O Λευκός Οίκος ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι η αμερικανική κυβέρνηση είναι ενήμερη για τις πληροφορίες σχετικά με τον θάνατο του ηγέτη των Ταλιμπάν, Μουλά Όμαρ, και εξέφρασε την εκτίμηση ότι αυτές οι πληροφορίες είναι «αξιόπιστες», χωρίς ωστόσο οι αμερικανικές αρχές να μπορούν να τις επιβεβαιώσουν.

Ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Έρικ Σουλτς, δήλωσε ότι οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών συνεχίζουν να εξετάζουν τις σχετικές πληροφορίες.

«Είμαστε ενήμεροι για τις πληροφορίες σχετικά με τον θάνατο του Μουλά Όμαρ και χωρίς να σχολιάζουμε ειδικά αυτές τις πληροφορίες, εμείς πιστεύουμε ότι αυτές είναι αξιόπιστες» επισήμανε ο αναπληρωτής εκπρόσωπος τύπου κατά τη διάρκεια της τακτικής ενημέρωσης των δημοσιογράφων.

Στο Αφγανιστάν, το γραφείο του προέδρου της χώρας Άσραφ Γάνι ανακοίνωσε το απόγευμα της Τετάρτης ότι ο Μουλά Όμαρ, ο ηγέτης του κινήματος των Αφγανών Ταλιμπάν, πέθανε πριν από δύο και πλέον χρόνια.

«Η κυβέρνηση… βασιζόμενη σε αξιόπιστες πληροφορίες επιβεβαιώνει ότι ο Μουλά Μοχάμαντ Όμαρ, ο ηγέτης των Ταλιμπάν, πέθανε τον Απρίλιο του 2013 στο Πακιστάν» επισήμανε η προεδρία σε δελτίο Τύπου.

«Η κυβέρνηση του Αφγανιστάν πιστεύει ότι το έδαφος για τη διεξαγωγή ειρηνευτικών συνομιλιών είναι περισσότερο γόνιμο τώρα σε σύγκριση με το παρελθόν και συνεπώς καλεί όλες τις ένοπλες οργανώσεις να αδράξουν την ευκαιρία και να λάβουν μέρος στην ειρηνευτική διαδικασία».

Σε παρόμοια δήλωση είχε προβεί νωρίτερα ο εκπρόσωπος Τύπου των υπηρεσιών πληροφοριών του Αφγανιστάν Χάσιμπ Σεντίκι.

«Ο Μουλά Όμαρ είναι νεκρός. Πέθανε σε ένα νοσοκομείο στο Καράτσι (νότιο Πακιστάν) τον Απρίλιο του 2013 (…) υπό μυστηριώδεις συνθήκες» δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο εκπρόσωπος Τύπου, απαντώντας στην έντονη φημολογία σχετικά με τον θάνατο του επικεφαλής των Ταλιμπάν, που δεν έχει κάνει καμία δημόσια εμφάνιση από το 2001.

Ένας εκπρόσωπος, ωστόσο, των Ταλιμπάν διέψευσε τις πληροφορίες σχετικά με τον θάνατο του Όμαρ.

Ο Κάρι Γιούσεφ Αχμαντί δήλωσε στο βρετανικό τηλεοπτικό δίκτυο Sky News ότι διαθέτει πληροφορίες βάσει των οποίων ο «Μουλά Όμαρ είναι ζωντανός και ηγείται του κινήματος».

Κρίσιμες στιγμές για τους Ταλιμπάν

Η είδηση έρχεται σε μια τεταμένη στιγμή για τους Ταλιμπάν, που αντιμετωπίζουν στο εσωτερικό τους μια μίνι-εξέγερση, καθώς ομάδες στους στο Αφγανιστάν που συνδέονται με το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) έχουν αρχίσει και διαφοροποιούνται. Ειρηνευτικές συνομιλίες έχουν ξεκινήσει με την αφγανική κυβέρνηση από πέρσι, παρ’ όλα αυτά όμως συνεχίζονται οι μάχες που μάλιστα αποδεικνύονται οι πιο αιματηρές για τους Ταλιμπάν στην περιοχή του νότιου Χελμάντ.

Οι διαπραγματεύσεις που διεξάγονται στο Πακιστάν έχουν, όπως αναφέρθηκε, διχάσει τους ηγέτες των Ταλιμπάν, με μια από τις πιο γνωστές ιστοσελίδες τους να έχει αποκηρύξει την διαπραγματευτική ομάδα ως «ξεπουλημένους». Η φημολογούμενη υποστήριξη του Ομάρ για τις συνομιλίες ήταν το μόνο που κρατούσε ζωντανή τη διαδικασία.

Ο Μουλά Αχτάρ Μανσούρ, υπαρχηγός του Ομάρ ο οποίος συχνά μιλούσε εκ μέρους του, ήταν επικεφαλής της αντιπροσωπείας των Ταλιμπάν στις διαπραγματεύσεις και μια ανακοίνωση υποστήριξης της διαδικασίας, που υποτίθεται ότι προερχόταν από τον Ομάρ δημοσιοποιήθηκε διαδικτυακά στις 15 Ιουλίου. Εάν επαληθευθεί η είδηση του θανάτου του, τότε η αφγανική κυβέρνηση διαπραγματευόταν με έναν νεκρό. Επίσης είναι βέβαιο ότι στους κόλπους των Ταλιμπάν θα υπάρξει σύγκρουση για το ποιος θα πάρει στα χέρια του την ηγεσία.

Ποιος ήταν ο Μουλάς Ομάρ

Ο αινιγματικός μουλάς Όμαρ, ο ιστορικός ηγέτης των Αφγανών Ταλιμπάν, ήταν ένας αντάρτης ταπεινής καταγωγής ο οποίος έφτασε να διοικεί ένα από τα σκληρότερα καθεστώτα στη μουσουλμανική ιστορία, προτού να ανατραπεί από τους δυτικούς συμμάχους, μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στη Νέα Υόρκη και την Ουάσινγκτον.

Ο αρχηγός των Ταλιμπάν, που σε παλιές, ασπρόμαυρες φωτογραφίες ξεχωρίζει από το τουρμπάνι του, την μαύρη γενειάδα και το μάτι που του έλειπε, ήταν διαβόητος στη Δύση γιατί κατά τη διάρκεια της παντοδυναμίας του (1996-2001) επιφύλαξε στις γυναίκες βάναυση μεταχείριση, κατέστρεψε τους γιγαντιαίους Βούδες του Μπαμιγιάν και απαγόρευσε τη μουσική και την τηλεόραση σε όλους τους Αφγανούς.

Το όνομα του μουλά Όμαρ, του επονομαζόμενου και «ηγέτη των πιστών» από τους οπαδούς του, έγινε συνώνυμο του τρόμου όταν δέχτηκε να φιλοξενήσει στο Αφγανιστάν τον Οσάμα μπιν Λάντεν, τον αρχηγό της Αλ Κάιντα και αρχιτέκτονα των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου. Σήμερα η επιρροή της Αλ Κάιντα στη Μέση Ανατολή φαίνεται ότι εξασθενεί καθώς στη θέση της αναδύθηκε μια άλλη οργάνωση, το Ισλαμικό Κράτος.

Ο Όμαρ ανατράπηκε από την εξουσία στα τέλη του 2001 από τον στρατιωτικό συνασπισμό δυτικών χωρών υπό τις ΗΠΑ και, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, έφυγε στο γειτονικό Πακιστάν. Τα ίχνη του χάθηκαν αν και πληροφορίες των ήθελαν να ζει κάπου μεταξύ του Καράτσι και της Κουέτα υπό την προστασία —ή τον έλεγχο— των τοπικών μυστικών υπηρεσιών.

Τους τελευταίους μήνες, οι φήμες για τον θάνατό του εντάθηκαν στους τζιχαντιστικούς κύκλους της περιοχής με αποτέλεσμα πολλά ηγετικά στελέχη των Ταλιμπάν να εγκαταλείπουν την οργάνωση και να στηρίζουν ανοιχτά πλέον τους τζιχαντιστές του ΙΚ. Τον περασμένο Απρίλιο, για να περιορίσουν την αυξανόμενη επιρροή του ΙΚ στην περιοχή και να απαντήσουν στις φήμες οι Ταλιμπάν έδωσαν στη δημοσιότητα μια βιογραφία-έκπληξη του ηγέτη τους.

Παρά το γεγονός ότι «τον κυνηγά αδιάκοπα ο εχθρός» δεν έχει παρατηρηθεί «κανένας περισπασμός και καμία αλλαγή στον τρόπο δουλειάς» του μουλά Όμαρ, υπογράμμιζε αυτό το διθυραμβικό κείμενο που τον παρουσίαζε να παρακολουθεί τη δράση των Ταλιμπάν και να αγωνίζεται συνεχώς εναντίον των ξένων και των αφγανικών δυνάμεων. Η βιογραφία περιείχε αναρίθμητες ιστορίες από μάχες που έδωσε ο μουλάς και σημείωνε ότι το «αγαπημένο όπλο» του είναι το RPG-7.

Οι ΗΠΑ είχαν επικηρύξει τον μουλά Όμαρ και πρόσφεραν το ποσό των 10 εκατομμυρίων δολαρίων σε όποιον θα τους παρείχε πληροφορίες που θα οδηγούσαν στη σύλληψή του.

Σύμφωνα πάντα με την «επίσημη» βιογραφία του, ο Μοχάμαντ Όμαρ γεννήθηκε το 1960 και μεγάλωσε στην Κανταχάρ του νοτιοδυτικού Αφγανιστάν. Οι γονείς του ήταν φτωχοί χωρικοί που ανήκαν στο παρακλάδι Γιλζάι των Παστού, ενός λαού που ζει στην περιοχή μεταξύ νοτίου Αφγανιστάν και Πακιστάν. Άλλες πηγές πάντως αναφέρουν διαφορετικές ημερομηνίες γέννησής του, από το 1950 μέχρι και το 1966.

Αργότερα παρακολούθησε μια διάσημη κορανική σχολή στο Πακιστάν αλλά διέκοψε τις σπουδές του για να αγωνιστεί εναντίον των Σοβιετικών που εισέβαλαν στο Αφγανιστάν το 1979. Την εποχή εκείνη δεν ήταν παρά ένας απλός μαχητής, χωρίς στρατιωτικό βαθμό και χωρίς πτυχίο στη θεολογία και έμενε στο Σανγκεσάρ, ένα χωριουδάκι κοντά στην Κανταχάρ. Στις μάχες εναντίον των Σοβιετικών και των κυβερνητικών στρατευμάτων —συμμάχων της τότε ΕΣΣΔ— τραυματίστηκε τέσσερις φορές και έχασε το δεξί μάτι του.

Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, μετά την αποχώρηση των Σοβιετικών, έγινε ο θρησκευτικός ηγέτης του χωριού του και συγκέντρωσε γύρω του νεαρούς ισλαμιστές που θαύμαζαν τα πολεμικά του κατορθώματα. Από την ομάδα αυτή γεννήθηκε ένα νέο κίνημα, οι Ταλιμπάν, που αρχικά στηρίχθηκαν και εκπαιδεύτηκαν από αξιωματικούς του πακιστανικού στρατού.

Το 1994 το νεόκοπο, ένοπλο ισλαμιστικό κίνημα έθεσε υπό τον έλεγχό του την επαρχία Κανταχάρ, καθώς η χώρα βυθιζόταν στον εμφύλιο πόλεμο. Δύο χρόνια αργότερα οι Ταλιμπάν μπήκαν στην Καμπούλ, εκτέλεσαν τον πρόεδρο του Αφγανιστάν Μοχάμαντ Νατζιμπουλάχ και επέβαλαν το φονταμενταλιστικό καθεστώς τους.

Σε αντίθεση με τον φίλο του, τον Οσάμα μπιν Λάντεν, ο μουλάς Όμαρ δεν εμφανίστηκε ποτέ σε βίντεο και οι ομιλίες που του αποδίδονται διαβάζονταν από τον επίσημο εκπρόσωπο των Ταλιμπάν ή αναρτώνταν στο διαδίκτυο.