Αρχηγοί κρατών και αξιωματούχοι καταφθάνουν στο Ριάντ για να εκφράσουν τα συλλυπητήριά τους στη βασιλική οικογένεια της χώρας για τον θάνατο του Αμπντάλα.

Ο γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, ο βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον, ο πρίγκιπας Κάρολος της Αγγλίας και ο επικεφαλής της ιρανικής διπλωματίας Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ αναμένονται στην πρωτεύουσα της Σαουδικής Αραβίας. Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν πρόκειται επίσης να μεταβεί στο Ριάντ.

Ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο πακιστανός πρωθυπουργός Ναουάζ Σαρίφ και αρχηγοί κρατών του Περσικού Κόλπου παρέστησαν την Παρασκευή στην κηδεία του Αμπντάλα.

«Η Σαουδική Αραβία είναι εταίρος, τόσο σε οικονομικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο» τόνισε ο πρόεδρος Ολάντ το βράδυ της Παρασκευής από το φόρουμ του Νταβός στην Ελβετία. «Με τον βασιλιά Αμπντάλα είχα σχέσεις εμπιστοσύνης και, όσον αφορά επίσης την καταπολέμηση της τρομοκρατίας».

Σε όλο τον κόσμο, πολλοί ηγέτες απέτισαν φόρο τιμής στον εκλιπόντα Αμπντάλα, κάποιοι αποχαιρέτισαν έναν «υπέρμαχο της ειρήνης», άλλοι έναν «υποστηρικτή του διαλόγου» μεταξύ των μουσουλμάνων και της Δύσης.

Ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα ήταν ένας από τους πρώτους που απέτισε φόρο τιμής σε έναν «πολύτιμο φίλο» και «ειλικρινή» ηγέτη, ενώ ο ρώσος ομόλογός του Βλαντίμιρ Πούτιν εξήρε «έναν σοφό πολιτικό».

Ο 90χρονος μονάρχης, που συμμάχησε με τις χώρες της Δύσης στην καταπολέμηση των τζιχαντιστών αλλά επικρίθηκε για την πολιτική του στο θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πέθανε την Παρασκευή σε νοσοκομείο όπου είχε εισαχθεί στις 31 Δεκεμβρίου με πνευμονία.

Λίγες ώρες μετά την ενθρόνιση του νέου βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας Σαλμάν μπιν Αμπντουλαζίζ, εκατοντάδες Σαουδάραβες έσπευσαν να δηλώσουν «υπακοή και πίστη» στον νέο μονάρχη και στον πρίγκιπα διάδοχο Μουκρίν σε ένα από τα Ανάκτορα του Ριάντ, όπως θέλει η παράδοση.

Ο μόνος που πήρε τον λόγο, ο πλέον ανώτερος θρησκευτικός αξιωματούχος της χώρας, ο μεγάλος μουφτής Αμπντελαζίζ αλ-Σέιχ, ζήτησε από τον Θεό να βοηθήσει τον νέο βασιλιά και να τον οπλίζει με την αρετή της υπομονής. Το ίδιο ζήτησαν πολλοί Σαουδάραβες που είχαν συγκεντρωθεί έξω από τα Ανάκτορα περιμένοντας να εισέλθουν για να φιλήσουν το χέρι του βασιλιά.

Στην πρώτη ομιλία του ο 79χρονος βασιλιάς Σαλμάν, ο οποίος αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας, δήλωσε ότι δεν θα υπάρξει αλλαγή πολιτικής στο υπερσυντηρητικό σουνιτικό βασίλειο του Περσικού Κόλπου, που είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο, μεγάλη δύναμη στη Μέση Ανατολής και η κοιτίδα του Ισλάμ.

Οι πρώτες αποφάσεις του Σαλμάν ήταν να διορίσει τον Μοχάμεντ Μπιν Νάγεφ τρίτο στη σειρά διαδοχής του θρόνου, δηλαδή μετά τον πρίγκιπα διάδοχο Μουκρίν, ενώ ανέθεσε το υπουργείο Άμυνας στον γιο του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.

Μετά τις δηλώσεις του νέου βασιλιά για τη συνέχιση της ίδιας πολιτικής του μεγαλύτερου παραγωγού του ΟΠΕΚ, οι τιμές του αργού μειώθηκαν την Παρασκευή σε πρωτοφανές επίπεδο για τα τελευταία σχεδόν έξι χρόνια στη Νέα Υόρκη.

Η Σαουδική Αραβία υποστηρίζει σταθερά τη διατήρηση στο τρέχον επίπεδο της παραγωγής του ΟΠΕΚ, με κίνδυνο την επιτάχυνση της πτώσης των τιμών του αργού (-50% από τον Ιούνιο).

Ο ΥΠΕΞ του Ιράν

Παράλληλα, ο ιρανός υπουργός Εξωτερικών έφθασε στο Ριάντ για να υποβάλει τα συλλυπητήριά του για τον θάνατο του βασιλιά Αμπντάλα, μία σπάνια επίσκεψη για έναν αξιωματούχο της σιιτικής Ισλαμικής Δημοκρατίας στη σουνιτική χώρα που είναι ο μεγάλος αντίπαλός της στην περιοχή.

Πλάνα που μετέδωσε η σαουδαραβική τηλεόραση έδειξαν σαουδάραβες ηγέτες να υποδέχονται τον Μοχάμαντ Τζαβάντ Ζαρίφ κατά την άφιξή του στο στρατιωτικό αεροδρόμιο της πρωτεύουσας του βασιλείου, επικεφαλής του οποίου είναι από χθες ο Σαλμάν Μπεν Αμπντέλ Αζίζ.

Το ταξίδι του Ζαρίφ στη Σαουδική Αραβία είχε αναγγελθεί την Παρασκευή από το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών.

Ο ιρανός πρόεδρος Χασάν Ροχανί είχε εκφράσει τα συλλυπητήριά του με μία σύντομη δήλωση.

Μετά την εκλογή, το 2013, στην προεδρία του μετριοπαθούς Ροχανί, η Τεχεράνη ξεκίνησε μία σειρά διπλωματικών βημάτων προς τη Ριάντ έπειτα από πολλά χρόνια έντασης, που τροφοδοτούσαν κυρίως ο πόλεμος στη Συρία, όπου το Ιράν υποστηρίζει τον πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ και η Σαουδική Αραβία τους αντάρτες.

Η διστακτική επαναπροσέγγιση της υπερσυντηρητικής σουνιτικής μοναρχίας και τις σιιτικής Ισλαμικής Δημοκρατίας, ανακόπηκε ωστόσο ελαφρά τον τελευταίο καιρό εξαιτίας της δραστικής πτώσης της τιμής του πετρελαίου.

Το Ιράν, μέλος, όπως και η Σαουδική Αραβία, του Οργανισμού Πετρελαιοπαραγωγών Κρατών (ΟΠΕΚ), είναι ανάμεσα στις χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο από την κατάρρευση των τιμών του αργού, το οποίο έχει χάσει περισσότερο από το μισό της αξίας του από τον Ιούνιο του 2014.

Οι ιρανοί αξιωματούχοι δεν έκρυψαν την απογοήτευσή τους μετά την απόφαση του ΟΠΕΚ, την οποία επηρέασε σε μεγάλο βαθμό το Ριάντ, να διατηρήσει αναλλοίωτο το επίπεδο της παραγωγής του και άρα να μην επέμβει για να εμποδίσει την πτώση της τιμής του πετρελαίου που έπεσε στο χαμηλότερο επίπεδο σχεδόν έξι ετών.

Γνωστός για τις στενές προσωπικές του σχέσεις με το σαουδαραβικό βασίλειο, ο ιρανός πρώην πρόεδρος Ακμπάρ Χασεμί Ραφσαντζανί έχει χαρακτηρίσει τη Σαουδική Αραβία «αδελφή» χώρα.

Ποιός είναι ο Σαλμάν

Ο Αμπντάλα είχε δρομολογήσει την άνοδο του ετεροθαλούς του αδελφού, Σαλμάν, στο θρόνο πριν το θάνατό του.

Το σύστημα διαδοχής διαφέρει σημαντικά από ό,τι στις «συνήθεις» μοναρχίες: Η εξουσία δεν μεταβιβάζεται στους απογόνους, αλλά η γραμμή διαδοχής ακολουθείται στους γιους του ιδρυτή της χώρας Σαούντ.

Η Σαουδική Αραβία εξάλλου είναι η μοναδική χώρα που έχει ονοματεπώνυμο, και το οικογενειακό δέντρο που ξεκινά από τον «πατριάρχη» Σαούντ είναι ο χάρτης του πολιτεύματος:

O Σαλμάν έχει καλές σχέσεις με τον μουσουλμανικό κλήρο της χώρας αλλά και τον αντιμετωπίζουν λιγότερο εχθρικά οι σιίτες και οι σχετικά φιλελεύθερες δυνάμεις -σε σύγκριση τουλάχιστον με άλλα ισχυρά μέλη της οικογενείας.

Πλέον, επόμενος στη σειρά διαδοχής έχει οριστεί ο 69χρονος πρίγκιπας Μουρκίν, επίσης ετεροθαλής αδελφός του Αμπντάλα. Ο Αμπντάλα τον είχε ήδη ορίσει δεύτερο «αναπληρωματικό» διάδοχο μετά τον Σαλμάν.

Η πορεία που θα ακολουθήσει ο Σαλμάν στην απόλυτη μοναρχία της Σαουδικής Αραβίας απασχολεί ιδιαίτερα το εξωτερικό. Η χώρα δεν έχει μόνο καίριο ρόλο στη διεθνή σκακιέρα ως πετρελαϊκή υπερδύναμη, αλλά είναι και ένα από τα «κλειδιά» στην υπόθεση της μάχης εναντίον του τζιχαντισμού.

Η χώρα συντάσσεται μεν με τον πολυεθνικό συνασπισμό χωρών που επιχειρούν εναντίον της ISIS στο Ιράκ, όμως ο ουαχαμπισμός -αυστηρή εκδοχή του Ισλάμ- που κυριαρχεί στη Σαουδική Αραβία λειτουργεί περίπου ως δογματικός «φάρος» των ακραίων ισλαμιστικών οργανώσεων.