Την Πέμπτη θα συγκληθεί η έκτακτη Σύνοδος Κορυφής των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τη μεταναστευτική κρίση, όπως ανακοίνωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, στον απόηχο των πολύνεκρων ναυαγίων στα νερά της Μεσογείου.

Εν τω μεταξύ, το βράδυ της Δευτέρας, ο επίτροπος Μετανάστευσης της ΕΕ Δημήτρης Αβραμόπουλος παρουσίασε ένα «Σχέδιο 10 σημείων» που θα αποτελέσει τη βάση για την αναμόρφωση της μεταναστευτικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι προτάσεις αναμένεται να εξετασθούν στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής. Μεταξύ άλλων, αποφασίστηκε η χρηματοδοτική και υλική ενίσχυση των δύο ευρωπαϊκών επιχειρήσεων για τον εντοπισμό και τη διάσωση μεταναστών (Triton και Poseidon), χωρίς ωστόσο να υπάρχει κάποια τελική απόφαση για την αύξηση του προϋπολογισμού ή της δύναμης που διατίθεται.

Επιπλέον, ελήφθη η «πολιτική απόφαση» για μια «πολιτική και στρατιωτική» επιχείρηση που θα στοχεύει στην καταστροφή των σκαφών που χρησιμοποιούν οι δουλέμποροι στη Μεσόγειο Θάλασσα.

Επιπρόσθετα, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει ένα πιλοτικό πρόγραμμα μετεγκατάστασης προσφύγων που «πραγματικά χρειάζονται προστασία». Έως τώρα δεν έχει αποσαφηνιστεί ο αριθμός των προσφύγων που θα μπορούν να ενταχθούν σε αυτό το σχέδιο.

Την ίδια στιγμή, η ΕΕ θα προωθήσει ένα μοντέλο «γρήγορων επιστροφών» των παράτυπων μεταναστών στις πατρίδες τους, με μεγαλύτερο αριθμό πτήσεων επιστροφής.

Παράλληλα, θα επιδιωχθεί εμβάθυνση της συνεργασίας με βορειοαφρικανικές χώρες που γειτνιάζουν με τη Λιβύη, από όπου σαλπάρουν τα περισσότερα σαπιοκάραβα των δουλεμπόρων.

Ο Δημήτρης Αβραμόπουλος τόνισε ότι οι κλιμακούμενες προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές που γεννούν κινδύνους για πολύνεκρα ναυάγια είναι «η νέα πραγματικότητα» στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ταυτόχρονα, ανακοίνωσε ότι η νέα ατζέντα της Κομισόν για τη μετανάστευση θα υιοθετηθεί στις 13 Μαΐου.

Τόσο ο έλληνας επίτροπος όσο και η επικεφαλής της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής, Φεντερίκα Μογκερίνι, υπογράμμισαν πως προϋπόθεση για να αλλάξει η πραγματικότητα είναι η συλλογική προσπάθεια των κρατών-μελών της Ε.Ε.

Η έκτακτη Σύνοδος

Τη σύγκληση της Συνόδου Κορυφής είχε ζητήσει ο ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι. Το αίτημα είχε στηριχθεί από πολλούς ομολόγους του, μεταξύ αυτών και ο Αλέξης Τσίπρας.

Κατά τη Σύνοδο θα εξεταστούν προτάσεις για «άμεση δράση» σε τέσσερα μέτωπα:

– Τον αγώνα κατά των δουλεμπόρων,

– την εντατικοποίηση των επιχειρήσεων διάσωσης,

– την παροχή βοήθειας στα κράτη-μέλη που υφίστανται τις μεγαλύτερες πιέσεις και

– τη συνεργασία με τα κράτη προέλευσης ή διέλευσης των προσφύγων και μεταναστών.

Ο κ. Τουσκ προειδοποίησε πως «δεν υπάρχουν γρήγορες λύσεις» για το πρόβλημα των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη, όμως τόνισε πως η Ευρωπαϊκή Ένωση «δεν μπορεί να αποδεχιεί ότι εκατοντάδες άνθρωποι πεθαίνουν» κάθε χρόνο προσπαθώντας να διασχίσουν τη θάλασσα προς τη Γηραιά Ήπειρο.

«Η κατάσταση στη Μεσόγειο αφορά όλη την Ευρώπη. Πρέπει να δράσουμε μαζί, ως μία [δύναμη]», κατέληξε.

Εν τω μεταξύ, οι υπουργοί Εξωτερικών και Εσωτερικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης συνεδρίασαν τη Δευτέρα στο Λουξεμβούργο, μετά τη νέα τραγωδία με τους εκατοντάδες νεκρούς μετανάστες στη Μεσόγειο.

Με την τήρηση ενός λεπτού σιγής για τα θύματα της άνευ προηγουμένου προσφυγικής τραγωδίας στα νερά της Μεσογείου άρχισε η συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στο Λουξεμβούργο, στην οποία συμμετείχαν εκτάκτως και οι υπουργοί Εσωτερικών – παρουσία του επιτρόπου Μετανάστευσης της ΕΕ Δημήτρη Αβραμόπουλου.

«Είναι ανθρώπινο καθήκον και ηθική υποχρέωση να θέσουμε τέλος στο συνεχιζόμενο δράμα των χιλιάδων ανθρώπων που διακινδυνεύουν τη ζωή τους κάθε ημέρα στη Μεσόγειο», δήλωσε ο Δημήτρης Αβραμόπουλος, κατά την είσοδό του στοέκτακτο Συμβούλιο υπουργών Εξωτερικών και Εσωτερικών Υποθέσεων στο Λουξεμβούργο.

Ο κ. Αβραμόπουλος τόνισε ότι στο πλαίσιο της έκτακτης συνάντησης υπουργών Εξωτερικών και Εσωτερικών μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτίθεται να συζητήσει συγκεκριμένες δράσεις με τους υπουργούς και «πιστεύω ότι θα έχω την πλήρη υποστήριξη των κρατών μελών».

«Αυτό πουχρειάζεταιαυτή τηστιγμήείναι μεγαλύτερη υπευθυνότητακαιαλληλεγγύη», υπογράμμισε ο κ. Αβραμόπουλος.

Αντιμέτωποι με δριμύ κατηγορώ για απάθεια, αδράνεια και μετακύλιση ευθυνών στις χώρες της Μεσογείου μπροστά στα ναυάγια που στερούν καθημερινά ανθρώπινες ζωές, οι υπουργοί των «28» καλούνται να διαμορφώσουν κοινή στρατηγική και να συμφωνήσουν σε νέα μέτρα για να αποτρέψουν νέες τραγωδίες.

Η Ιταλία, η οποία σηκώνει σχεδόν μόνη τεράστιο βάρος λόγω του προσφυγικού κύματος από την Λιβύη, επέκρινε έντονα την ΕΕ για την απουσία δράσης και αλληλεγγύης.

Ο Ματέο Ρέντσι ζήτησε έκτακτη Σύνοδο Κορυφής με κεντρική πολιτική προτεραιότητα μία συντονισμένη ευρωπαϊκή και διεθνή προσπάθεια εναντίον των διακινητών, «των δουλεμπόρων του 21ου αιώνα», όπως τόνισε κατά τη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε την Κυριακή μετά την τραγωδία.

Μιλώντας τη Δευτέρα σε ραδιοφωνική εκπομπή ο Ματέο Ρέντσι τόνισε πως «εναντίον των δουλεμπόρων είναι εφικτή μία ευρωπαϊκή, στοχευμένη παρέμβαση», ωστόσο απέκλεισε το ενδεχόμενο χερσαίας επέμβασης στη Λιβύη που είναι παραδομένη στο χάος, κάνοντας λόγο για υπέρμετρο ρίσκο, όπως μεταδίδουν τα ιταλικά μέσα.

Ο υπουργός Εσωτερικών της Ισπανίας Χόρχε Φερνάντες Ντίας απηύθυνε επίσης έκκληση τη Δευτέρα «να επιλυθεί ριζικά το πρόβλημα» στη Μεσόγειο, «φέρνοντας την ειρήνη» στη Λιβύη και σε άλλες χώρες, όπως η Συρία, και καταπολεμώντας την παράνομη διακίνηση προσφύγων.

«Αυτό που πρέπει να κάνουμε, είναι να αποκαταστήσουμε την κανονικότητα στις χώρες προέλευσης και στις χώρες διέλευσης, να συνεργαστούμε για την ανάπτυξή τους, να φέρουμε την ειρήνη στην περιοχή» δήλωσε σε συνέντευξή του.

Και επανέλαβε την αντίθεση της Μαδρίτης στον μετασχηματισμό της Frontex «σε μία υπηρεσία διάσωσης, χωρίς να καταπολεμούμε και να καταστρέφουμε τις ρίζες του προβλήματος», καταπολεμώντας επίσης τους διακινητές.

Προσερχόμενος στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών Πάολο Τζεντιλόνι υπογράμμισε ότι διακυβεύεται η αξιοπιστία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τονίζοντας ότι «δεν μπορούμε να έχουμε μία ευρωπαϊκή και μία ιταλική απάντηση».

Η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Φεντερίκα Μογκερίνι, επίσης Ιταλίδα, δήλωσε στο πλαίσιο της συνεδρίασης ότι η Ένωση δεν έχει πλέον άλλοθι και οφείλει να λάβει άμεσα μέτρα για να προλάβει νέες τραγωδίες στη Μεσόγειο.

Υπογράμμισε ότι η αντιμετώπιση της κρίσης των προσφύγων αποτελεί ηθικό καθήκον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για τον λόγο αυτό είναι πιθανή η σύγκληση έκτακτης Συνόδου Κορυφής εντός της εβδομάδας.

«Έχουμε ανάγκη άμεσων μέτρων από την ΕΕ και τα κράτη-μέλη» τόνισε η Φεντερίκα Μογκερίνι αναφερόμενη τόσο στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής επιχείρησης «Τρίτων» όσο και στον καταμερισμό του φορτίου της υποδοχής στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το status quo στη Μεσόγειο δεν είναι αποδεκτό, δήλωσε την ίδια στιγμή από τις Βρυξέλλες ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς. Τόνισε ότι το ζήτημα του μεταναστευτικού πρέπει να αντιμετωπιστεί με σύνεση, επισημαίνοντας ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν συνολικά όλες οι πτυχές του προβλήματος και ότι χρειάζεται «ενιαία ευρωπαϊκή προσέγγιση».

Η επιχείρηση «Τρίτων» καταγγέλλεται ως αναποτελεσματική και χωρίς επαρκή χρηματοδότηση συγκριτικά με την προκάτοχό της, την ιταλική Mare Nostrum, η οποία τερματίστηκε πέρυσι εν μέσω ισχυρισμών ότι ενθαρρύνει περισσότερους μετανάστες να επιδιώξουν να περάσουν στην Ευρώπη.

Ως προς το προσφυγικό δράμα που εκτυλίχθηκε στο Κανάλι της Σικελίας, ο ίδιος ο Ματέο Ρέντσι τόνισε ότι το θέμα δεν είναι εάν υπήρχε η Mare Nostrum καθώς το ναυάγιο σημειώθηκε παρουσία πλοίου βοήθειας, αλλά η αντιμετώπιση του προβλήματος στη ρίζα του, η οποία είναι αντιμετώπιση των διακινητών.

Για το θέμα της Mare Nostrum εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εσωτερικών επισήμανε τη Δευτέρα ότι η επαναφορά της δεν είναι η λύση στις τραγωδίες στη Μεσόγειο, ενώ ο εκπρόσωπος της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ συμπλήρωσε ότι η ΕΕ πρέπει να κινηθεί άμεσα προς συμφωνία για νέα μέτρα για να αποτραπούν περισσότεροι θάνατοι μεταναστών.

Ο Στέφεν Ζάιμπερτ αρνήθηκε επίσης ότι υπάρχει διάσταση απόψεων στο Βερολίνο ως προς τις επόμενες κινήσεις αφότου Γερμανοί αξιωματούχοι έστειλαν διαφορετικά μηνύματα την Κυριακή σχετικά με το ενδεχόμενο αναβίωσης της αποστολής διάσωσης Mare Nostrum.

Ένα μεγάλο μέρος των προσφύγων ανήκει στην αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών-μελών, πολύ απρόθυμων να υποδεχθούν περισσότερα άτομα, την ώρα που η Ιταλία, η οποία έχει διασώσει περισσότερους από 11.000 ανθρώπους σε διάστημα μιας εβδομάδας, η Ελλάδα και η Ισπανία, φέρουν σχεδόν το σύνολο της μεταναστευτικής ροής προς την Ευρώπη.

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είναι έντονα διχασμένες ως προς τον τρόπο αντίδρασης και διστάζουν να χαλαρώσουν τη μεταναστευτική τους πολιτική εν μέρει υπό το φόβο της ενίσχυσης των αντιευρωπαϊκών και αντιμεταναστευτικών κομμάτων που βρίσκονται ήδη σε άνοδο σε πολλές χώρες της ΕΕ.