Ακόμα μία αεροπορική τραγωδία, ακόμα ένα μυστήριο που αναζητεί απαντήσεις, ακόμα μία φορά που επικρατεί ο φόβος της τρομοκρατίας. Ενα αεροσκάφος Airbus A320 της EgyptAir που είχε απογειωθεί με 56 επιβάτες – 30 Αιγύπτιοι, 15 Γάλλοι και από άλλες χώρες –και 10 μέλη του πληρώματος, 3 φρουρούς ασφαλείας, από το Παρίσι με προορισμό το Κάιρο εξαφανίστηκε στις 03.39 χθες το πρωί πάνω από τη Μεσόγειο, λίγη ώρα αφότου εξήλθε του ελληνικού και εισήλθε στον αιγυπτιακό εναέριο χώρο. Επειτα από πολύωρες έρευνες με τη σύμπραξη Αιγύπτου, Ελλάδας και Γαλλίας, συντρίμμια εντοπίστηκαν χθες το απόγευμα νοτιοανατολικά της Κρήτης –σύμφωνα ωστόσο με τον πρόεδρο της Επιτροπής Διερεύνησης Ατυχημάτων και Ασφάλειας Πτήσεων Αθανάσιο Μπίνη, δεν ανήκαν στο αεροσκάφος. Φως στα αίτια της συντριβής αναμένεται να ρίξουν τα μαύρα κουτιά του Airbus όταν και εφόσον εντοπιστούν και αποκωδικοποιηθούν. Μέχρι τότε, 3+1 ερωτήσεις.

Ποια είναι τα πιθανά σενάρια;

Τρία είναι τα πιθανά αίτια σε κάθε αεροπορικό δυστύχημα, επισημαίνει ο γάλλος εμπειρογνώμονας σε θέματα αεροναυτικής Μπερνάρ Βιλμέρ: το περιβάλλον, τα τεχνικά θέματα, ο άνθρωπος. Στο περιβάλλον συμπεριλαμβάνουμε τις καιρικές συνθήκες, το χαλάζι, τον άνεμο, μια σύγκρουση εν πτήσει, κάποιο θραύσμα στον αεροδιάδρομο. Ο,τι είναι εξωτερικό προς το αεροσκάφος και μη ανθρώπινο. Επειτα είναι η τεχνική, δηλαδή η συντήρηση: μια βλάβη που γίνεται καταστροφική. Το τρίτο αίτιο είναι ο άνθρωπος. Ο άνθρωπος πάνω στο αεροσκάφος, ο άνθρωπος που έχει τον έλεγχο του αεροσκάφους. Γνωρίζουμε ότι οι καιρικές συνθήκες ήταν καλές. Γνωρίζουμε επίσης πως το αεροσκάφος δεν εξέπεμψε σήμα κινδύνου. Αν δεχθούμε πως το Airbus εξαφανίστηκε ξαφνικά, χωρίς να εκπέμψει σήμα κινδύνου, λέει ο Βιλμέρ, «μένουν δύο σοβαρά ενδεχόμενα. Το ενδεχόμενο μιας επίθεσης με βόμβα που βρισκόταν μέσα στο αεροσκάφος ή η καταστροφή του με έναν πύραυλο εδάφους – αέρος. Αν επιβεβαιωθεί το σενάριο της βόμβας, θα τεθεί σαφώς ζήτημα ασφαλείας στο αεροδρόμιο Σαρλ ντε Γκολ. Υπάρχει βέβαια και το ενδεχόμενο μιας βλάβης, αλλά μου φαίνεται ελάχιστα πιθανό».

Γιατί θεωρούν πολλοί, συμπεριλαμβανομένου του αιγύπτιου υπουργού Πολιτικής Αεροπορίας, πιθανότερη μια τρομοκρατική ενέργεια;

Επισήμως, όλα τα ενδεχόμενα παραμένουν ανοικτά, δεν αναφέρθηκε εντούτοις κανένα τεχνικό πρόβλημα στη συγκεκριμένη πτήση. Τα δεδομένα των ιστότοπων παρακολούθησης εμπορικών πτήσεων δεν αποκαλύπτουν καμία ανωμαλία όσον αφορά το υψόμετρο ή την ταχύτητα του αεροσκάφους τις ώρες που προηγήθηκαν της εξαφάνισής του.

Το συγκεκριμένο Airbus A320 είχε κάνει την πρώτη του πτήση το 2003 και μετρούσε περίπου 48.000 ώρες πτήσης, δεν θεωρείται γερασμένο. Σύμφωνα με τον ιστότοπο Flight Radar 24, ήταν η πέμπτη πτήση της ημέρας, αλλά ούτε αυτό θεωρείται υπερβολικό. Και ο πιλότος ήταν έμπειρος: κατά την EgyptAir, είχε στο ενεργητικό του περισσότερες από 6.000 ώρες πτήσης, οι 2.000 στον συγκεκριμένο τύπο αεροσκάφους. Ο συγκυβερνήτης είχε συνολικά 2.776 ώρες πτήσης σε A320. Με τις μνήμες της Germanwings ακόμα νωπές, κάποιοι σκέφτηκαν το ενδεχόμενο αυτοκτονίας ενός από τους πιλότους. Σύμφωνα ωστόσο με έναν άλλο γάλλο εμπειρογνώμονα, τον Ζαν-Μπατίστ Τζεμπαρί, το σενάριο αυτό δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί εξαφανίστηκε το αεροσκάφος από τα ραντάρ.

Θα μπορούσε να είναι (ακόμα) μία επίθεση της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος;

Το βέβαιο είναι πως η Γαλλία αποτελεί στόχο των τζιχαντιστών. Μόλις χθες έγινε γνωστό πως ο Πατρίκ Καλβάρ, ο επικεφαλής της γαλλικής υπηρεσίας πληροφοριών DGSI, είχε προειδοποιήσει στις 10 Μαΐου τα μέλη της Επιτροπής Εθνικής Αμυνας και Ενόπλων Δυνάμεων της γαλλικής Εθνοσυνέλευσης πως η Γαλλία είναι «σήμερα, ξεκάθαρα, η περισσότερο απειλούμενη χώρα» από το ISIS. «Οι επιθέσεις του περασμένου Νοεμβρίου διαπράχθηκαν από καμικάζι και ανθρώπους οπλισμένους με Καλάσνικοφ∙ τώρα κινδυνεύουμε να βρεθούμε αντιμέτωποι με μια νέα μορφή επίθεσης: μια τρομοκρατική εκστρατεία που θα χαρακτηρίζεται από την τοποθέτηση εκρηκτικών μηχανισμών σε σημεία όπου συγκεντρώνονται πλήθη» επισήμανε ο Καλβάρ, έναν μήνα πριν από την έναρξη του ποδοσφαιρικού τουρνουά Euro 2016 στο Παρίσι.

Εξίσου βέβαιο είναι πως οι αερομεταφορές αποτελούν στόχο των τζιχαντιστών. Πριν από επτά μήνες, ένα Airbus Α321 της ρωσικής εταιρείας Metrojet που είχε απογειωθεί από το Σαρμ ελ Σεΐχ της Αιγύπτου συνετρίβη στο Σινά παρασέρνοντας στον θάνατο και τους 224 επιβαίνοντες. Την ευθύνη είχε αναλάβει το αιγυπτιακό παράρτημα του ISIS, μιλώντας για επίθεση με βόμβα. Μια εβδομάδα αργότερα, η ρωσική ΥΠΑ είχε απαγορεύσει όλες τις πτήσεις της EgyptAir με προορισμό τη Ρωσία. Αλλά αυτή τη φορά το αεροσκάφος δεν απογειώθηκε από αιγυπτιακό, απογειώθηκε από γαλλικό αεροδρόμιο.

Πόσο ασφαλής εταιρεία είναι η EgyptAir;

Δεν είναι η πρώτη τραγωδία για τη συγκεκριμένη αεροπορική εταιρεία. Σύμφωνα με τον ιστότοπο AirFleets, από το 1985 μέχρι σήμερα πέντε δυστυχήματα έχουν στοιχίσει τη ζωή 296 επιβαινόντων σε αεροσκάφη της. Το τελευταίο ατύχημα χρονολογείται το 2011: μια πυρκαγιά μέσα στο πιλοτήριο, χωρίς θύματα. Τον περασμένο Μάρτιο, ένας άνδρας «ψυχολογικά ασταθής» είχε πραγματοποιήσει αεροπειρατεία σε αεροσκάφος της EgyptAir που εκτελούσε πτήση Αλεξάνδρεια – Κάιρο, οδηγώντας το στην Κύπρο, όπου και παραδόθηκε τελικά αναίμακτα. Η EgyptAir δεν συμπεριλαμβάνεται πάντως στη μαύρη λίστα αεροπορικών αερογραμμών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δεν θεωρείται λοιπόν επικίνδυνη. Εξυπηρετεί σήμερα 70 πόλεις σε 50 χώρες και ο στόλος της, που αποτελείται από περίπου 60 αεροσκάφη, δεν θεωρείται γερασμένος. Η μέση ηλικία των αεροσκαφών της –Airbus, Boeing και Embraer –είναι τα 12 έτη, όση και των αεροσκαφών της Air France. Πιλότοι της εταιρείας κατήγγειλαν πάντως πρόσφατα τεχνικές βλάβες σε ορισμένα αεροσκάφη και δύσκολες συνθήκες εργασίας, με ημέρες που φτάνουν τις 14 ώρες πτήσης. Η χθεσινή τραγωδία είναι σε κάθε περίπτωση ένα καίριο πλήγμα για την εταιρεία, που αντιμετώπιζε ήδη μεγάλη ζημιά (1 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τον αιγυπτιακό ιστότοπο Aswat Masriya) μετά την αιγυπτιακή επανάσταση του 2011 και την τουριστική πτώση που ακολούθησε.