«Yes Means Yes» ή αλλιώς «Ναι σημαίνει ναι». Αυτό ειναι το όνομα ενός νέου νόμου που θεσπίστηκε στην Καλιφόρνια με στόχο τον περιορισμό των, πολλών και συχνά αδήλωτων, κρουσμάτων σεξουαλικής κακοποίησης στα πανεπιστήμια της πιο πολυπληθούς πολιτείας των Ηνωμένων Πολιτειών. Σύμφωνα με όσα ορίζει ο ιδιότυπος αυτός νόμος, για να μην εκληφθεί ως πράξη βίας η όποια σεξουαλική επαφή είναι απαραίτητη η ρητή συγκατάβαση των εμπλεκομένων και κυρίως των νεαρών φοιτητριών.

Μέχρι σήμερα, στην περίπτωση που αποδεικνυόταν ότι τα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης ήταν μεθυσμένα ή υπό την επήρεια ναρκωτικών ουσιών ή προκλητικά ντυμένα ή έδιναν την εντύπωση ότι είναι «ανοιχτά» σε κάθε είδους προτάσεις ή απλά είχαν αποκοιμηθεί πριν από την έναρξη της όποιας σεξουαλικής επαφής, συνήθως κατέληγαν να κατηγορούνται τα ίδια για όλα όσα υπέστησαν. Την ίδια ώρα οι θύτες σχεδόν πάντα τη γλίτωναν – με κάποιο πρόστιμο, επίπληξη ή με την αποβολή τους, στη χειρότερη περίπτωση, από το πανεπιστήμιο – λογοδοτώντας σπάνια στη Δικαιοσύνη.

Σε εθνικό επίπεδο, τα κρούσματα σεξουαλικής βίας που τιμωρούνται από τις πανεπιστημιακές Αρχές είναι λιγότερα από ένα στα τρία. Και το γεγονός ότι μια πράξη σεξουαλικής κακοποίησης δεν συνεπάγεται αυτόματα την αποβολή (τουλάχιστον) του θύτη από το ίδρυμα στο οποίο φοιτά έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται το ενδεχόμενο επανάληψης αυτών των πράξεων από τους ίδιους δράστες.

Η συναίνεση. Σύμφωνα με τον νέο νόμο που προτάθηκε από τον γερουσιαστή των Δημοκρατικών Κέβιν ντε Λεόν και υπερψηφίστηκε από τη Βουλή του Σακραμέντο, η «συναίνεση» ερμηνεύεται ως «μια καταφατική, ενσυνείδητη και εκούσια συμφωνία για την πραγματοποίηση μιας σεξουαλικής επαφής». Οπότε ο νόμος αποκλείει το ενδεχόμενο η σιωπή ή η μη αντίσταση από την πλευρά του θύματος να εκληφθεί ως σιωπηρή συγκατάβαση. Μέχρι σήμερα, αρκετές από τις έρευνες σχετικά με καταγγελίες σεξουαλικής βίας έκλειναν πριν καν αρχίσουν με τη δικαιολογία ότι το θύμα δεν έφερε σημάδια κακοποίησης, πληγές ή εκδορές. Την ίδια στιγμή, ο νόμος ορίζει ξεκάθαρα ότι όποιο άτομο βρίσκεται σε κατάσταση μέθης ή υπό την επήρεια ναρκωτικών ουσιών, λιπόθυμο ή αποκοιμισμένο, δεν είναι σε θέση να δώσει τη συγκατάβασή του.

«Πρόκειται για μια μεγάλη νίκη. Το νέο κριτήριο αναφορικά με τη συγκατάβαση θα μας βοηθήσει να γυρίσουμε σελίδα έπειτα από την ταπείνωση πολλών θυμάτων. Τώρα ολόκληρη η Αμερική οφείλει να προσαρμοστεί» δηλώνει η Μέγκαν Γουόρνερ, επικεφαλής της φοιτητικής επιτροπής υπεύθυνης για τα κρούσματα σεξουαλικής κακοποίησης στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας.

Ομως το ζήτημα της σεξουαλικής κακοποίησης δεν αφορά μόνο τις φοιτήτριες και τους φοιτητές της Καλιφόρνιας αλλά ολόκληρης της Αμερικής. Σχετική έρευνα του Λευκού Οίκου αποκάλυψε ότι μία γυναίκα που φοιτά σε κάποιο πανεπιστήμιο έχει περισσότερες πιθανότητες να πέσει θύμα βιασμού απ’ ό,τι σε άλλους χώρους. Τουλάχιστον το 20% των αμερικανίδων φοιτητριών – μία στις πέντε – έχει υποστεί κάποια μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης και, όπως συμβαίνει και σε άλλες περιπτώσεις, οι περισσότερες από αυτές επέλεξαν να μην καταγγείλουν τους δράστες.

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΑΣΥΛΟ. Εξαιτίας των εσωτερικών κανονισμών που διέπουν τη λειτουργία των πανεπιστημίων, αλλά και του σεβασμού που δείχνουν οι ακαδημαϊκές Αρχές προς την αρχή της αυτονομίας των ιδρυμάτων τους, συχνά οι καταγγελίες για πράξεις σεξουαλικής κακοποίησης δεν αναφέρονται στην αστυνομία. Και, επίσης συχνά, οι ακαδημαϊκές Αρχές κάνουν ό,τι μπορούν για να αποσιωπήσουν τα περιστατικά, άλλοτε παρεμποδίζοντας την εξέλιξη των ερευνών και άλλοτε μην πιστεύοντας τις καταγγελίες και υποβάλλοντας σε εξευτελιστικές ανακρίσεις όσες και όσους επιλέγουν να μιλήσουν.

Με δεδομένο ότι τα αμερικανικά πανεπιστήμια αποτελούν, εκτός από εξαιρετικά εκπαιδευτικά ιδρύματα, και μια ιδιαίτερα επικερδή βιομηχανία, συχνά επιλέγουν να μη διαλευκανθούν υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης για να μην πληγεί η φήμη τους και χάσουν «πελάτες», τους μελλοντικούς φοιτητές και φοιτήτριες και τα ιδιαίτερα υψηλά δίδακτρα που υποχρεούνται να καταβάλλουν για να μορφωθούν.

Ομως η έντονη κινητοποίηση των φοιτητριών και των φοιτητών με στόχο την πάταξη της μάστιγας της σεξουαλικής βίας είχε ως αποτέλεσμα να προταθούν μέτρα τα οποία πλήττουν τα αμερικανικά πανεπιστήμια εκεί που πονούν περισσότερο, στα κέρδη τους. Μία από τις προτάσεις αφορά το ενδεχόμενο επιβολής προστίμου στα πανεπιστήμια που αρνούνται να ξεκινήσουν έρευνες σχετικά με καταγγελίες βιασμού σε αναλογία με τους πόρους που διαθέτουν. Στην περίπτωση του Πανεπιστημίου Γέιλ, για παράδειγμα, οι πόροι του οποίου ανέρχονται στο ποσό των 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ένα πρόστιμο της τάξης του 1%, θα ανάγκαζε τη διοίκησή του να πληρώσει 3 εκατομμύρια δολάρια.

Πλέον όμως, τουλάχιστον στην Καλιφόρνια, οι ακαδημαϊκές Αρχές οφείλουν να ακολουθούν συγκεκριμένες διαδικασίες για την αντιμετώπιση περιστατικών σεξουαλικής βίας. Στην αντίθετη περίπτωση θα κληθούν να λογοδοτήσουν στη Δικαιοσύνη.

6% των αμερικανών φοιτητών έχουν διαπράξει το αδίκημα του βιασμού ενώ η πλειονότητα αυτών το επανέλαβε, δίχως να της επιβληθεί καμία τιμωρία, έδειξε μελέτη του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης στη Βοστώνη