Η μάχη αυτή μπορεί να κερδηθεί. Το αποδεικνύει η Νιγηρία: ο ΠΟΥ κήρυξε χθες και επισήμως το τέλος της επιδημίας του Εμπολα στη χώρα κάνοντας λόγο για ένα «εντυπωσιακό success story που δείχνει σε όλον τον κόσμο ότι ο Εμπολα μπορεί να ελεγχθεί». Το αποδεικνύουν και δύο γυναίκες που κέρδισαν, όπως όλα δείχνουν, τη μάχη με τον ιό. Η μία είναι η 30χρονη νορβηγίδα γιατρός Σίλιε Λένε Μίχαλσεν, η οποία μολύνθηκε ενόσω εργαζόταν στη Σιέρα Λεόνε με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και όπως ανακοίνωσαν χθες αυτοί οι τελευταίοι καθώς και το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Οσλο έχει πια «αναρρώσει».

Η δεύτερη είναι η 44χρονη ισπανίδα βοηθός νοσοκόμα Τερέσα Ρομέρο, το πρώτο κρούσμα μετάδοσης του ιού στην Ευρώπη, αυτό που αύξησε κατακόρυφα τον φόβο σε όλη την ήπειρο. Εφόσον το τεστ που θα της γίνει σήμερα δείξει το ίδιο, αρνητικό αποτέλεσμα με εκείνο της Κυριακής, θα βγει από την καραντίνα και θα αρχίσει να δέχεται επισκέψεις. Γιατί όμως κάποιοι ασθενείς θεραπεύονται και άλλοι όχι; Μια τελεσίδικη απάντηση θα σήμαινε και την αρχή του τέλους για τον ιό. Εν αναμονή, οι ειδικοί διατυπώνουν υποθέσεις.

«Τα αποτελέσματα είναι αρνητικά. Κλαίγαμε και γελούσαμε ταυτόχρονα και οι δύο» δήλωσε προχθές μία φίλη της Τερέσα Ρομέρο, η Τερέσα Μέσα, που της είχε μιλήσει στο τηλέφωνο. «Θέλει πολύ να βγει. Ηδη σηκώνεται και τρώει τα πάντα» προσέθεσε προτού εκμυστηρευτεί στους δημοσιογράφους που παραμένουν συγκεντρωμένοι έξω από το νοσοκομείο Carlos III της Μαδρίτης τι άλλο της είχε πει η Ρομέρο: «Παραλίγο να πεθάνω».

Η Τερέσα Ρομέρο, μία βοηθός νοσοκόμα που εργάζεται κανονικά στο ίδιο αυτό νοσοκομείο όπου νοσηλεύεται, έγινε στις 6 Οκτωβρίου ο πρώτος άνθρωπος που μολύνεται από τον Εμπολα εκτός Δυτικής Αφρικής – όπως όλα δείχνουν, από έναν ισπανό ιεραπόστολο που είχε μολυνθεί στη Σιέρα Λεόνε, επαναπατρίστηκε και εξέπνευσε στο Carlos III στις 25 Σεπτεμβρίου. Το τεστ που της έγινε την Κυριακή, έπειτα από 48 ώρες χωρίς θεραπεία, βγήκε αρνητικό, δεν εντόπισε ίχνος του Εμπολα στον οργανισμό της. Απαιτείται και δεύτερο τεστ, σε διάστημα 48 ωρών, το οποίο θα πραγματοποιηθεί σήμερα. Εφόσον βγει και αυτό αρνητικό, η Ρομέρο θα παραμείνει στο νοσοκομείο: θα χρειαστεί χρόνος ώστε να επανέλθει πλήρως ο οργανισμός της από μια «τόσο σοβαρή μολυσματική διαδικασία». Η ομάδα των ειδικών που ανέλαβε τη θεραπεία της, ωστόσο, θα μπορεί να υπερηφανεύεται πως κατάφερε να νικήσει τον ιό.

ΣΥΝΘΕΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ. Η θεραπεία που ακολούθησαν ήταν σύνθετη. Αρχισαν – τις πρώτες ημέρες όταν ο κίνδυνος να χάσει τη ζωή της ήταν ιδιαίτερα υψηλός – χορηγώντας στην Ρομέρο το πλάσμα αίματος μιας ιεραποστόλου που είχε μολυνθεί από τον ιό, αλλά κατάφερε να επιβιώσει. Το υπερ-άνοσο πλάσμα της Πασιένσια Μελγκάρ συνέβαλε στο να περιοριστεί η μόλυνση των υγιών κυττάρων της νοσοκόμας από τον Εμπολα. Συνεχίζοντας τη μετάγγιση πλάσματος, οι γιατροί της Ρομέρο άρχισαν να της χορηγούν και ένα αντιιικό φάρμακο, το Favipiravir, το οποίο εμποδίζει τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων που έχουν προσβληθεί. Μέσω του συνδυασμού αυτών των δύο θεραπειών οι γιατροί κατάφεραν να περιορίσουν την περαιτέρω εξάπλωση του ιού, ενισχύοντας ταυτόχρονα τις άμυνες του οργανισμού της Ρομέρο. Σημαίνει αυτό ότι η ίδια θεραπεία μπορεί να σώσει και άλλες ζωές; Πιθανότατα, για αυτό και οι γιατροί σκοπεύουν να τη ρωτήσουν αν συναινεί να δώσει αίμα ώστε να δοκιμαστεί το πλάσμα του σε άλλους ασθενείς. Μέχρις αποδείξεως του εναντίου, όσοι θεραπεύονται έχουν ανοσία στο συγκεκριμένο στέλεχος του Εμπολα. Είναι όμως αυτή η μέθοδος πρακτικά εφαρμόσιμη σε μεγάλη κλίμακα; «Η εμφάνιση των εξουδετερωτικών αντισωμάτων, που σηματοδοτούν την προστασία από την ασθένεια, δεν είναι άμεση» λέει στο περιοδικό «Νουβέλ Ομπζερβατέρ» η Μπερναντέτ Μιργκ από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Ιατρικών Ερευνών (Inserm) της Γαλλίας. «Ακόμα όμως δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια σε ποιο σημείο τα αναπτύσσουν οι ασθενείς».

Οσο πιο γρήγορα αρχίσει η θεραπεία ενός ασθενούς, επισημαίνουν οι ειδικοί, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχει να επιβιώσει. «Οι ασθενείς που μολύνονται από τον Εμπολα πεθαίνουν κυρίως από αφυδάτωση λόγω της διάρροιας και του εμετού» επισημαίνει ο Γιαζντάν Γιαζτανπανά, επικεφαλής του τμήματος μολυσματικών ασθενειών στο νοσοκομείο Bichat-Claude-Bernard του Παρισιού. «Εφόσον αντιμετωπιστούν γρήγορα τα συμπτώματά τους με ενυδάτωση του οργανισμού, μεταλλικά άλατα και χορήγηση αντιβιοτικών, μειώνεται σημαντικά το ενδεχόμενο θανάτου».

Η θεραπεία της Ρομέρο βέβαια άρχισε με κάποια καθυστέρηση, είχε εμφανίσει τα πρώτα συμπτώματα μέρες πριν από την εισαγωγή της. Ενας δεύτερος παράγων που ενισχύει τις πιθανότητες ίασης ενός ασθενούς, εξηγούν οι ειδικοί, είναι η πρότερη κατάσταση της υγείας του. Μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι με εύθραυστη υγεία ή χρόνιες ασθένειες αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο, καθώς το ανοσοποιητικό τους σύστημα δίνει ήδη μάχες ενάντια σε άλλες μολύνσεις.

Ρόλο στη θεραπεία κάποιων ασθενών ενδεχομένως να έπαιξαν και πειραματικά φάρμακα που έχουν δοκιμαστεί στην Ισπανία, στη Νορβηγία, στη Γαλλία και στις ΗΠΑ. Χρειάζονται όμως περισσότερες κλινικές δοκιμές προκειμένου να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητά τους πριν καταστεί δυνατή η παραγωγή τους σε μεγάλες ποσότητες, στις αρχές του 2015.

Το βέβαιο ότι πως στις χώρες με σύγχρονες και αριθμητικά επαρκείς δομές υγείας, το ποσοστό θνησιμότητας από τον Εμπολα είναι πολύ χαμηλότερο του 50% που δίνει ως μέσο όρο ο ΠΟΥ. Στη Νιγηρία, που κηρύχτηκε χθες απαλλαγμένη από τον ιό, αντιστοιχεί ένας γιατρός σε κάθε 2.879 ανθρώπους. Η αντίστοιχη αναλογία στη Λιβερία, μία από τις τρεις χώρες της Δυτικής Αφρικής, μαζί με τη Σιέρα Λεόνε και τη Γουινέα, που μετρούν τα περισσότερα κρούσματα και τους περισσότερους νεκρούς είναι ένας γιατρός για κάθε 86.275 ανθρώπους.