Αναζήτηση
Οι εκπλήξεις έχουν την ιδιαιτερότητα να χαρακτηρίζουν όσα δεν αναμένεται να συμβούν. Εκπληξη για τη Γερμανία στις εκλογές της μεθεπόμενης Κυριακής θα ήταν να κερδίσει ο Σοσιαλδημοκράτης υποψήφιος καγκελάριος Μάρτιν Σουλτς τη σημερινή Χριστιανοδημοκράτισσα καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ. «Εάν δεν προκύψει κάτι καθοριστικό στο ενδιάμεσο διάστημα, η Ανγκελα Μέρκελ θα παραμείνει καγκελάριος. Εχει άλλωστε αρκετές εναλλακτικές επιλογές για να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού μετά τις εκλογές» λέει στα «ΝΕΑ» ο Κλάους Λέγκεβι.
Ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Γκίσεν και διευθυντής του επιστημονικού ινστιτούτου KWI του Εσεν, έχει στραμμένο το επιστημονικό του ενδιαφέρον στην Ευρώπη. Στο βιβλίο του «Αντι-Ευρωπαίοι – Μπρέιβικ, Ντούγκιν, αλ Σούρι & Σία» που κυκλοφόρησε το 2016, αναλύει τη ριζοσπαστικότερη αμφισβήτηση που δέχτηκαν η ιδέα της ευρωπαϊκής πολιτικής ένωσης και η ευρωπαϊκή δημοκρατία μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Εν μέσω του προεκλογικού αγώνα στη Γερμανία, κυκλοφόρησε στις 8 Σεπτεμβρίου το νέο του βιβλίο «Πρώτα η Ευρώπη», σε αντιδιαστολή με το «Πρώτα η Αμερική» του Ντόναλντ Τραμπ.
Για την πορεία της Ευρώπης θα είναι καθοριστική η στάση της μελλοντικής κυβέρνησης της Γερμανίας. Ο Λέγκεβι τονίζει ότι δεν πρέπει να χαθεί η «ιστορική ευκαιρία» που προσφέρει ο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος έγινε πρόεδρος της Γαλλίας κόντρα στον ευρωσκεπτικισμό, με ένα ανοιχτά φιλευρωπαϊκό προφίλ.
«Ελπίζω, το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες να πάρουν το μπαλάκι που έστειλαν το Παρίσι και ο πρόεδρος Μακρόν» λέει ο Λέγκεβι. «Οι προκλήσεις είναι πολλές. Πρέπει να προχωρήσει η δημοσιονομική ένωση, να υπάρξει εξισορρόπηση ασυμμετριών στην ΕΕ, να προωθηθεί η κοινή πολιτική ασφάλειας. Επίσης να διασφαλιστεί η προστασία του περιβάλλοντος, να υποστηριχθεί η ενεργειακή στροφή σε ευρωπαϊκή κλίμακα και να αναληφθούν πρωτοβουλίες για εκατομμύρια νέους ανέργους».
Τα περισσότερα από αυτά είναι σοσιαλδημοκρατικά θέματα, αλλά οι Σοσιαλδημοκράτες ούτε με τον Σουλτς φαίνεται να επανακάμπτουν. «Είναι παράδοξο: η κοινωνία κινείται όλο και περισσότερο σε σοσιαλδημοκρατικό ρεύμα, για το οποίο ανταγωνίζονται σκληρά πολλά κόμματα. Αλλά το SPD δεν μπορεί να επωφεληθεί από αυτό» λέει ο Λέγκεβι. «Και στην Ευρώπη οι Σοσιαλιστές είναι οι βασικοί χαμένοι από την αριστερή και τη δεξιά λαϊκιστική λαίλαπα. Η ταξική συνείδηση των στρωμάτων που εξαρτώνται από τον μισθό τους εξανεμίστηκε στο πέρασμα του νεοφιλελευθερισμού. Και η αντικαπιταλιστική κριτική βρήκε, πέραν των εργατικών στρωμάτων, νέα, ξενοφοβική στέγη και πατρίδα» εξηγεί ο Λέγκεβι.
Υπάρχει μια «τραγικότητα» στην κατάσταση της σοσιαλδημοκρατίας στην Ευρώπη. Και αυτή συνίσταται στο ότι «όλοι σκέφτονται σοσιαλδημοκρατικά, αλλά κανένας δεν ψηφίζει πλέον σοσιαλδημοκρατικά τα κόμματα» διαπιστώνει ο γερμανός καθηγητής. Μπορεί να είναι άδικο για τη σημερινή σοσιαλδημοκρατία, αλλά η ίδια δεν είναι άμοιρη ευθυνών, έχασε το νήμα με τα νέα κινήματα. Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η κίνηση υπεράσπισης της Ευρώπης Pulse of Europe, που ξεκίνησε τον περασμένο χειμώνα με τις συγκεντρώσεις σε πολλές πόλεις της Γερμανίας και της Ευρώπης. «Το κίνημα βάσης Pulse of Europe υπάρχει, ο ενθουσιασμός επίσης, αλλά θα ξεφουσκώσουν εάν δεν υπάρξουν παράλληλα πολιτικοί θεσμοί που θα τα στηρίξουν. Πιστεύω ότι όχι μόνον η σοσιαλδημοκρατία, αλλά όλα τα κόμματα είναι ελάχιστα πρόθυμα να αποδεχτούν αυτά που συντελούνται στη βάση» λέει ο Λέγκεβι.
Για να επανακάμψει η σοσιαλδημοκρατία δεν φτάνει να απευθύνεται στο παραδοσιακό εκλογικό της ακροατήριο με θέματα όπως η κοινωνική δικαιοσύνη. «Ζητούμενο σήμερα δεν είναι το περισσότερο σοσιαλδημοκρατικό, αλλά το εναλλακτικά διαφορετικό» λέει ο Λέγκεβι. Πεδία αιχμής είναι η ενέργεια και οι μεταφορές, με την επίκαιρη συζήτηση για τη στροφή στην ηλεκτροκίνηση των επιβατικών αυτοκινήτων. «Πρέπει να προβληθούν η οικονομική, η επιχειρηματική και η πολιτισμική δυναμική που κρύβει η μεγάλη στροφή στην ενέργεια και τις μεταφορές», λέει ο Λέγκεβι. Χρειάζεται ένα «νέο αφήγημα» που θα αναδεικνύει την ελκυστικότητα και τα πλεονεκτήματα ενός τέτοιου μετασχηματισμού, ενώ ταυτόχρονα θα διαμορφώνει τους μηχανισμούς μετεκπαίδευσης και αποκατάστασης εκείνων που πλήττονται από τον μετασχηματισμό αυτόν.
Ο Κλάους Λέγκεβι δεν ανησυχεί ιδιαίτερα για το ακροδεξιό, λαϊκιστικό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία. «Το ΑfD δεν είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο. Το κόμμα συμπεριφέρεται ερασιτεχνικά και απωθητικά, εκείνοι που εκμεταλλεύτηκαν πολιτικά την προσφυγική κρίση δεν έχουν κανενός είδους δημιουργική φαντασία» διαπιστώνει. Αλλωστε τα παραδείγματα του Ντόναλντ Τραμπ και της Μεγάλης Βρετανίας είναι διδακτικά. «Τραμπ και Brexit», λέει, «έδειξαν πού μπορεί να οδηγηθεί μία χώρα εάν ακολουθήσει τους αυταρχικούς εθνικιστές».
Η Ευρώπη άντεξε στο μεγάλο κύμα του εθνικολαϊκισμού. Ηττήθηκαν η Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία, ο Γκερτ Βίλντερς στην Ολλανδία, ο Νόρμπερτ Χόφερ στην Αυστρία. Και οι Ορμπαν, Κατσίνσκι, Πούτιν, Ερντογάν είναι μακροπρόθεσμα «ξεπερασμένα μοντέλα», εκτιμά ο Λέγκεβι.
Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι η προοπτική της Ευρώπης.
