Οι συνέπειες της νίκης του Οχι στο ιταλικό δημοψήφισμα, επισημαίνει στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» ο βρετανός αρθρογράφος Γκίντεον Ράκμαν, δεν είναι τόσο ξεκάθαρα δραματικές όσο εκείνες του βρετανικού δημοψηφίσματος. Οι Βρετανοί ψήφισαν υπέρ της εξόδου από την ΕΕ. Οι Ιταλοί απλώς απέρριψαν κάποιες περίπλοκες συνταγματικές αλλαγές, τις οποίες πολλοί ειδικοί θεωρούσαν εξαρχής κακοσχεδιασμένες. Και εντούτοις, μακροπρόθεσμα η εξελισσόμενη κρίση στην Ιταλία μπορεί να αποτελέσει σοβαρότερη απειλή για την επιβίωση της ΕΕ.

Η Ιταλία, αντίθετα με τη Βρετανία, είναι ένα από τα έξι ιδρυτικά κράτη – μέλη της ΕΕ. Οι Βρετανοί ήταν ανέκαθεν οι περισσότερο ευρωσκεπτικιστές από τα μεγάλα ευρωπαϊκά έθνη∙ οι Ιταλοί, αντιθέτως, ήταν παραδοσιακά οι πλέον ενθουσιώδεις φιλευρωπαίοι. Η στάση των Ιταλών απέναντι στην ΕΕ, ωστόσο, έχει αλλάξει σημαντικά –λόγω του μακροχρόνιου οικονομικού μαρασμού της χώρας, της κρίσης του ευρώ και των φόβων για την παράτυπη μετανάστευση. Από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 μέχρι σήμερα η Ιταλία έχει χάσει τουλάχιστον ένα 25% της βιομηχανικής παραγωγής της. Η ανεργία των νέων πλησιάζει το 40%. Δεν προκαλεί λοιπόν έκπληξη το γεγονός ότι πολλοί Ιταλοί συσχετίζουν την έλευση του ευρώ με μια σχεδόν-ύφεση.

Στο ζοφερό αυτό πλαίσιο, εκτιμά ο Γκίντεν Ράκμαν, είναι πιθανό να αποδειχθεί ο Ματέο Ρέντσι ένας από τους τελευταίους ιταλούς πρωθυπουργούς που εκπροσωπούν την παραδοσιακά φιλευρωπαϊκή στάση της χώρας. Τελευταία, ακόμα και αυτός είχε επιδοθεί σε ένα σφυροκόπημα των Βρυξελλών. Παρέμενε ωστόσο ουσιαστικά φιλευρωπαίος. Δεν ισχύει το ίδιο για τα κόμματα της αντιπολίτευσης που περιμένουν στο παρασκήνιο. Εξίσου καίριας σημασίας είναι και το γεγονός ότι η Ιταλία χρησιμοποιεί το ευρώ ενώ η Βρετανία είχε διατηρήσει το δικό της νόμισμα. Παρότι λοιπόν το Brexit είναι μια επώδυνη και περίπλοκη υπόθεση, δεν απειλεί άμεσα την επιβίωση του ενιαίου νομίσματος –ούτε απειλεί να πυροδοτήσει μια χρηματοπιστωτική κρίση. Η αλυσίδα των γεγονότων που πυροδότησε η ήττα του Ματέο Ρέντσι στο δημοψήφισμα μπορεί δυνητικά να κάνει και τα δύο. Ακόμα και αν οι Ιταλοί καταφέρουν να φτιάξουν πρόχειρα μια κυβέρνηση και να αποφύγουν μια τραπεζική κρίση, καταλήγει ο αρθρογράφος των «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», η ευρύτερη εικόνα παραμένει δυσοίωνη.