Οι διπλωμάτες μιλούν πολύ όταν θέλουν να πουν λίγα. Τρία λεπτά με συνεχείς δευτερεύουσες προτάσεις χρειάστηκε ο υπουργός Εξωτερικών Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγερ για να εξηγήσει στους ξένους ανταποκριτές στο Βερολίνο προχθές τη θέση του για τη Γενοκτονία των Αρμενίων. Η ουσία συνοψίζεται σε 10 δευτερόλεπτα: «Η απόσταση των 100 χρόνων από το ιστορικό γεγονός δεν είναι λόγος να μην ασχοληθεί η γερμανική Βουλή με τη Γενοκτονία των Αρμενίων –Τουρκία και Αρμενία δεν θα αποκαταστήσουν τις σχέσεις τους αν δεν αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα».

Η στρογγυλεμένη διατύπωση του Σταϊνμάγερ είναι μια προσπάθεια να πέσουν οι τόνοι στη διένεξη με την Αγκυρα εξαιτίας του Αρμενικού. Ούτε η καγκελάριος Μέρκελ ούτε ο υπουργός Εξωτερικών που έφυγε για τη Λατινική Αμερική θα παραστούν στη σημερινή ψηφοφορία της γερμανικής Βουλής.

Ο Ερντογάν επικοινώνησε τηλεφωνικά με τη Μέρκελ και, σύμφωνα με τουρκικά Μέσα, προσπάθησε να την αποτρέψει από μια πράξη που δεν θα έκανε ένας «υγιής ανθρώπινος νους». Απείλησε ότι αν γίνει δεκτό το κείμενο και η Γερμανία «πέσει στην παγίδα», θα επιδεινωθούν οι διπλωματικές, οικονομικές, επιχειρηματικές και στρατιωτικές σχέσεις με την Τουρκία, χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά και με τους τρία εκατομμύρια Τούρκους που ζουν στη Γερμανία.

Βέβαια, δεν υποστηρίζουν όλοι οι μετανάστες τον Ερντογάν. Αλλά ο τούρκος πρόεδρος χρησιμοποίησε και τις τουρκικές οργανώσεις στη Γερμανία για να εντείνει την πίεση στο Βερολίνο. Οργανώθηκαν διαδηλώσεις κατά του ψηφίσματος και 500 τουρκικές οργανώσεις έστειλαν επιστολή στους βουλευτές της Μπούντεσταγκ υποστηρίζοντας ότι το 90% των Τούρκων απορρίπτει την κατηγορία της Γενοκτονίας.

Ο αρμένιος πρόεδρος Σερς Σαργσιάν από την πλευρά του ζήτησε από τους γερμανούς βουλευτές να μην υποκύψουν στους εκβιασμούς της Αγκυρας, η Μπούντεσταγκ έχει «ειδικό βάρος», σημείωσε, και δεν μπορεί να αποσιωπά μια γενοκτονία επειδή δεν αρέσει στον Ερντογάν.

Ο τουρκικής καταγωγής πρόεδρος των Πρασίνων Τζεμ Ετσντεμιρ απέδωσε την έντονη αντίδραση της Αγκυρας και στη γερμανική «συνευθύνη» στη Γενοκτονία των Αρμενίων στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο με τη στήριξη στη σύμμαχο τότε Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Η γερμανική Βουλή είχε συζητήσει το Αρμενικό και πριν από έναν χρόνο, αλλά μπήκε στον πάγο. Τώρα εγκρίνει κοινό ψήφισμα που κατέθεσαν τρία από τα τέσσερα κόμματα της Μπούντεσταγκ: οι Χριστιανοδημοκράτες και οι Σοσιαλδημοκράτες της συμπολίτευσης καθώς και οι Πράσινοι. Η αναγνώριση της Γενοκτονίας αλλά και της γερμανικής «συνευθύνης» δεν είχε τεθεί ποτέ μέχρι τώρα με τόση σαφήνεια, σημείωσε ο Πράσινος Ετσντεμιρ.

Πάνω από 20 χώρες, μαζί με τη Γερμανία, έχουν αναγνωρίσει τη Γενοκτονία των Αρμενίων. Σε περιπτώσεις όπως σε Αυστρία, Βραζιλία, Λουξεμβούργο η Τουρκία ανακάλεσε για ένα διάστημα τον πρεσβευτή της από τη χώρα, αλλά δεν έκοψε τις σχέσεις. Το έκανε με τη Γαλλία που ποινικοποίησε ταυτόχρονα την άρνηση του Ολοκαυτώματος των Αρμενίων. Η Αγκυρα διέκοψε κάθε συνεργασία, πολιτική και στρατιωτική, με το Παρίσι. Αλλά με την άρση της ποινικοποίησης επέστρεψε και ο τούρκος πρεσβευτής στο Παρίσι. Αντίστοιχες συνέπειες αναμένουν και στο Βερολίνο. Πάντως ο τούρκος πρωθυπουργός Γιλντιρίμ, που μίλησε για «ανόητη» ψηφοφορία, διαβεβαίωσε ότι εξαιτίας της δεν θα αποτύχει το ντιλ ΕΕ – Τουρκίας για το Προσφυγικό.

Τι λέει το ψήφισμα

Το ψήφισμα καταδικάζει ως γενοκτονία την εξολόθρευση 800.000-1.500.000 Αρμενίων, Αραμαίων και μελών άλλων χριστιανικών μειονοτήτων στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η γερμανική Εταιρεία Απειλούμενων Λαών ζήτησε να αναφερθούν επίσης στις ομάδες των θυμάτων οι Ελληνες της Θράκης, του Πόντου και του Αιγαίου. Πέρασε όμως και εδώ επιμελώς η διαφοροποίηση ανάμεσα στη Γενοκτονία των Αρμενίων το 1915-16 επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και στην εξολόθρευση των Ελλήνων του Πόντου το 1920-22 επί Κεμάλ Ατατούρκ.