Πώς η Ευρώπη μπορεί να λύσει το Προσφυγικό;

Εφαρμογή των κανόνων απ’ όλους

Οι χώρες της ΕΕ έχουν την ηθική υποχρέωση να βοηθήσουν τους ανθρώπους που προσπαθούν να διαφύγουν από δολοφονικά καθεστώτα. Η αποτυχία μας όμως να διαχωρίσουμε τους μετανάστες από τους πρόσφυγες επιβάρυνε πολύ την κρίση. Η Ευρώπη δεν μπορεί να είναι προορισμός για όποιον αναζητεί μια καλύτερη ζωή. Οι ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να πάψουν να προσπαθούν να βρουν την πολιτική της «ασημένιας σφαίρας», η οποία θα είναι ήδη αποτυχημένη από τη στιγμή που θα ανακοινωθεί. Δεν υπάρχει κάποια θαυματουργή λύση. Η μόνη λύση είναι να εφαρμοστούν όσα οι ίδιοι οι ευρωπαίοι ηγέτες έχουν ήδη συμφωνήσει. Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε εκ νέου το Δουβλίνο ΙΙ. Πρέπει απλώς να το ενισχύσουμε. Αν μια χώρα δεν είναι ικανή να αναλάβει τις ευθύνες που απορρέουν από τη Σένγκεν και αρνείται να δεχθεί βοήθεια, τότε οι άλλες χώρες έχουν δικαίωμα να προστατεύσουν τα σύνορά τους. Μιλάμε για αλληλεγγύη με έναν αφηρημένο και ρομαντικό τρόπο. Αλλά αλληλεγγύη σημαίνει ότι όλοι συμμορφώνονται με τους κανόνες που έχουν συμφωνηθεί.

Ο Σιεντ Καμάλ είναι επικεφαλής της ομάδας των Ευρωπαίων και Συντηρητικών Μεταρρυθμιστών στο Ευρωκοινοβούλιο

Κανόνες υπάρχουν, λείπει η βούληση

Πώς μπορούμε να επιλύσουμε την κρίση; Μα είναι απλό. Πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα όλα τα μέτρα που έχει προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχουν ψηφιστεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και έχουν ήδη υιοθετηθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Υπάρχει μόνο ένα μικρό πρόβλημα. Τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη δεν εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους και παραβλέπουν τις αποφάσεις που έχουν ληφθεί από κοινού. Η Ευρώπη κινδυνεύει να καταρρεύσει εξαιτίας αυτής της ανόητης και στενόμυαλης ψευδαίσθησης ότι μπορούμε να λύσουμε το πρόβλημα υψώνοντας τείχη και κλείνοντας σύνορα, αποφασίζοντας με θρησκευτικά κριτήρια ποιος θα περάσει και ποιος όχι από τις πύλες και κατασκευάζοντας μια μικρή Σένγκεν. Είναι εξαιτίας αυτής της αβελτηρίας των κρατών που η καταγραφή των προσφύγων δεν λειτουργεί, το ξεπερασμένο Δουβλίνο ΙΙ ισχύει ακόμη και η Frontex δεν έχει την κατάλληλη στήριξη για να κάνει τη δουλειά της. Τι να κάνουμε λοιπόν; Να αρχίσουμε να τιμωρούμε αυτούς που δεν συνεργάζονται και να επιβραβεύουμε αυτούς που το κάνουν. Η Ευρώπη είναι μια οικογένεια που μοιράζεται τις ίδιες αξίες και υποχρεώσεις. Δεν είναι ένα α λα καρτ μενού από το οποίο ο καθένας παίρνει το πιάτο που του αρέσει.

Ο Τζάνι Πιτέλα είναι επικεφαλής της ομάδας των Σοσιαλδημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Μια ευρωπαϊκή προσέγγιση

Αντί για τη λήψη αποτρεπτικών μέτρων όπως το κλείσιμο συνόρων, η επιβολή εθνικών ποσοστώσεων και η κατάσχεση τιμαλφών, χρειαζόμαστε μια πραγματικά ευρωπαϊκή προσέγγιση. Πρώτα απ’ όλα πρέπει να διαφυλάξουμε τα πιο κρίσιμα σύνορα που είναι αυτά ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Τουλάχιστον 2.000 ευρωπαίοι αξιωματούχοι πρέπει να αναλάβουν την καταγραφή των προσφύγων. Με βάση αυτόν τον ταχύ έλεγχο θα αποφασίζεται ποιος θα συνεχίζει το ταξίδι του για την ΕΕ και ποιος θα επαναπροωθείται στη χώρα καταγωγής του. Την ίδια ώρα πρέπει να βελτιώσουμε τις συνθήκες στους προσφυγικούς καταυλισμούς. Αντί να δίνουμε αφειδώς δισεκατομμύρια σε μια κακή συμφωνία με τον Ερντογάν, θα πρέπει να παρέχουμε στοχευμένη βοήθεια στους πρόσφυγες προκειμένου να αποκτήσουν μεγαλύτερο έλεγχο της κατάστασής τους. Αλλά για να λύσουμε πραγματικά την κρίση, πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις αιτίες που την προκάλεσαν. Είναι απαραίτητο να μετατρέψουμε τη Frontex σε ευρωπαϊκή συνοριοφυλακή και ακτοφυλακή και φυσικά να αυξήσουμε τον προϋπολογισμό της. Τέλος, η Συνθήκη του Δουβλίνου έχει αποτύχει –οδηγεί σε έναν μέχρις εσχάτων ανταγωνισμό τα ευρωπαϊκά κράτη για το ποιο θα γίνει λιγότερο ελκυστικό στους μετανάστες. Πρέπει να συμφωνηθεί ένα ενιαίο σύστημα κανόνων για την παροχή ασύλου και ένα υποχρεωτικό σύστημα ποσοστώσεων για την κατανομή των προσφύγων στα 28 κράτη-μέλη.

Η κρίση ως ευκαιρία

Το περασμένο καλοκαίρι αποδείχθηκε ότι η λύση στην προσφυγική κρίση δεν είναι εύκολη καθώς οι πολιτικές και κοινωνικές διαφορές ανάμεσα στα κράτη-μέλη είναι όλο και πιο εμφανείς. Η αλήθεια είναι ότι η Γερμανία δεν παρείχε αρκετή στήριξη στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου που ήρθαν αντιμέτωπες με το προσφυγικό κύμα. Σήμερα είναι η ΕΕ που βρίσκεται αντιμέτωπη με μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της. Αλλά αυτή την πρόκληση πρέπει να την δούμε ως ευκαιρία για να κάνει η Ευρώπη ένα βήμα προς τα εμπρός. Παρά τα όσα υποστηρίζουν κάποιες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, η προσφυγική κρίση δεν είναι γερμανικό πρόβλημα, αλλά ευρωπαϊκό. Τα βήματα που πρέπει να κάνουμε επομένως όλοι μαζί είναι τρία: 1. Πρέπει να διαφυλάξουμε τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ γιατί μόνο μια τέτοια κίνηση μπορεί να εγγυηθεί την ελευθερία μας μέσα στη ζώνη Σένγκεν. 2. Πρέπει να ενισχύσουμε τη στήριξη στα γειτονικά κράτη της ΕΕ ώστε να περιοριστεί η μετανάστευση για οικονομικούς λόγους. 3. Πρέπει να καταλήξουμε σε μια πολιτική ασύλου με σαφείς κανόνες. Ενα πράγμα πρέπει να θυμόμαστε όλοι: κανένα κράτος δεν μπορεί να σηκώσει το βάρος της κρίσης μόνο του.

Ο Γιενς Σπαν είναι βουλευτής της γερμανικής Χριστιανοδημοκρατικής Ενωσης

Ναι στο σχέδιο Μέρκελ

Η πιο πειστική πρόταση και αυτή που μπορεί πραγματικά να φέρει αποτέλεσμα βραχυπρόθεσμα είναι το σχέδιο Μέρκελ που τώρα εξετάζεται από το Βερολίνο ώς τη Χάγη. Η βασική του ιδέα είναι η μετεγκατάσταση κάποιων δεκάδων χιλιάδων προσφύγων από την Τουρκία σε κάποιες χώρες της ΕΕ και παράλληλα η επιστροφή στην Τουρκία όλων των προσφύγων που αυτή τη στιγμή βρίσκονται στην Ελλάδα. Εάν η Τουρκία θεωρείται ασφαλής χώρα για τους πρόσφυγες, τότε η υπερφορτωμένη Ελλάδα μπορεί να επαναπροωθήσει κόσμο εκεί προκειμένου να εξεταστούν οι αιτήσεις τους για άσυλο. Την ίδια ώρα η ΕΕ πρέπει να αποδείξει ότι στηρίζει σοβαρά τους πρόσφυγες στην Τουρκία και να τηρήσει τη δέσμευσή της περί κατάργησης της βίζας για τους τούρκους πολίτες που θέλουν να ταξιδέψουν στην ΕΕ. Καμία πρόταση δεν είναι τέλεια. Ούτε αυτή είναι. Αλλά θα δώσει τέλος σε μια ανθρωπιστική καταστροφή.

Ο Ιβάν Κράστεφ είναι επικεφαλής του Κέντρου Ελεύθερων Στρατηγικών στη Σόφια

Λίγα λόγια, πολλή δράση

Ας ξεκινήσουμε από μια απλή παραδοχή: η Ευρώπη πρέπει να λέει λιγότερα και να κάνει περισσότερα. Και για να αρχίσει να επιλύει την κρίση πρέπει να κάνει τρία πράγματα: Πρώτον, να εντοπίσει τα λάθη της και να τα διορθώσει. Ενα από αυτά είναι οι μονομερείς ενέργειες από τα κράτη – μέλη. Η Γερμανία είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Δεύτερον, να αναπτύξει ένα σχέδιο και να το φέρει εις πέρας με αποφασιστικότητα. Το σενάριο υπάρχει ήδη, το πρόβλημα είναι η εκτέλεση. Η επαναπροώθηση όσων δεν ικανοποιήθηκε η αίτησή τους για άσυλο είναι από αυτήν την άποψη σημαντικό μέτρο για την ακεραιότητα του ευρωπαϊκού συστήματος. Τρίτον, να αναπτύξει εναλλακτικά σχέδια για την (πολύ πιθανή) περίπτωση η ευρωπαϊκή πολιτική να μην εκτελεστεί με ακρίβεια. Καμία από αυτές τις προτάσεις δεν θα είναι εύκολη στην εφαρμογή της. Αλλά οι συνέπειες σε διαφορετική περίπτωση θα είναι πολύ σοβαρές.

Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου είναι πρόεδρος του Ινστιτούτου Μεταναστευτικής Πολιτικής της Ουάσιγκτον

Μέτρα εις βάρος των απροθύμων

Η διασφάλιση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ θα πρέπει να είναι η απόλυτη προτεραιότητά μας. Η υπηρεσία συνοριοφυλακής και ακτοφυλακής πρέπει να αποκτήσει σάρκα και οστά και να αναλάβει δράση πριν από τέλος του χρόνου. Εως τότε, όμως, δεν μπορούμε να καθόμαστε με σταυρωμένα χέρια. Πρέπει να αναλάβουμε κοινή δράση στα σύνορά μας –και πρέπει να το κάνουμε τώρα. Πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε ότι δεν είναι πρόσφυγες όλοι αυτοί που φτάνουν στις ευρωπαϊκές ακτές. Κι ακόμη, υπάρχει μια επικίνδυνη έλλειψη σαφήνειας σχετικά με το πόσοι πρόσφυγες έρχονται στην Ευρώπη. Αυτό είναι ένα πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα, όπως πρέπει να ενεργοποιηθεί άμεσα και η επαναπροώθηση των παράτυπων μεταναστών στις χώρες καταγωγής τους. Ολα αυτά τα μέτρα πρέπει να ληφθούν χωρίς καθυστέρηση. Ο μηχανισμός ανακατανομής πρέπει να ενεργοποιηθεί προκειμένου να μοιραστεί το βάρος δίκαια ανάμεσα στα ευρωπαϊκά κράτη. Εάν δεν υπάρξει συνεργασία στη βάση της αλληλεγγύης, τότε η Κομισιόν θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο λήψης μέτρων εις βάρος των χωρών που αρνούνται να συμμετάσχουν στην κοινή προσπάθεια.

Ο Γερούν Λέναρς είναι υπεύθυνος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος για το Προσφυγικό

Οχι στο σιδηρούν παραπέτασμα

Για να επιλυθεί η προσφυγική κρίση, η Ευρώπη θα πρέπει να δημιουργήσει μια ασφαλή και νόμιμη οδό για τους πρόσφυγες που κατευθύνονται στα ευρωπαϊκά κράτη και παράλληλα να κλείσει τον παράνομο και επικίνδυνο διάδρομο του Αιγαίου. Μπορεί να ακούγεται φιλόδοξο, αλλά είναι εφικτό. Μια συμμαχία προθύμων υπό την ηγεσία της Γερμανίας θα μπορούσε να προσφερθεί να πάρει 100.000 σύρους πρόσφυγες από την Τουρκία. Σε αντάλλαγμα η Τουρκία θα πρέπει να συμφωνήσει να πάρει πίσω όσους πέρασαν στα ελληνικά νησιά από μια ημερομηνία και μετά. Η ροή των προσφύγων θα σταματήσει εάν γίνει σαφές ότι το ταξίδι στο Αιγαίο οδηγεί πίσω στην Τουρκία. Αυτή η συμμαχία για τους πρόσφυγες θα πρέπει να συμφωνήσει να πάρει κάποιους από τους περίπου 2,2 εκατ. πρόσφυγες που καταγράφηκαν στην Τουρκία ώς τον Δεκέμβριο του 2015. Ηρθε η ώρα να γίνει δεκτή η πρότασή μας η οποία συνδυάζει την προστασία των προσφύγων με τον αποτελεσματικό έλεγχο στα εξωτερικά σύνορα αντί να υιοθετηθούν επικίνδυνες καταστροφικές προτάσεις όπως το σιδηρούν παραπέτασμα στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας.

Η Αλεξάντρα Στίγκλμαϊερ είναι γενική γραμματέας του Ινστιτούτου European Stability Initiative

Λύση σε δύο επίπεδα

Ο μόνος τρόπος για να λύσει η Ευρώπη την προσφυγική κρίση είναι να κινηθεί σε δύο επίπεδα: από τη μια να συμφωνήσει σε κοινή πολιτική ασύλου. Από την άλλη, να υιοθετήσει μεταναστευτική πολιτική που θα αναγνωρίζει και θα οργανώνει τις οικονομικές μεταναστευτικές ροές αντί να τις αρνείται και να τους αντιστέκεται. Η προσφυγική κρίση στην ήπειρό μας είναι μόνο η μία όψη της διεθνούς μετανάστευσης. Αλλά ανέδειξε την έλλειψη προληπτικών πολιτικών της Ευρώπης. Η λύση από αυτή την άποψη απαιτεί περισσότερη συνεργασία. Η Ευρώπη πρέπει να δημιουργήσει ένα σύστημα που θα επιτρέψει στους αιτούντες άσυλο να υποβάλουν το αίτημά τους στις ίδιες τους τις χώρες ή στις χώρες που συνορεύουν μαζί της. Μόνο έτσι θα ξεριζώνονταν τα κυκλώματα των διακινητών και θα περιορίζονταν οι κίνδυνοι από το παράνομο πέρασμα των συνόρων.

Ο Φρανσουά ντε Σμετ είναι διευθυντής του Βελγικού Κέντρου Μεταναστών

Η συμμαχία των προθύμων

Πρώτον, η Ευρώπη χρειάζεται εσωτερική αλληλεγγύη. Γι’ αυτό θα πρέπει να συσταθεί ένα ευρωπαϊκό ταμείο για τους πρόσφυγες και το άσυλο, το οποίο θα χρηματοδοτούν τα κράτη-μέλη της ΕΕ με βάση το ΑΕΠ τους. Δεύτερον, παρά το γεγονός ότι η νέα ευρωπαϊκή υπηρεσία συνόρων είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, η ζώνη Σένγκεν απαιτεί κοινή πολιτική ασφάλειας των συνόρων. Αυτή η πολιτική επιβάλλει τη δημιουργία κέντρων υποδοχής όπου οι πρόσφυγες θα λαμβάνουν φροντίδα, θα καταγράφονται και θα επαναπροωθούνται εάν δεν γίνει δεκτό το αίτημά τους για άσυλο. Τρίτον, η Ευρώπη πρέπει να δημιουργήσει μια δύναμη ανθρωπιστικών επεμβάσεων, η οποία θα δρα σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα απ’ ό,τι δρουν σήμερα η ΕΕ ή η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Η Ευρώπη θα πρέπει να βοηθά τους πρόσφυγες από τη στιγμή που εγκαταλείπουν τις χώρες τους και όχι αφού φτάνουν πρώτα στα δικά της κράτη-μέλη. Η παθητικότητα δεν είναι λύση. Λύση είναι η συμμαχία των προθύμων.

Ο Γιόζεφ Γιάνινγκ είναι επικεφαλής του γραφείου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων στο Βερολίνο