«Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένα ενεργειακό θαύμα». Αυτό ήταν το μήνυμα του Μπιλ Γκέιτς στην ετήσια επιστολή του που δόθηκε στη δημοσιότητα πριν από μερικές ημέρες. Ο τόνος της επιστολής ήταν ο συνήθης αισιόδοξος του Μπιλ Γκέιτς. Μόνο που υπήρχε μια βασική διαφορά σε σχέση με τις προηγούμενες επιστολές: οι παραλήπτες δεν ήταν οι ενήλικοι, αλλά οι έφηβοι.

Γιατί απευθύνατε την επιστολή σας στα παιδιά;

Πιστεύω ότι οι πιο νέοι άνθρωποι έχουν ένα πλεονέκτημα: συνηθίζουν να βλέπουν τα πράγματα στη μελλοντική τους προοπτική. Εχουν μεγαλύτερη εξοικείωση με την τεχνολογία και είναι πρόκληση γι’ αυτούς να λύσουν προβλήματα που δεν μπόρεσαν να λύσουν οι προηγούμενες γενιές. Μπορούν πραγματικά να μας εκπλήξουν με αυτά που είναι ικανοί να κάνουν. Κι έπειτα, εάν είναι να ζήσουμε ένα ενεργειακό θαύμα σε 15 χρόνια, το κλειδί σε αυτό θα είναι οι σημερινοί έφηβοι.

Γιατί πιστεύετε ότι θα τα καταφέρουμε;

Γιατί είναι πολλοί οι δρόμοι από τους οποίους μπορούμε να φθάσουμε στον στόχο. Η δέσμευση και η απομόνωση του άνθρακα είναι ένας τέτοιος δρόμος. Η πυρηνική σχάση είναι ένας δρόμος. Η πυρηνική τήξη είναι ένας δρόμος. Η ηλιακή ενέργεια είναι ένας δρόμος. Για καθέναν από αυτούς τους δρόμους χρειάζεσαι πέντε διαφορετικές ομάδες επιστημόνων όπου καθεμία θα πιστεύει πως οι υπόλοιπες τέσσερις κάνουν λάθος.

Η τεχνολογική πρόοδος έχει συνδεθεί πολλές φορές στην Ιστορία με τους πολέμους και τον ανταγωνισμό. Ποιο είναι το κίνητρο σήμερα για να πετύχουμε αυτό το ενεργειακό θαύμα;

Στον χώρο της ενέργειας δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο με αυτό που είχε πει ο Τζον Κένεντι: «Πάμε στο φεγγάρι». Την εποχή εκείνη ο κόσμος κατάλαβε ότι για να γίνει αυτό χρειαζόταν ένα είδος πυραύλου, ένα σύστημα ανάκτησης και ένα σύστημα προσεδάφισης. Ο δρόμος ήταν πολύ συγκεκριμένος. Η περίπτωση της ενέργειας μοιάζει περισσότερο με την εφεύρεση του αυτοκινήτου. Κάποιοι πήραν το ρίσκο να φτιάξουν αυτοκίνητα που κινούνται με ατμό και κάποιοι άλλοι να φτιάξουν αυτοκίνητα που κινούνται με ηλεκτρισμό. Επειτα εφευρέθηκε κάτι που λέγεται κινητήρας εσωτερικής καύσης. Κι έτσι ο ατμός και ο ηλεκτρισμός έγιναν υποσημειώσεις της Ιστορίας.

Ποιο είναι το ρίσκο της γεωμηχανικής;

Η γεωμηχανική είναι μια εφεδρική στρατηγική που μας επιτρέπει να αγοράσουμε χρόνο από τον εαυτό μας σε περίπτωση που δεν κινηθούμε αρκετά γρήγορα ενώ τα φαινόμενα της τήξης των πάγων και της απελευθέρωσης του μεθανίου θα παρατηρούνται με έναν μη γραμμικό τρόπο που δεν περιμένουμε. Υποστηρίζω την έρευνα στη γεωμηχανική και τον διάλογο για τη γεωμηχανική. Αλλά είναι σαν να προσπαθούμε να σβήσουμε επί δεκαετίες μια φωτιά με πυροσβεστήρα την ώρα που χρειαζόμαστε μια πραγματική λύση.

Ποιοι θα λέγατε ότι θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως πρότυπα για τα παιδιά σήμερα;

Νομίζω ο Στιβ Τζομπς, ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ, ο Λάρι Πέιτζ. Αλλά και κάποιοι του IT που αναλαμβάνουν ρίσκο και έχουν κάνει εκπληκτικά πράγματα που άλλαξαν τον κόσμο. Θα ήταν σπουδαίο να είχαμε καμιά δεκαριά ανθρώπους σαν τον Ελον Μουσκ. Δεν νομίζω ότι τα παιδιά ξέρουν αρκετά για εκείνους που κάνουν επαναστατικά πράγματα στην ιατρική. Η ηπατίτιδα C ήταν μία από εκείνες τις ασθένειες του συκωτιού που μπορούσαν να σε σκοτώσουν. Τώρα έχουμε πολλές θεραπείες για την αντιμετώπισή της. Δεν νομίζω ότι είχε τη δημοσιότητα που άξιζε η ηρωική και καταπληκτική δουλειά στον χώρο της βιολογίας και από την οποία δεν ωφελήθηκαν μόνο οι πλούσιες αλλά και οι φτωχές χώρες. Υπάρχουν πολλοί επιστήμονες που συνέβαλαν στην επιτυχία αυτών των προσπαθειών. Οι νέοι σήμερα είναι πιθανό να γνωρίζουν τα ιστορικά πρόσωπα των εφευρέσεων παρά τους εφευρέτες της εποχής τους.

Στην επιστολή σας λέτε ότι η «Διάσωση» ήταν η αγαπημένη σας ταινία φέτος. Τι σας άρεσε ακριβώς;

Είχε εκπαιδευτικό χαρακτήρα και επιστημονικά ήταν διασκεδαστική. Αντίθετα από άλλες ταινίες, το επιστημονικό μέρος της φαινόταν ρεαλιστικό. Συνήθως οι ταινίες αλλάζουν τόσο πολύ τα βιβλία στα οποία βασίζονται που όταν τις βλέπεις απογοητεύεσαι. Δεν έχω διαβάσει όλο το βιβλίο. Αλλά σε αυτή την ταινία έκαναν καλή δουλειά.

Πώς παραμένετε αισιόδοξος;

Η επιστημονική πρόοδος μας οδήγησε από μια εποχή κατά την οποία πέθαινε το ένα τρίτο των παιδιών σε μια εποχή που πεθαίνει το 5%. Εάν κάνουμε τη δουλειά μας καλά, αυτό το ποσοστό θα γίνει τα επόμενα 15 χρόνια 2,5%. Παρατηρήστε την ταχύτητα με την οποία κινήθηκε η επιστήμη τα τελευταία 100 χρόνια. Αυτά είναι τα γεγονότα, δεν τα παρερμηνεύω. Νομίζω επομένως ότι είναι μη ρεαλιστικό να είναι κανείς απαισιόδοξος. Κι εσείς πρέπει να είστε αισιόδοξος. Κοιτάξτε τι έχουμε πετύχει στον τομέα της παραγωγής τροφίμων ή της ιατρικής. Θα προτιμούσατε να είχατε εμφανίσει καρκίνο πριν από δέκα χρόνια ή σε δέκα χρόνια από τώρα; Το αγαπημένο μου βιβλίο είναι το «Οι καλύτεροι άγγελοι της φύσης μας» του Στίβεν Πίνκερ. Οπως λέει, υπάρχει μόνο ένα πράγμα που μειώθηκε πιο γρήγορα από τη βία. Κι αυτό είναι η ανεκτικότητά μας απέναντι στη βία. Ποτέ η βία δεν ήταν λιγότερη. Και ποτέ η απέχθειά μας απέναντι σε αυτήν δεν ήταν μεγαλύτερη.