«Οχι. Το 2015 δεν θα επαναληφθεί». Τη διαβεβαίωση αυτή δίνει η Ανγκελα Μέρκελ με κάθε ευκαιρία, με το πρωτοχρονιάτικο μήνυμα, με συνεντεύξεις της, με ομιλίες. Θα χρειαστεί να το επαναλάβει αρκετές φορές όσο θα πλησιάζουν οι εκλογές του ερχόμενου Σεπτεμβρίου στη Γερμανία.

Ο κίνδυνος νέας μαζικής ροής ενός εκατομμυρίου προσφύγων μέσα σε ελάχιστο χρόνο εκλείπει πλέον μετά το κλείσιμο των συνόρων στη βαλκανική οδό. Το 2016 έφτασαν στη Γερμανία 280.000 αιτούντες άσυλο, ανακοίνωσε στις αρχές της εβδομάδας ο υπουργός Εσωτερικών Τόμας ντε Μεζιέρ. Το 2015 ο αριθμός των προσφύγων ήταν 890.000. Οι αιτήσεις για χορήγηση ασύλου το 2016 έφτασαν τις 745.545.

Οι αριθμοί είναι απαραίτητοι για την αποτύπωση της πραγματικής εικόνας στη χώρα, η οποία αλλάζει. Απειλείται και η Γερμανία από το κύμα του λαϊκισμού που σαρώνει άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το νεοπαγές κόμμα της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (ΑfD), ο κυριότερος εκφραστής αυτού του ρεύματος. Δημιουργήθηκε με αφορμή την ευρωκρίση στη βάση της απόρριψης των προγραμμάτων στήριξης της Ελλάδας. Αφετηρία ήταν ο φόβος των Γερμανών που είχαν θυσιάσει το μάρκο για το ευρώ. Αλλά με την προσφυγική κρίση αντικαταστάθηκε από τον ακόμη μεγαλύτερο φόβο που προκάλεσε η μαζική έλευση προσφύγων. Οταν ο αριθμός πέρασε το ένα εκατομμύριο, έσπασε και το ψυχολογικό φράγμα, το διάχυτο κλίμα απειλής δημιούργησε νέα δεδομένα. Η ξενοφοβική, ισλαμοφοβική ΑfD εκτοξεύτηκε σε ποσοστά ακόμη και πάνω από 20% σε τοπικές περιφερειακές εκλογές. Οι δημοσκοπήσεις δίνουν παγγερμανικά στην AfD ένα ποσοστό γύρω στο 12%. Το νέο πολιτικό στοιχείο είναι η καθιέρωση ενός νέου κόμματος δεξιά της δεξιάς Χριστιανοδημοκρατίας, ακριβώς αυτό που ο ιστορικός ηγέτης των Χριστιανοκοινωνιστών Χανς Γιόζεφ Στράους προειδοποιούσε σε άλλες εποχές ότι δεν πρέπει ποτέ να συμβεί. Συμβαίνει τώρα μέσα σε ένα κλίμα γενικής ανασφάλειας και πολλαπλών απειλών που επηρεάζουν πολιτικές θέσεις και κοινωνικές συμπεριφορές.

Βασικό χαρακτηριστικό αυτού του κλίματος είναι «ο φόβος για τον φόβο των άλλων», εξηγούσε ο κοινωνιολόγος Χάιντς Μπούντε σε εκδήλωση του Civis στο Βερολίνο (ο θεσμός Civis της δυτικογερμανικής ραδιοτηλεόρασης WDR δίνει κάθε χρόνο τα ευρωπαϊκά βραβεία σε προγράμματα και εκπομπές για θέματα ενσωμάτωσης των ξένων). Σημαντικό στη διαμόρφωση αυτού του κλίματος, λέει ο Μπούντε, είναι μια «επικοινωνιακή παγίδα». Η πλειονότητα των πολιτών δηλώνει στις δημοσκοπήσεις ότι είναι καλά. Αλλά η στάση της καθορίζεται από την οπτική γωνία από την οποία βλέπει τον κόσμο, ανεξάρτητα από την προσωπική της κατάσταση. Και ο κόσμος βρίσκεται σε «τέλος εποχής», λέει ο Μπούντε, στο «τέλος του φιλελευθερισμού». Οσο αναπτύσσονται οι χώρες του Τρίτου Κόσμου και μικραίνουν τη διαφορά με τις βιομηχανικές χώρες τόσο διευρύνονται οι διαφορές στο εσωτερικό των ανεπτυγμένων χωρών. Οι λαϊκιστές κατέλαβαν και τον όρο της «αλληλεγγύης», η οποία παρέχεται «κατ’ αποκλειστικότητα» στα μέλη εντός της ομάδας.

Τελευταία Νέα