«Οι Ελληνες καλούνται τώρα να πληρώσουν το πιο υψηλό τίμημα, χωρίς όμως καμία ρεαλιστική προοπτική ανάπτυξης. Το τίμημα που τους ζητείται να πληρώσουν είναι εκείνο της διαιώνισης της φαντασίωσης του «extend and pretend» [παράταση και προσποίηση]. Τους ζητείται να καθήσουν πάνω στα βάσανά τους ώστε να στηρίξουν το όνειρο των άλλων (των ευρωκρατών). «Αν πιαστείς μέσα στο όνειρο του άλλου, είσαι χαμένος» έλεγε πριν από μερικές δεκαετίες ο Ζιλ Ντελέζ. Αυτή ακριβώς είναι η κατάσταση της Ελλάδας σήμερα: οι Ελληνες δεν καλούνται να καταπιούν πολυάριθμα πικρά χάπια στο όνομα ενός ρεαλιστικού σχεδίου οικονομικής ανάκαμψης∙ τους ζητείται να υπομείνουν φριχτά βάσανα ώστε να μπορέσουν άλλοι να συνεχίσουν να θρέφουν απαράλλακτο το όνειρό τους. Δεν είναι η Ελλάδα εκείνη που έχει μεγάλη ανάγκη να ξυπνήσει αλλά η Ευρώπη». Αυτά και άλλα πολλά –κοντά 5.000 λέξεις, ανάμεσα στις οποίες παρεμβάλλονται και κάποιες δηλώσεις του Πολ Κρούγκμαν, του Γιάνη Βαρουφάκη και του Στάθη Κουβελάκη –γράφει για την Ελλάδα ο Σλάβοϊ Ζίζεκ σε άρθρο του στο γαλλικό περιοδικό «L’Obs» με τον τίτλο «Το κουράγιο της απελπισίας».

Οποιος δεν έχει παρασυρθεί σε αυτή την ονειροπόληση, επισημαίνει ο γνωστός σλοβένος φιλόσοφος, γνωρίζει καλά τι μας περιμένει αν εφαρμοστεί το σχέδιο διάσωσης: ακόμα 90 και πλέον δισ. ευρώ θα ριχτούν μέσα στο ελληνικό καλάθι, αυξάνοντας έτσι το χρέος της Ελλάδας σε 400 και πλέον δισ. (τα περισσότερα από αυτά θα επιστρέψουν γρήγορα στη Δυτική Ευρώπη, καθώς η πραγματική διάσωση αφορά φυσικά τις γερμανικές και γαλλικές τράπεζες, όχι την Ελλάδα), με βέβαιο αποτέλεσμα την επιστροφή της ίδιας κρίσης σε μερικά χρόνια.

«Μια τέτοια έκβαση όμως» αναρωτιέται ο Σλάβοϊ Ζίζεκ, «συνιστά πραγματικά αποτυχία; Εκ πρώτης όψεως, αν συγκρίνουμε το σχέδιο με το πραγματικό του αποτέλεσμα, τότε ναι. Αν κοιτάξουμε όμως καλύτερα, τότε γεννιέται, και μεγαλώνει, μια υποψία: πραγματικός στόχος είναι να δοθεί, αλήθεια, μια ευκαιρία στην Ελλάδα; Ή μήπως να μετασχηματιστεί η Ελλάδα σε ένα ημικράτος, μια οικονομική αποικία, που θα διατηρείται διαρκώς μέσα στην ένδεια και στην εξάρτηση, εν είδει προειδοποίησης για τα άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ; Αν όμως κοιτάξουμε ακόμα καλύτερα, και ένα τέτοιο αποτέλεσμα αποτυχία συνιστά –όχι της Ελλάδας αλλά της ίδιας της Ευρώπης: εκπροσωπεί την ίδια την άρνηση της ευρωπαϊκής κληρονομιάς».

Ο σλοβένος φιλόσοφος θεωρεί το Οχι στο δημοψήφισμα ως «μια σπουδαία ηθικοπολιτική πράξη», «μια αυθεντική χειρονομία ελευθερίας και αυτονομίας». Θεωρεί επίσης ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έδωσε «μια ηρωική μάχη». Και μπορεί να ηττήθηκε όταν αναγκάστηκε να επιλέξει «ανάμεσα στο Grexit –το οποίο δεν προκρίνει ως ρεαλιστική λύση –και στην παράδοση».

Οπως όμως σημειώνει, «η μάχη συνεχίζεται, στην πραγματικότητα μόλις άρχισε. Αντί να συζητούμε επ’ άπειρον τις «αντιφάσεις» της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ (το πώς αποδέχθηκε, έπειτα από ένα θριαμβευτικό Οχι, το πρόγραμμα που είχε απορρίψει ο λαός), αντί να παραμένουμε αιχμάλωτοι αμοιβαίων αντεγκλήσεων, αντί να προσπαθούμε να υποδείξουμε έναν ένοχο (την πλειοψηφία του ΣΥΡΙΖΑ για την καιροσκοπική της «προδοσία», ή την Αριστερή Πτέρυγα που τάσσεται υπέρ του Grexit και, άρα, φέρεται ανεύθυνα), θα ήταν καλύτερα να μελετήσουμε τις μηχανορραφίες του εχθρού».

Οι «αντιφάσεις» του ΣΥΡΙΖΑ, σημειώνει ο Σλάβοϊ Ζίζεκ, είναι μια αντανάκλαση των «αντιφάσεων» αυτού του ευρωπαϊκού κατεστημένου που υποσκάπτει καθημερινά τα ίδια τα θεμέλια της ενωμένης Ευρώπης.

Και για αυτό τον λόγο, ο ΣΥΡΙΖΑ «πρέπει να εκμεταλλευτεί, επιδεικνύοντας έναν αδυσώπητο πραγματισμό, κάνοντας τους πιο ψυχρούς υπολογισμούς, και το παραμικρό ράγισμα στην πανοπλία του αντιπάλου.

Πρέπει να χρησιμοποιήσει προς όφελός του όλους όσοι αντιστέκονται στην πολιτική ηγεμονία της ΕΕ, από τους βρετανούς Συντηρητικούς μέχρι το UKIP. Πρέπει να φλερτάρει ξεδιάντροπα με τη Ρωσία και την Κίνα, να φλερτάρει με την ιδέα να δώσει ένα νησί στη Ρωσία ώστε να το κάνει στρατιωτική της βάση στη Μεσόγειο, μόνο και μόνο για να τρομάξει τους χαράκτες στρατηγικής του ΝΑΤΟ. Ας παραφράσουμε λίγο τον Ντοστογέφσκι: τώρα που ο Θεός-Ευρωπαϊκή Ενωση πέθανε, όλα επιτρέπονται».

Το Οχι του δημοψηφίσματος, επισημαίνει ο Ζίζεκ, μπορεί να επιβιώσει στον τρόπο με τον οποίο θα παίξει η Ελλάδα την καταναγκαστική παράδοση, «διεξάγοντας έναν υπομονετικό ανταρτοπόλεμο εναντίον της χρηματοπιστωτικής κατοχής».

Αυτή είναι και η κατακλείδα του μακροσκελούς άρθρου του. Το οποίο αρχίζει με μια ρήση του ιταλού πολιτικού φιλοσόφου Τζόρτζιο Αγκάμπεν: «Η σκέψη είναι το κουράγιο της απελπισίας». Διότι, για τον Ζίζεκ, «το πραγματικό κουράγιο είναι να παραδέχεσαι πως το φως που διακρίνεται στην άκρη του τούνελ είναι κατά πάσα πιθανότητα τα μπροστινά φώτα ενός άλλου τρένου που χιμάει προς το μέρος σου. Η Ελλάδα είναι σήμερα το καλύτερο δυνατό παράδειγμα της αναγκαιότητας ενός τέτοιου θάρρους».

Τελευταία Νέα