Κούβα – ΝΑΙ

Την περασμένη Τετάρτη, 25 χρόνια μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, έπεσε και το τείχος της Κούβας. Ομως για να συμβεί αυτό χρειάστηκε να περάσουν περισσότερα από 50 χρόνια σκληρής αντιπαράθεσης μεταξύ των ΗΠΑ και της νησιωτικής χώρας της Καραϊβικής.

Ο μικρός αυτός Ψυχρός Πόλεμος ανάμεσα στην Αμερική και στην Κούβα ξέσπασε επίσημα στις 3 Ιανουαρίου 1961 όταν, μερικούς μήνες μετά την επιβολή εμπορικού εμπάργκο, ο αμερικανός πρόεδρος Αϊζενχάουερ διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις της Ουάσιγκτον με την Αβάνα.

Για περισσότερα από 60 χρόνια η Κούβα ήταν μια αμερικανική αποικία όπου κυριαρχούσαν οι μαφιόζοι και τα καζίνα. Επιθυμώντας να διαγράψει το παρελθόν, ο Lider Maximo κατήργησε την ιδιωτική περιουσία, εθνικοποίησε όλες τις αμερικανικές επιχειρήσεις και αντέδρασε στο εμπάργκο των Αμερικανών προσεγγίζοντας την ΕΣΣΔ. Κατά τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, τον Νοέμβριο του 1960, ο υποψήφιος των Δημοκρατικών Τζον Κένεντι επέρριψε την ευθύνη για την κατάσταση στην Κούβα στον Ρεπουμπλικανό Αϊζενχάουερ: «Δεν κάναμε το παραμικρό για την ελευθερία και την ευημερία των Κουβανών» είχε δηλώσει τότε ο JFK.

Αποδείχθηκε ωστόσο πως ούτε ο Κένεντι μπορούσε να ανεχθεί έναν εχθρό μερικές δεκάδες μίλια μακριά από τις αμερικανικές ακτές. Τρεις μήνες μετά την εκλογή του έσπρωξε την Κούβα στην αγκαλιά της Σοβιετικής Ενωσης μέσω του πιο σοβαρού σφάλματος, όπως παραδέχτηκε ο ίδιος στη συνέχεια, στη διάρκεια της προεδρίας του: την αποτυχημένη εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων, τον Απρίλιο του 1961. Ως αντίποινα, ο Κάστρο ανακήρυξε την Κούβα κομμουνιστικό κράτος και υπέγραψε συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας με τους Σοβιετικούς.

Εκ των υστέρων, το γεγονός ότι το κουβανικό ζήτημα έφερε την ανθρωπότητα στα πρόθυρα ενός πυρηνικού πολέμου μοιάζει παράλογο. Αλλά τον Οκτώβριο του 1962, όταν οι Αμερικανοί ανακάλυψαν ότι οι Ρώσοι είχαν εγκαταστήσει πυρηνικούς πυραύλους στην Κούβα, το ενδεχόμενο ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος ήταν κάθε άλλο παρά απίθανο. Επί 13 ημέρες Ρώσοι και Αμερικανοί ήταν με το δάχτυλο στη σκανδάλη και μόνο την τελευταία στιγμή, όταν ο Κένεντι ανακοίνωσε μυστικά στο Κρεμλίνο ότι διατίθεται να αποσύρει τους πυρηνικούς πυραύλους των ΗΠΑ από την Τουρκία με αντάλλαγμα την απόσυρση των σοβιετικών πυραύλων από την Κούβα, απετράπη η πυρηνική σύρραξη των δύο υπερδυνάμεων.

Ενα βήμα εμπρός, ένα βήμα πίσω

Το 1964 ο Κάστρο προσκάλεσε τον Λίντον Τζόνσον στην Κούβα, δηλώνοντας μάλιστα ότι «η εχθρότητα μεταξύ της Κούβας και των ΗΠΑ δεν είναι φυσιολογική ούτε απαραίτητη και μπορεί να εξαλειφθεί». Ο αμερικανός πρόεδρος, ωστόσο, αρνήθηκε. Το 1977 ο Κάστρο και ο Δημοκρατικός Τζίμι Κάρτερ αποπειράθηκαν να εξομαλύνουν τις σχέσεις τους, ανοίγοντας ένα γραφείο εκπροσώπησης των χωρών τους στις πρεσβείες της Ελβετίας, στην Ουάσιγκτον και στην Αβάνα. Αλλά οι μετέπειτα κυβερνήσεις των Ρεπουμπλικανών Ρόναλντ Ρίγκαν και Τζορτζ Μπους, έχοντας ισχυρούς δεσμούς με το Πεντάγωνο, τη CIA και τους εξόριστους Κουβανούς, επέλεξαν την αδιαλλαξία.