Το μεγάλο στοίχημα του Σαρκοζί

Είναι μια ιστορία που τρελαίνεται να επαναλαμβάνει το τελευταίο διάστημα το στρατόπεδο του Νικολά Σαρκοζί. Η ιστορία των προεδρικών εκλογών του 1995: την άνοιξη της χρονιάς εκείνης, ένας υποψήφιος άφοβος και άσπιλος, ο οποίος είχε επιστρέψει από τα βάθη των δημοσκοπήσεων, νίκησε στο νήμα ένα φαβορί που το «πολιτικο-μιντιακό σύστημα» με την παροιμιώδη τυφλότητά του είχε ανακηρύξει αήττητο. Αποσπώντας ένα 20,8% των ψήφων, ο υποψήφιος Ζακ Σιράκ είχε περάσει στον πρώτο εκλογικό γύρο, στις 23 Απριλίου του 1995, μπροστά από τον αντίπαλό του Εντουάρ Μπαλαντίρ, ο οποίος δεν είχε ξεπεράσει το 18,5%. Ανήκαν και οι δύο στη Δεξιά, στο ίδιο κόμμα, το RPR, Συναγερμός για τη Δημοκρατία, πρόδρομο των σημερινών Ρεπουμπλικανών. Μια Δεξιά διχασμένη τότε –όπως και σήμερα.

Τότε βέβαια δεν υπήρχαν primaires, προκριματικές εκλογές. Ηταν λοιπόν ο πρώτος γύρος αυτός που έπαιξε τον ρόλο τους. Ο Νικολά Σαρκοζί θυμάται πολύ καλά τι συνέβη, καθόταν στις πρώτες σειρές, ήταν υπουργός Προϋπολογισμού και Επικοινωνίας και το αγαπημένο παιδί του Σιράκ –που είχε εντούτοις επιλέξει να γίνει εκπρόσωπος του Μπαλαντίρ. Εχοντας γνώση λοιπόν των πραγμάτων, υπόσχεται σήμερα στον Αλέν Ζιπέ, τον μεγάλο εσωκομματικό του αντίπαλο, το φαβορί των δημοσκοπήσεων για τις primaires της Δεξιάς τον ερχόμενο Νοέμβριο –κι ας έχει μικρύνει τελευταία η μεταξύ τους ψαλίδα -, τη μοίρα του πρώην μέντορά του.

O «αήττητος». Μέχρι τις αρχές του 1995, ο Μπαλαντίρ, πρωθυπουργός της Γαλλίας τότε, σε «συγκατοίκηση» με έναν αριστερό πρόεδρο, τον Φρανσουά Μιτεράν, φαινόταν πράγματι αήττητος. Τον στήριζαν οι περισσότεροι υπουργοί του RPR (Νικολά Σαρκοζί, Σαρλ Πασκουά, Φρανσουά Φιγιόν) και του κεντρώου UDF (Φρανσουά Μπαϊρού, Φρανσουά Λεοτάρ). Αντιθέτως, ο τότε υπουργός Εξωτερικών Αλέν Ζιπέ μαζί με δυο-τρία ακόμη μέλη της κυβέρνησης στήριζαν τον Σιράκ, επικεφαλής του RPR. Αν έπρεπε να δώσουμε στις καμπάνιες τους ένα σύνθημα, τότε εκείνη του Μπαλαντίρ θα είχε το σύνθημα του «ικανότερου να συσπειρώσει» και εκείνη του Σιράκ του «φυσικού υποψηφίου». «Για την κοινή γνώμη, οι προεδρικές εκλογές έχουν ήδη κριθεί» εξηγούσε στη «Monde», τον Ιανουάριο του 1995, o πρώην επικεφαλής του ινστιτούτου δημοσκοπήσεων Sofres, Ζερόμ Ζαφρέ. Επί έναν χρόνο και πλέον ο Μπαλαντίρ εμφανιζόταν σταθερά νικητής στις δημοσκοπήσεις έναντι του Σιράκ. Η δημοσιογράφος Αρλέτ Σαμπό, μάλιστα, είχε φτάσει σε σημείο να ρωτήσει ευθέως τον τελευταίο αν σχεδίαζε να εγκαταλείψει τη μάχη. Ο δε εκπρόσωπος του Μπαλαντίρ, ο υπεραισιόδοξος Νικολά Σαρκοζί, είχε φτάσει σε σημείο να προβλέψει πως ο υποψήφιός του θα μπορούσε να εκλεγεί πρόεδρος της Δημοκρατίας από τον πρώτο κιόλας γύρο.

Η ανατροπή. Τίποτε τέτοιο δεν έγινε. Αρχές Μαρτίου του 1995 οι δημοσκοπήσεις αντιστράφηκαν με εντυπωσιακό τρόπο. Ο Μπαλαντίρ ήρθε τελικά τρίτος στον πρώτο γύρο, ο Σιράκ δεύτερος, με πρώτο τον αριστερό υποψήφιο Λιονέλ Ζοσπέν (23,3%). Στον δεύτερο γύρο, όμως, ο Σιράκ κατάφερε να επικρατήσει και να εκλεγεί πρόεδρος επικρατώντας του Ζοσπέν με 52,64% – 47,36%. Ο λόγος; Ο Ζακ Σιράκ έβγαινε προς τα έξω ως πιο «προσηνής» και πιο «συμπαθητικός», ενώ ο Μπαλαντίρ έμοιαζε πιο απόμακρος, μιλούσε με «υπερβολικά αριστοκρατικό» τρόπο. Επιπλέον, ο δεύτερος επλήγη ως απερχόμενος πρωθυπουργός από την κακή κατάσταση της γαλλικής οικονομίας –ενώ ο πρώτος έκανε πράξη τη διάσημη φράση που είπε σε κάποιον οικείο του στις αρχές της προεκλογικής εκστρατείας: «Θα σας εκπλήξω με τη δημαγωγία μου».

Είκοσι χρόνια αργότερα, ο Νικολά Σαρκοζί δεν διστάζει να «κάψει» αυτό που κάποτε αγαπούσε δηλώνοντας όπου σταθεί και όπου βρεθεί: «Ο Ζιπέ μου θυμίζει πάρα πολύ τον Μπαλαντίρ: δεν έχει χάρισμα. Κάποιος που δεν έχει χάρισμα δεν μπορεί να εκλεγεί». Η τελευταία δημοσκόπηση του ινστιτούτου Elabe μεταξύ των ψηφοφόρων της Δεξιάς και του Κέντρου εμφανίζει τον Ζιπέ πάντα πρώτο, με ποσοστό δημοτικότητας 74%, 17 μονάδες ψηλότερα από τον Σαρκοζί, που αποσπά 57%. Ο Ζιπέ έχασε εντούτοις 5% μέσα σε έναν μήνα, ενώ ο αντίπαλός του κέρδισε 4%. Επειτα από την τρομοκρατική επίθεση στη Νίκαια, ο κατά κανόνα μετριοπαθέστερος Αλέν Ζιπέ αιφνιδίασε συμμετέχοντας στην πλειοδοσία επιθέσεων στην κυβέρνηση –και αυτό του κόστισε, σύμφωνα με άλλες δημοσκοπήσεις, μεταξύ των ψηφοφόρων της Αριστεράς. Αντιθέτως, μετά την επίθεση στην εκκλησία της Νορμανδίας τήρησε τη συνήθη μετριοπαθή στάση του –και αυτό του στοίχισε μεταξύ των ψηφοφόρων της Δεξιάς. Ο Νικολά Σαρκοζί, από την άλλη, εξαργύρωσε σε μερικές επιπλέον μονάδες το αλύπητο σφυροκόπημα που έκανε στην κυβέρνηση για «ανικανότητα» στη μάχη εναντίον της τρομοκρατίας.

Θα καταφέρει άραγε να γίνει τον ερχόμενο Νοέμβριο ο Ζακ Σιράκ του 1995; Ο ίδιος σίγουρα το προωθεί ως δεδομένο. Και φροντίζει, ακόμα και εν μέσω θέρους, να διατηρείται στο μιντιακό προσκήνιο παραχωρώντας (στο «Le Point» ή το RTL) «παιχνιδιάρικες» συνεντεύξεις όπου δεν διστάζει να απαντήσει σε ερωτήσεις τύπου «Ποιο από τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα θα ήσασταν;», «Ενα ζευγάρι πρέπει να τα λέει όλα ή τίποτα;» ή «Σας αρέσει ο γυμνισμός;».