Στην Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ένα απλό τισέρτ με τη στάμπα Hero (Ηρωας) μπορεί να σε οδηγήσει στη φυλακή με την κατηγορία της «τρομοκρατικής προπαγάνδας». Σε αυτή τη χώρα όπου «η λογική έχει πάει περίπατο» –όπως λέει χαρακτηριστικά στη Μαρί Ζεγκό, την ανταποκρίτρια της «Monde», ο Μπεντρί Μπαϊκάμ, ένας ζωγράφος και γκαλερίστας από την Κωνσταντινούπολη –άρχισε χθες η δίκη 19 δημοσιογράφων και εργαζομένων της «Τζουμχουριέτ», μιας εφημερίδας που ιδρύθηκε το 1924, για «υποστήριξη ένοπλων τρομοκρατικών οργανώσεων». Στο εδώλιο του κατηγορουμένου, μερικές από τις καλύτερες πένες της Τουρκίας –ο αρθρογράφος Καντρί Γκιουρσέλ, ο σκιτσογράφος Μουσά Καρτ, ο χρονικογράφος Αϊντίν Εντζίν, ο ρεπόρτερ Αχμέτ Σικ… Δώδεκα από αυτούς βρίσκονται ήδη στη φυλακή από μήνες, έξι προσήλθαν χθες στο δικαστικό μέγαρο του Τσαγκλαγιάν ελεύθεροι και ένας, ο πρώην αρχισυντάκτης της «Τζουμχουριέτ» Τζαν Ντουντάρ, πρόσφυγας πλέον στη Γερμανία, δικάζεται ερήμην. Ολοι τους κινδυνεύουν να καταδικαστούν έως και σε 43 χρόνια φυλάκιση.

Βιτρίνα πλουραλισμού. «Ολοι γνωρίζουμε την ιστορία του μικρού παιδιού που φώναξε «ο βασιλιάς είναι γυμνός» την ώρα που όλοι οι υπόλοιποι προσποιούνταν ότι θαύμαζαν τον δεσπότη που καμάρωνε στους δρόμους» έγραφε χθες στην «Guardian» ο Μουρακάν Σαμπουντσού, γιος του (επίσης κατηγορούμενου) αρχισυντάκτη της «Τζουμχουριέτ» Μουράτ Σαμπουντσού. «Το παιδί αυτό είναι ανάλογο με εκείνους που έχουν βγει μπροστά να πουν την αλήθεια στη σημερινή Τουρκία, με το ίδιο πνεύμα ειλικρίνειας… Η μάχη για την ελευθερία του Τύπου είναι μια μάχη για όλους μας. Εναπόκειται λοιπόν σε όλους μας να δείξουμε αλληλεγγύη προς τους δημοσιογράφους της «Τζουμχουριέτ», που έχουν πράγματι δείξει πως ο βασιλιάς είναι γυμνός» προσέθετε την ώρα που ο γάλλος δημοσιογράφος και πρόεδρος της οργάνωσης Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα, Πιερ Ασκί, εγκαλούσε τη Γαλλία καλώντας τη να ασκήσει περισσότερη πίεση στην Αγκυρα, στα βήματα της Γερμανίας, που ανακοίνωσε προ ημερών «επαναπροσανατολισμό» της πολιτικής της έναντι της Τουρκίας. «Η Τουρκία είναι μια δημοκτατορία, ένα μείγμα δημοκρατίας και δικτατορίας» σημείωνε ο Ασκί. «Κρατούν τη βιτρίνα του πλουραλισμού αλλά με έναν ολοένα και στενότερο έλεγχο επί των θεσμών και την εξαφάνιση όλων των θεσμικών συστημάτων ελέγχου, ανάμεσά τους και ο Τύπος. Η Τουρκία έχει γίνει η μεγαλύτερη φυλακή δημοσιογράφων στον κόσμο, η δίκη που ξεκίνησε είναι ιδιαίτερα συμβολική των όσων συμβαίνουν».

Φόβος και παράνοια. Συνολικά 160 δημοσιογράφοι βρίσκονται σήμερα στις τουρκικές φυλακές, κάπου 150 μέσα ενημέρωσης σφραγίστηκαν τον τελευταίο χρόνο, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα. Οι «19» κατηγορούνται για υποστήριξη είτε του δικτύου του Φετουλάχ Γκιουλέν, του αυτοεξόριστου στις ΗΠΑ μουσουλμάνου ιεροκήρυκα που κατηγορεί η Αγκυρα για την απόπειρα πραξικοπήματος, είτε του PKK είτε του ακροαριστερού γκρουπούσκουλου DHKP-C. Στην πραγματικότητα, οι κατηγορούμενοι δημοσιογράφοι δεν σταμάτησαν ποτέ να χτυπούν με την πένα τους την τρομοκρατία σε όλες της τις μορφές. Το κατηγορητήριο, βασισμένο σε άρθρα, τηλεφωνικές επικοινωνίες, tweets και δηλώσεις, δεν περιλαμβάνει την παραμικρή απτή απόδειξη συμμετοχής τους σε τρομοκρατική οργάνωση. «Οι κατηγορίες δεν στέκουν με τίποτα. Η ισλαμοσυντηρητική κυβέρνηση προσπαθεί να φοβίσει τους διανοουμένους, τους αντιπολιτευομένους, τη νεολαία, ώστε να σπείρει τον τρόμο» εκτιμά ο Μπεντρί Μπεϊκάμ, φίλα προσκείμενος, όπως και η «Τζουμχουριέτ», στις ιδέες της κεμαλικής αντιπολίτευσης.

Συνολικά 15 άτομα έχουν συλληφθεί το τελευταίο διάστημα στην Τουρκία επειδή φορούσαν ένα τισέρτ με τη λέξη Ηero, οι δύο κρίθηκαν προφυλακιστέοι. Οι Αρχές θεωρούν πως η συγκεκριμένη ενδυματολογική επιλογή αποτελεί μια μορφή κεκαλυμμένης στήριξης στους πρωτεργάτες του αποτυχημένου πραξικοπήματος –ένας από τους στρατιωτικούς που δικάζονται στα Μούγλα για «απόπειρα δολοφονίας» του Ερντογάν εμφανίστηκε στο δικαστήριο με το εν λόγω τισέρτ. Οι περισσότεροι «Ηρωες» μάλιστα καταδόθηκαν από περαστικούς, μια πρακτική που οι Αρχές ενθαρρύνουν ενεργά. «Ο φόβος μας κολλάει στο δέρμα» είπε στη Μαρί Ζεγκό ο «Χασάν», ένας τούρκος δημόσιος υπάλληλος, που ομολογεί πως νιώθει μονίμως «σαν ένας εν δυνάμει ένοχος». Στην υπηρεσία που εργάζεται, οι υπάλληλοι προσπαθούν να κοινοποιούν στα σόσιαλ μίντια όσο το δυνατόν περισσότερες φωτογραφίες-τεκμήρια της παρουσίας τους σε συγκεντρώσεις του AKP: «Αυτές οι μαρτυρίες θα μας χρησιμεύσουν ως ασπίδα τη μέρα που…».

Σόιμπλε: «Δεν δεχόμαστε να μας εκβιάζουν»

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θέτει σε κίνδυνο «μια εταιρική σχέση αιώνων», προειδοποίησε χθες μέσω συνέντευξής του στην «Bild» ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, εν μέσω αυξανόμενης έντασης στις διμερείς σχέσεις. «Είναι δραματικό, γιατί υπάρχουν πραγματικά πολλά που μας ενώνουν. Δεν μπορούμε όμως να επιτρέπουμε να μας εκβιάζουν» πρόσθεσε.