Δεν είναι καινούργια ιδέα. Προτάθηκε για πρώτη φορά από τον Τόμας Πέιν το 1797 –ένα σύστημα όπου ο κάθε πολίτης θα λαμβάνει ένα «βασικό εισόδημα» από το κράτος για να κάνει ό,τι θέλει. Σε αυτούς τους καιρούς της λιτότητας μια τέτοια ιδέα θα μπορούσε να θεωρηθεί πολιτικά τοξική. Ομως στην Ουτρέχτη, μια από τις μεγαλύτερες πόλεις της Ολλανδίας, καθώς και σε άλλους 19 ολλανδικούς δήμους, γίνονται ήδη σχέδια για την υλοποίησή της.

Οπως γράφει η «Γκάρντιαν», οι πολιτικοί γνωρίζοντας ότι το σχέδιο μπορεί να αποδειχθεί μπούμερανγκ δεν το παραδέχονται δημόσια. «Επρεπε να απαλείψουμε τη φράση «βασικό εισόδημα» από όλα τα έγγραφα προκειμένου να πείσουμε τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου να υπογράψουν», παραδέχεται η Λίζα Βέστερβελντ, εκπρόσωπος των Πρασίνων σε μια άλλη πόλη που προτίθεται να εφαρμόσει την ιδέα, το Νίμεγκεν, κοντά στα σύνορα της Ολλανδίας με τη Γερμανία. «Δεν το αποκαλούμε βασικό εισόδημα στην Ουτρέχτη επειδή οι πολίτες έχουν μια προκατειλημένη άποψη γι’ αυτό –ότι είναι χρήματα που χαρίζονται και ο κόσμος μπορεί να κάθεται σπίτι του και να βλέπει τηλεόραση», προσθέτει η Χέλεν ντε Μπερ, δημοτική σύμβουλος στην πόλη των 300.000 κατοίκων που απέχει μισή ώρα από το Αμστερνταμ.

Παρ’ όλα αυτά οι είκοσι δήμοι, όπως λέει η Ντε Μπερ, κάνουν «μικρά βήματα» προς την καθιέρωση βασικού εισοδήματος για όλους επιτρέποντας σε μικρές ομάδες που λαμβάνουν επιδόματα να πληρώνονται 900 ευρώ τον μήνα και να κρατούν και όσα έσοδα έχουν από τις δουλειές τους. Το μηνιαίο ποσό δεν εξαρτάται από κάποιους όρους. Αντίθετα θα έχουν την ασφάλεια των χρημάτων αυτών κάθε μήνα και την επιλογή να αποφασίσουν εάν θέλουν να αποκτήσουν και άλλα βρίσκοντας δουλειά. Τα αποτελέσματα του σχεδίου θα αναλυθούν από τον διάσημο οικονομολόγο Λεκ Γκρουτ, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης.

Δεν έχει ακόμα ορισθεί πότε θα αρχίσει η εφαρμογή του πειράματος και μόνο όσοι δικαιούνται επιδόματος θα το λάβουν σε πρώτη φάση, όμως κανείς δεν αμφιβάλλει για την ριζοσπαστικότητα του μέτρου. Το κίνητρο πίσω από το πείραμα στην Ουτρέχτη, σύμφωνα με τον Νίνκε Χορστ πολιτικό σύμβουλο των Φιλελεύθερων Δημοκρατών που ελέγχουν τον Δήμο, είναι να αποφεύγεται η «παγίδα της φτώχειας» για όσους λαμβάνουν επιδόματα, δηλαδή ότι εάν εργαστούν μπορεί να χάσουν το επίδομα και να πέσει το βιοτικό τους επίπεδο.

Η ιδέα έχει στόχο και όσους εξαναγκάζονται από το σύστημα να δεχθούν συγκεκριμένες δουλειές αλλά διαρκώς τις εγκαταλείπουν. Εάν τους δοθεί ένα βασικό εισόδημα, σύμφωνα με το σκεπτικό, ίσως βρουν χρόνο και χώρο να αναζητήσουν θέσεις εργασίας που τους ταιριάζουν. Ομως η λογική του βασικού εισοδήματος για πολλούς είναι μονόδρομος ώστε να γίνει δικαίωμα για όλους. Θα είναι αδιανόητο όσοι παίρνουν επιδόματα να κερδίζουν περισσότερα από εκείνους που δεν εισπράττουν. Μάλιστα αρκετοί αριστεροί δημοτικοί σύμβουλοι στην Ουτρέχτη πιστεύουν ότι αυτή είναι η ευκαιρία να αποδείξουν στους σκεπτικιστές ότι οι άνθρωποι δεν κάθονται απλώς στο σπίτι τους βλέποντας τηλεόραση εάν τους δοθεί η ευκαιρία. Οπως τονίζει η ντε Μπερ, «πρέπει να δείξουμε εμπιστοσύνη στον κόσμο».

Χωρίς όρους

Εάν εφαρμοσθεί το βασικό εισόδημα γενικά, θα δίνεται σε όλους τους πολίτες χωρίς όρους, ανεξαρτήτως των άλλων πηγών εισοδήματος που διαθέτουν. Δεν θα απαιτείται να εργάζονται για να το λαμβάνουν, αλλά αν θέλουν να αυξήσουν τα έσοδά τους θα μπορούν να δουλεύουν όπου θέλουν.

Τελευταία Νέα