Λίγους μήνες πριν από τις κοινοβουλευτικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τον Οκτώβριο, το υπερσυντηρητικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) πήρε την εκδίκησή του στην Πολωνία. Ο υποψήφιός του Αντρέι Ντούντα νίκησε στις προεδρικές εκλογές επικρατώντας του αντιπάλου του, του απερχόμενου προέδρου Μπρόνισλαβ Κομορόφσκι, ο οποίος εξελέγη το 2010 με την κυβερνώσα Πλατφόρμα των Πολιτών, με ποσοστό 51,55% των ψήφων. Ανοίγει έτσι στη χώρα μια περίοδος συγκατοίκησης ανάμεσα στην κυβέρνηση και την αντιπολίτευση, που ενδεχομένως να σφραγίσει τη στροφή της Πολωνίας προς τα δεξιά και να δημιουργήσει μία νέα δυναμική στις σχέσεις της με άλλα ευρωπαϊκά κράτη.

Ανάμεσα στην ασφάλεια που εκπροσωπούσε ο υποψήφιος της κεντροδεξιάς Πλατφόρμας των Πολιτών, ένας έμπειρος πολιτικός, μέλος της γενιάς της Αλληλεγγύης, και την αλλαγή που ενσάρκωνε ο υποψήφιος της συντηρητικής Δεξιάς, οι Πολωνοί επέλεξαν τελικά το(ν) δεύτερο, σημείωνε χθες η «Monde». Το έντονα φιλοαμερικανικό, ήπια ευρωσκεπτικιστικό κόμμα των δίδυμων αδελφών Κατσίνσκι κατάφερε να ανανεώσει την εικόνα του προκρίνοντας έναν σχετικά άγνωστο 43χρονο πολιτικό, τον πρώτο πρόεδρο της μετακομμουνιστικής Πολωνίας που δεν συνδέεται άμεσα, λόγω ηλικίας, με τα γεγονότα της δεκαετίας του ’80.

Ο πρώην πρωθυπουργός της Πολωνίας και παντοδύναμος ηγέτης του PiS Γιάροσλαβ Κατσίνσκι παραχώρησε τη θέση του στον Ντούντα για μία εκλογική αναμέτρηση την οποία θεωρούσε χαμένη εκ των προτέρων, λόγω της δημοτικότητας του Κομορόφσκι. Αλλά ο Ντούντα κατάφερε να επιβληθεί στην προεκλογική εκστρατεία προσφέροντας ένα νέο πρόσωπο στο κόμμα και υιοθετώντας έναν πιο μετριοπαθή τόνο σε σύγκριση με τον μέντορά του. Καθηγητής Νομικής, ο Ντούντα διατέλεσε υφυπουργός Δικαιοσύνης το 2005, στην πρώτη κυβέρνηση του PiS. Το 2008 έγινε ένας από τους πιο στενούς συνεργάτες του προέδρου Λεχ Κατσίνσκι. Κατόπιν έγινε βουλευτής, και ευρωβουλευτής τον Μάιο του 2014. Το γεγονός πως δεν ήταν ιδιαίτερα γνωστός τον ευνόησε τελικά, καθώς πολλοί Πολωνοί έχουν κουραστεί από την αιώνια διαμάχη ανάμεσα στον Γιάροσλαβ Κατσίνσκι και τον πρώην πρωθυπουργό της Πλατφόρμας των Πολιτών και νυν πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ.

«Οι νέοι που γεννήθηκαν μετά το 1989 δεν δίνουν δεκάρα για τη διαμάχη ανάμεσα στον Τουσκ και τον Κατσίνσκι», εξήγησε στη «Monde» ο Γιάροσλαβ Κούιτς, αρχισυντάκτης του ιστοτόπου Kultura Liberalna. «Για αυτούς η γενιά της Αλληλεγγύης έφερε την ελευθερία, παράλληλα όμως πήρε την εξουσία και επωφελήθηκε από την οικονομική ευημερία, την ώρα που εκείνοι νιώθουν απογοητευμένοι. Το να θυμίζεις το παρελθόν της Αλληλεγγύης, όπως έκανε ο Κομορόφσκι, δεν έχει πια αποτέλεσμα. Οι νέοι τού αναγνωρίζουν τον αγώνα που έδωσε για την ελευθερία, αλλά του απαντούν πως δεν λύνει τα προβλήματά τους, της ανεργίας και της υποαπασχόλησης».

Η αποχώρηση του Ντόναλντ Τουσκ για τις Βρυξέλλες έχει ούτως ή άλλως αφήσει αποπροσανατολισμένη την πολωνική κυβέρνηση υπό την Εύα Κόπατς και ο Ντούντα έκανε μία προεκλογική εκστρατεία αμερικανικού τύπου, οργώνοντας την Πολωνία με πούλμαν, την ώρα που ο Κομορόφσκι παρέμενε κλεισμένος στο προεδρικό μέγαρο. Στη νίκη του, πάντως, φέρεται ότι συνέβαλε και η εικόνα του «ιδανικού γαμπρού» που αποπνέει: καθησύχασε τη βαθιά Πολωνία, η οποία παραμένει αφοσιωμένη στα διδάγματα της Καθολικής Εκκλησίας.

Δύσκολος δρόμος

Οι σχέσεις της Πολωνίας με την Ευρώπη, επισημαίνει ο πολωνός αναλυτής Γιάτσεκ Κουκάρτσικ, θα εξαρτηθούν από το κατά πόσο ο Αντρέι Ντούντα θα εμμείνει στη σχετικά μετριοπαθή προεκλογική του ατζέντα ή θα ενστερνιστεί την επιθετικότερη στάση του Γιάροσλαβ Κατσίνσι στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής: «Θα ήταν ένα εφιαλτικό σενάριο, διότι θα σήμαινε συγκρούσεις με τη Γερμανία και αντιευρωπαϊκές κορόνες και επιθετική ρητορική απέναντι στη Ρωσία. Μας περιμένει δύσκολος δρόμος. Το ερώτημα είναι πόσο δύσκολος». Ο Πούτιν εξέφρασε την ευχή για εδραίωση «εποικοδομητικών σχέσεων». Οι περίπλοκες ιστορικά σχέσεις Βαρσοβίας – Μόσχας, ωστόσο, δοκιμάζονται ιδιαίτερα λόγω της κρίσης στην Ουκρανία.

Φόροι σε ξένες τράπεζες και σουπερμάρκετ

Ο Αντρέι Ντούντα έχει δηλώσει πως θέλει νέους φόρους στις ξένες τράπεζες και στα σουπερμάρκετ, υποδηλώνοντας μια προσέγγιση αντίστοιχη με εκείνην του ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπαν. Οι προεδρικές εξουσίες είναι περιορισμένες, θα έχει όμως δικαίωμα να προτείνει νόμους, όπως και να θέσει βέτο σε προτεινόμενους νόμους.