«Θα συνεχίσουμε γερά!» διακήρυξε ο γάλλος υπουργός Οικονομικών Μπρινό Λεμέρ. «Εφαρμόζουμε αυτά που μας ζητούν οι Γάλλοι να κάνουμε, δεν πρόκειται να υποχωρήσουμε λοιπόν» διαβεβαίωσε με τη σειρά της η γαλλίδα υπουργός Εργασίας Μιριέλ Πενικό. «Την αμφισβήτηση τη σέβομαι, υπάρχει, είναι εδώ, την ακούω. Επιτρέψτε μου όμως να πω πως και η ψήφος των Γάλλων πρέπει να γίνεται σεβαστή. Η μεταρρύθμιση είχε προαναγγελθεί από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας» σημείωσε από την πλευρά του ο γάλλος πρωθυπουργός Εντουάρ Φιλίπ. Ο ίδιος ο Εμανουέλ Μακρόν δεν έκανε δηλώσεις για τις πρώτες διαδηλώσεις της θητείας του, τους 223.000-500.000 Γάλλους που βγήκαν στους δρόμους προχθές διαμαρτυρόμενοι για την εργασιακή μεταρρύθμιση που προωθεί μέσω διαταγμάτων. Βρισκόταν άλλωστε κάπου 7.000 χιλιόμετρα μακριά, στις Γαλλικές Αντίλες, στο πλευρό των πληγέντων από τον τυφώνα Ιρμα. Κάποιοι είδαν (ακόμα) και σε αυτό ένα «επικοινωνιακό κόλπο». Το μεγάλο ερώτημα όμως είναι: Πόσο πρέπει να φοβάται, παρά τη φαινομενική αταραξία της, η κυβέρνηση Μακρόν τους γαλλικούς δρόμους;

Γιατί οι κινητοποιήσεις δεν τελείωσαν: πέραν του δεύτερου γύρου διαδηλώσεων που προγραμματίζει το CGT για τις 21 Σεπτεμβρίου και των διαδηλώσεων που δρομολογεί ο Ζαν-Λικ Μελανσόν για τις 23 Σεπτεμβρίου, κινητοποιήσεις εξήγγειλαν και οι ομοσπονδίες των οδηγών φορτηγών –δύο από αυτές μάλιστα, οι πλέον σκληροπυρηνικές, προανήγγειλαν επαναλαμβανόμενες απεργίες από τις 25 Σεπτεμβρίου. Και η Ιστορία έχει δείξει πως τα γαλλικά συνδικάτα είναι μια υπολογίσιμη δύναμη. Το κύμα των διαδηλώσεων εναντίον του «συμφώνου πρώτης απασχόλησης» είχε αναγκάσει το 2006 τον τότε (δεξιό) πρωθυπουργό Ντομινίκ ντε Βιλπέν να αποσύρει έναν νόμο ήδη ψηφισμένο από την Εθνοσυνέλευση. Οσο για το περσινό κύμα διαδηλώσεων και απεργιών εναντίον του νόμου Ελ Κομρί, της εργασιακής μεταρρύθμισης που προώθησε η κυβέρνηση Ολάντ, μπορεί να μην πέτυχε την απόσυρσή του (ο τότε πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς κατέφυγε για λόγους «ασφαλείας» στο άρθρο 49.3 του Συντάγματος παρακάμπτοντας την Εθνοσυνέλευση), ουσιαστικά όμως διέλυσε το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Και οι οδηγοί φορτηγών είχαν παίξει τότε, ιδίως τον Μάιο του 2016, όταν αποκλείστηκαν πολλά διυλιστήρια και αποθήκες πετρελαίου, πρωταγωνιστικό ρόλο.

Ο Εμανουέλ Μακρόν, βέβαια, έχει φρέσκια εντολή. Και είχε πράγματι προαναγγείλει, ως υποψήφιος ακόμα, την εργασιακή μεταρρύθμιση, όπως επίσης και την εφαρμογή της μέσω προεδρικών διαταγμάτων. Επιπλέον, δεν έχει απέναντί του ένα ενιαίο συνδικαλιστικό μέτωπο, αυτό είναι μία από τις πρώτες του νίκες. Στις περσινές διαδηλώσεις, CGT και FO, το δεύτερο και το τρίτο μεγαλύτερο συνδικάτο της Γαλλίας αντίστοιχα, είχαν ενώσει τις δυνάμεις τους. Αυτή τη φορά, χάρη στους μήνες των διαβουλεύσεων με τους κοινωνικούς εταίρους που προηγήθηκαν αλλά και σε κάποιες παραχωρήσεις της κυβέρνησης, το FO επέλεξε να μη συμμετάσχει στις διαδηλώσεις –επιφυλασσόμενο βέβαια για τη συνέχεια, για τις επόμενες μεταρρυθμίσεις του Εμανουέλ Μακρόν, στους τομείς της ασφάλισης ανεργίας, της μαθητείας, της επαγγελματικής κατάρτισης και των συντάξεων. Ούτε και αυτές οι ομοσπονδίες των οδηγών φορτηγών συμφώνησαν σε κοινές κινητοποιήσεις. Τις επαναλαμβανόμενες απεργίες από τις 25 Σεπτεμβρίου τις εξήγγειλαν οι προσκείμενες στο CGT και το FO. Οι ομοσπονδίες που ανήκουν στα επονομαζόμενα μεταρρυθμιστικά συνδικάτα CFDT και CFTC προτίμησαν μια στοχευμένη κινητοποίηση στις 18 Σεπτεμβρίου.

Στις προχθεσινές διαδηλώσεις, ωστόσο, οι γάλλοι δημοσιογράφοι είδαν και πολλούς συνδικαλιστές του FO, παρά την απόφαση της διοίκησης να απόσχει. Είδαν επίσης και κάποια στελέχη των «μεταρρυθμιστικών συνδικάτων». Ακόμα και χωρίς το FO, το CGT κατάφερε να βγάλει στους δρόμους 223.000-500.000 Γάλλους (400.000 τους είχε υπολογίσει το ίδιο προχθές, χθες τους επανεκτίμησε σε 500.000…), όσους δηλαδή είχαν βγει στους δρόμους και στις 9 Μαρτίου του 2016, πρώτη ημέρα των κινητοποιήσεων εναντίον του νόμου Ελ Κομρί. Ενδεχομένως να «βοήθησε» και ο Εμανουέλ Μακρόν με εκείνη τη δήλωση που έκανε από την Αθήνα ότι δεν θα υποχωρήσει «απέναντι στους τεμπέληδες, τους κυνικούς και τους ακραίους». Απομένει να φανεί πόσος κόσμος θα βγει στους δρόμους στις 21 Σεπτεμβρίου –στην κορύφωση των διαδηλώσεων εναντίον του νόμου Ελ Κομρί, στις 31 Μαρτίου του 2016, είχαν διαδηλώσει από 400.000 (σύμφωνα με την αστυνομία) έως ένα εκατομμύριο (σύμφωνα με τα συνδικάτα) Γάλλοι. Απομένει επίσης να φανεί πόση δύναμη έχει στους δρόμους ο Ζαν-Λικ Μελανσόν, που καταγγέλλει τον Εμανουέλ Μακρόν ως «η Θάτσερ και ο Μπλερ σε ένα μόνο πρόσωπο». Προεκλογικά, στις 18 Μαρτίου, ο επικεφαλής των Ανυπότακτων Γάλλων είχε κάνει μια πραγματική επίδειξη δύναμης «παρασύροντας» έως και 130.000 ανθρώπους σε μια πορεία από την Πλατεία της Βαστίλλης έως την Πλατεία της Δημοκρατίας.

Λιγοστές οι ελπίδες των αντιπάλων των αλλαγών

Δεδομένου του χρονοδιαγράμματος, οι ελπίδες των αντιπάλων της εργασιακής μεταρρύθμισης του Εμανουέλ Μακρόν να την τορπιλίσουν είναι λιγοστές. Τα επίμαχα προεδρικά διατάγματα αναμένεται να παρουσιαστούν στο γαλλικό υπουργικό συμβούλιο στις 22 Σεπτεμβρίου και να δημοσιευτούν αμέσως μετά στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης. Στη συνέχεια, πιθανότατα μέσα στον Οκτώβριο, θα συζητηθεί στην Εθνοσυνέλευση ο κυρωτικός νόμος. «Εκτός εξαιρετικής περίπτωσης, όπως το σαρωτικό κύμα διαδηλώσεων του 2006 εναντίον του συμφώνου πρώτης απασχόλησης, η κυβέρνηση δύσκολα θα αναθεωρήσει αυτό το χρονοδιάγραμμα» σχολίαζε χθες η Ραφαέλ Μπες Ντεμουλιέρ στη «Monde». «Για τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, το να υποχωρήσει σήμερα, ενώ βρίσκεται στο Ελιζέ μόλις λίγους μήνες, θα δημιουργούσε πολλές περιπλοκές στη συνέχεια της θητείας του» προσέθετε.