Εδώ και δύο μήνες, επιμένουν κάποιοι αναλυτές, η Πορτογαλία ζει τους πιο κρίσιμους καιρούς της μετά την Επανάσταση των Γαριφάλων και την αποκατάσταση της δημοκρατίας, το 1974. Οι εξελίξεις δεν τους διαψεύδουν. Σχεδόν δύο μήνες μετά τις κοινοβουλευτικές εκλογές, 21 ημέρες αφότου επέστρεψε στην εξουσία η κεντροδεξιά κυβέρνηση Κοέλιο χωρίς να έχει όμως πια κοινοβουλευτική πλειοψηφία και 10 ημέρες αφότου η κυβέρνηση αυτή ανετράπη, ο πορτογάλος πρόεδρος Ανίμπαλ Καβάκο Σίλβα διόρισε χθες πρωθυπουργό τον επικεφαλής του Σοσιαλιστικού Κόμματος Αντόνιο Κόστα. Ανοιξε έτσι τον δρόμο για την πρώτη σοσιαλιστική κυβέρνηση της χώρας, που θα εξαρτάται από την Ακρα Αριστερά για την επιβίωσή της.

Σοσιαλιστές, Κομμουνιστές, Μπλοκ της Αριστεράς καθώς και Πράσινοι συμμάχησαν και επισήμως στις 10 Νοεμβρίου προκειμένου να τραβήξουν το κοινοβουλευτικό χαλί κάτω από τα πόδια του Πέντρο Πάσος Κοέλιο, με στόχο να αναλάβουν την εξουσία και να θέσουν τέλος στην πολιτική της λιτότητας που εφάρμοζε η Δεξιά από το 2011. Οι διμερείς συμφωνίες που υπέγραψε την ημέρα εκείνη ο Κόστα με καθένα από τα τρία μικρότερα κόμματα διασφαλίζουν κοινοβουλευτική στήριξη σε μια κυβέρνηση εξ ολοκλήρου σοσιαλιστική. Ο συντηρητικός πορτογάλος πρόεδρος, από την πλευρά του, δεν έκρυψε στιγμή τις επιφυλάξεις του για αυτή την «ασυνάρτητη», όπως τη χαρακτήρισε, συμμαχία ανάμεσα στους φιλευρωπαίους Σοσιαλιστές και τους ευρωσκεπτικιστές του Μπλοκ της Αριστεράς και του Κομμουνιστικού Κόμματος. Αλλά με τις προγραμματισμένες για τον Ιανουάριο προεδρικές εκλογές να απαγορεύουν μια νέα προκήρυξη πρόωρων κοινοβουλευτικών εκλογών και το πολιτικό τέλμα να απειλεί την οικονομική ανάκαμψη της Πορτογαλίας, ο Σίλβα βρέθηκε να έχει περιορισμένες εναλλακτικές λύσεις.

Εξι όροι για την κυβέρνηση. Η διατήρηση της παραιτηθείσας κυβέρνησης Κοέλιο που είχε περιοριστεί στη διαχείριση των τρεχουσών υποθέσεων, «δεν θα εξυπηρετούσε το εθνικό συμφέρον» αποφάνθηκε. Ως εκ τούτου, «ο πρόεδρος της Δημοκρατίας αποφάσισε να διορίσει τον Αντόνιο Κόστα στον πρωθυπουργικό θώκο». Το έκανε όμως αφού πρώτα έθεσε, σε τηλεφωνική συνομιλία που είχαν τη Δευτέρα το πρωί, στον Σοσιαλιστή ηγέτη έξι όρους. Και αφού πήρε, το ίδιο βράδυ, σε γραπτή επιστολή τη δέσμευσή του πως θα τους σεβαστεί.

Οπως επισημαίνει η ισπανική «Ελ Παΐς», ο Καβάκο απαίτησε μεταξύ των άλλων από τον Κόστα τη δέσμευση πως θα σεβαστεί τις διεθνείς συνθήκες που έχει υπογράψει η Πορτογαλία –είτε αυτές λέγονται παραμονή της χώρας στο ΝΑΤΟ είτε τήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας που προβλέπεται για τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης. Ζήτησε επίσης εγγυήσεις για τη σταθερότητα του πορτογαλικού χρηματοπιστωτικού συστήματος καθώς και τη διατήρηση της Μόνιμης Επιτροπής Κοινωνικών Διαβουλεύσεων, ενός οργανισμού από εργοδοτικές ενώσεις και συνδικάτα που καθορίζει τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας και τον κατώτατο μισθό.

Καμία από αυτές τις δεσμεύσεις δεν συνυπεγράφησαν από το Μπλοκ της Αριστεράς, το Κομμουνιστικό Κόμμα ή τους Πρασίνους. Προς το παρόν όμως οι επενδυτές προτιμούν, σύμφωνα με τους οικονομικούς αναλυτές, να βλέπουν το ποτήρι μισογεμάτο, να εστιάζουν στην άρση του αδιεξόδου και στις υποσχέσεις των Σοσιαλιστών πως θα σεβαστούν τους δημοσιονομικούς κανονισμούς της ΕΕ, παρά τον ευρωσκεπτικισμό των συμμάχων τους. Συγκεκριμένα ο Κόστα έχει υποσχεθεί να βάλει τέλος στα χρόνια της σκληρής λιτότητας, να αυξήσει το οικογενειακό διαθέσιμο εισόδημα και να ενισχύσει τα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα, που υπέφεραν κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της Πορτογαλίας και του προγράμματος διάσωσης των 78 δισ. ευρώ που ολοκληρώθηκε πέρυσι -μειώνοντας παράλληλα το έλλειμμα σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις της χώρας. Η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος, επιχειρηματολογεί ο Σοσιαλιστής ηγέτης, θα ενισχύσει την οικονομία και θα συμβάλει στη μείωση του ελλείμματος περισσότερο από τη λιτότητα. Κοιτάζοντας πιο μακριά στον ορίζοντα, ωστόσο, πολλοί αναλυτές εκτιμούν πως η κυβέρνησή του, η έβδομη της Πορτογαλίας την τελευταία 15ετία, ίσως δυσκολευτεί να χαλιναγωγήσει τους ακροαριστερούς συμμάχους της, ιδιαίτερα αν απαιτηθούν νέα μέτρα λιτότητας προκειμένου να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι.

Κλειδί ο προϋπολογισμός. Προς το παρόν, ο Κόστα καλείται να επιλέξει το υπουργικό του συμβούλιο και να παρουσιάσει τον κατάλογο στον πρόεδρο Σίλβα για έγκριση. Υπουργός Οικονομικών αναμένεται να αναλάβει ο Μάριο Σεντένο, διδάκτωρ Οικονομικών από το Χάρβαρντ και πρώην ειδικός σύμβουλος στην Τράπεζα της Πορτογαλίας. Αν όλα πάνε καλά, η ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης μπορεί να γίνει την Παρασκευή. Ο χρόνος άλλωστε πιέζει ασφυκτικά: η κυβέρνηση Κόστα θα πρέπει κατεπειγόντως να συντάξει τον προϋπολογισμό για το 2016, ο οποίος θα έπρεπε κανονικά να είχε σταλεί στις Βρυξέλλες από τις 15 Οκτωβρίου.

Σε αυτό τον προϋπολογισμό, σημείωνε χθες η «Ελ Παΐς», θα φανούν οι συγκεκριμένες απαιτήσεις των δυνάμεων που (θα) στηρίζουν τον Σοσιαλιστή ηγέτη στο Κοινοβούλιο και ιδιαίτερα του Μπλοκ της Αριστεράς και των Κομμουνιστών. Ο γενικός γραμματέας των τελευταίων Ζερόνιμο Ντε Σόουζα έχει επισημάνει ήδη πως η στήριξή του δεν αποτελεί λευκή επιταγή σε ό,τι αφορά τους προϋπολογισμούς και θα πρέπει να υπάρξουν διαπραγματεύσεις σημείο προς σημείο.

Τελευταία Νέα