέχρι σήμερα το ΔΠΔ της Χάγης για την πρώην Γιουγκοσλαβία απήγγειλε κατηγορίες συνολικά σε 161 άτομα από τη Βοσνία, την Κροατία, τη Σερβία, το Μαυροβούνιο και το Κόσοβο. Από τους 83 που τελικά καταδικάστηκαν οι 60 και πλέον ήταν Σέρβοι. Το Δικαστήριο θα κλείσει οριστικά τις πόρτες του στις 31 Δεκεμβρίου.

Τελευταία Νέα