Η μία είδηση έκανε ήδη τον γύρο του κόσμου: τουλάχιστον 720 προσκυνητές από ολόκληρο τον κόσμο ποδοπατήθηκαν χθες μέχρι θανάτου και ακόμη 860 τραυματίστηκαν λίγα χιλιόμετρα από τη Μέκκα, όταν δύο μεγάλα γκρουπ προσκυνητών, που κατευθύνονταν στο Τζαμαράτ για τον παραδοσιακό «λιθοβολισμό του διαβόλου», έφτασαν ταυτόχρονα σε ένα σταυροδρόμι. Ηταν η χειρότερη τραγωδία που έχει ενσκήψει στη διάρκεια του χατζ, της μεγαλύτερης ετήσιας συγκέντρωσης ανθρώπων παγκοσμίως, από τον Ιούλιο του 1990, όταν 1.426 προσκυνητές υπέκυψαν λόγω ασφυξίας μέσα σε ένα τούνελ, και πάλι κοντά στη Μέκκα, και πάλι ανήμερα το Εϊντ αλ Αντχα, τη Γιορτή της Θυσίας. Η ασφάλεια κατά το χατζ είναι ένα πολιτικά ευαίσθητο ζήτημα για τη δυναστεία των Αλ Σαούντ, που θεωρεί ότι είναι κλειδοκράτορας του ορθόδοξου Ισλάμ και φύλακας των ιερότερων τόπων του, της Μέκκας και της Μεδίνας, και έχει ξοδέψει τα τελευταία χρόνια δισεκατομμύρια δολάρια για την αναβάθμιση των υποδομών καθώς και σε τεχνολογίες ελέγχου του πλήθους. Διατάχθηκε λοιπόν αμέσως αναθεώρηση των μέτρων ασφαλείας και σύσταση ερευνητικής επιτροπής που θα παρουσιάσει τα πορίσματά της στον βασιλιά Σαλμάν.

Η άλλη είδηση θα έπρεπε, σύμφωνα με τις οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, να κινητοποιήσει τον κόσμο: η Σαουδική Αραβία ετοιμάζεται να εκτελέσει, πιθανώς διά δημόσιου αποκεφαλισμού και σταύρωσης (στην περίπτωση αυτή ο νεκρός θα παραμείνει εκτεθειμένος, σε κάποια δημόσια πλατεία, μέχρις ότου αρχίσει να αποσυντίθεται), έναν εικοσάχρονο που έχει την «ατυχία» να είναι ανιψιός ενός εκπροσώπου της σιιτικής αντιπολίτευσης και είχε την «απερισκεψία» να συμμετάσχει, στα 17 του, στις διαδηλώσεις εναντίον των Σαούντ που πραγματοποιούνταν σχεδόν καθημερινά, αρχές του 2012, στο ανατολικό τμήμα της Σαουδικής Αραβίας, εκεί όπου είναι συγκεντρωμένη η σιιτική μειοψηφία, ως αντίλαλος στην Αραβική Ανοιξη.

Σύμφωνα με τη «Μοντ», ο Αλί αλ Νιμρ κατάφερε προχθές να μιλήσει για λίγο τηλεφωνικά με τους γονείς του, τόσο ώστε να τους πει πως είναι ακόμα ζωντανός. Συνελήφθη στο Κατίφ τον Φεβρουάριο του 2012, όχι στη διάρκεια κάποιας διαδήλωσης, αλλά πολύ μετά τη λήξη της, εξαναγκάστηκε σύμφωνα με τις καταγγελίες με βασανιστήρια να υπογράψει ομολογία ενοχής και καταδικάστηκε σε θάνατο τον Μάιο του 2014 για συμμετοχή σε διαδηλώσεις εναντίον της κυβέρνησης, επίθεση στις δυνάμεις ασφαλείας, κατοχή αυτόματου όπλου και ένοπλη ληστεία. Η έφεσή του απορρίφθηκε στα μέσα Σεπτεμβρίου και η εκτέλεσή του μπορεί να επέλθει ανά πάσα στιγμή. Οπως λέει η Ζένα Εζια από την Ευρωπαϊκή – Σαουδαραβική Οργάνωση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, στη Σαουδική Αραβία, η ημερομηνία της εκτέλεσης δεν ανακοινώνεται δημόσια και η οικογένεια δεν ενημερώνεται εκ των προτέρων, παρά μόνο όταν οι Αρχές τη διατάζουν να πάει να πάρει τη σορό.

Η ποινή είναι ιδιαίτερα αυστηρή, ακόμα και για τα δεδομένα του ουαχαμπιτικού βασιλείου, όπου τουλάχιστον 2.208 άνθρωποι εκτελέστηκαν μεταξύ Ιανουαρίου 1985 και Ιουνίου 2015, εκ των οποίων οι 134 μόνο το 2015 –ένας αριθμός-ρεκόρ για τα σαουδαραβικά ποινικά χρονικά. Οπως επισημαίνουν στη «Μοντ» οι Μαρί Μορίς και Ελέν Σαλόν, η σκληρότητα της τιμωρίας εξηγείται ενδεχομένως από το γεγονός ότι ο Αλί αλ Νιμρ, ανιψιός του σεΐχη Νιμρ Μπάκερ αλ Νιμρ, ενός θρησκευτικού αξιωματούχου που πρωτοστάτησε στο σιιτικό κίνημα αμφισβήτησης και επίσης καταδικάστηκε σε θάνατο τον Οκτώβριο του 2014, θεωρείται ένας σιίτης αντικαθεστωτικός. Το βασίλειο έχει δεχθεί τους τελευταίους μήνες κύμα δολοφονικών επιθέσεων εναντίον της σιιτικής μειοψηφίας που αποδίδεται στην οργάνωση Ισλαμικό Κράτος. Η ακραία τιμωρία του Αλί αλ Νιμρ είναι λοιπόν πιθανότατα μια προσπάθεια να εμποδιστεί η επικράτηση του ISIS στο τερέν της σουνιτικής ορθοδοξίας.

Η ελπίδα και τα πετροδόλαρα

Μοναδική ελπίδα για τον 20χρονο Αλί αλ Νιμρ, είναι όπως επισημαίνει η Monde η κινητοποίηση της διεθνούς κοινότητας. Ο ΟΗΕ υπενθύμισε στο Ριάντ πως «κάθε καταδίκη σε θάνατο ατόμων που ήταν ανήλικα κατά την τέλεση της παράνομης πράξης είναι ασύμβατη με τις διεθνείς υποχρεώσεις» του. Η υπόθεση ενισχύει ωστόσο και την κριτική που ασκείται στον ΟΗΕ από όταν έγινε γνωστή, στις 21 Σεπτεμβρίου, η τοποθέτηση της Σαουδικής Αραβίας στην κεφαλή της «συμβουλευτικής επιτροπής» του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού. «Είναι σκανδαλώδες», σχολίασε ο Χίλελ Νέουερ, διευθυντής του UN Watch. «Τα πετροδολάρια και η πολιτική εξουδετερώνουν τα ανθρώπινα δικαιώματα».

Η δεύτερη τραγωδία

Το χθεσινό ποδοπάτημα ήταν η δεύτερη τραγωδία που συμβαίνει κατά τη φετινή περίοδο του χατζ: πριν από δύο εβδομάδες 111 άνθρωποι σκοτώθηκαν από κατάρρευση γερανού.