Επιστροφή στο μέλλον, αλλά…

Πρώτα τα καλά νέα: έπειτα από οκτώ χρόνια στην αντιπολίτευση, το κόμμα στο οποίο χρωστά η Σουηδία τον παγκόσμιο τίτλο του «εργαστηρίου της Σοσιαλδημοκρατίας» και την παγκόσμια φήμη του σουηδικού μοντέλου, οι Σοσιαλδημοκράτες, αναδείχθηκε χθες πρώτο στις γενικές εκλογές στη χώρα.

Ο ηγέτης τους, ο πρώην οξυγονοκολλητής και μετέπειτα συνδικαλιστής ηγέτης Στέφαν Λέβιεν, θέλει «περισσότερες επενδύσεις και μια πιο δυναμική πολιτική υπέρ της απασχόλησης, όπως αυτή που ακολουθεί ο Ματέο Ρέντσι», οραματίζεται «μια παγκόσμια πρωτοβουλία της Αριστεράς για περισσότερη δικαιοσύνη» και θεωρεί πως είναι καιρός όλοι οι ευρωπαίοι σοσιαλιστές από κοινού να «επιστρέψουμε στα μεγάλα σχέδια του Ούλοφ Πάλμε, του Βίλι Μπραντ και του Μπρούνο Κράισκι».

Μόνο που ακολουθεί ένα μπαράζ από κακά νέα. Πρώτο και χειρότερο, όχι μόνο για τη Σουηδία αλλά για ολόκληρη την Ευρώπη, οι ακροδεξιοί Σουηδοί Δημοκράτες υπερδιπλασίασαν τα ποσοστά τους, από 5,7% το 2010 στο 13% –ποσοστό που αντιστοιχούσε σε 47 έδρες –σύμφωνα με τις πρώτες προβλέψεις αργά το βράδυ που ακολούθησαν τα exit polls, τα οποία έδιναν στους ακροδεξιούς 10,5%. Και έπεται η συνέχεια.

Τα τρία μεγάλα κεντροαριστερά κόμματα εμφανίζονταν να συγκεντρώνουν το 43% των ψήφων σύμφωνα με τις πρώτες αυτές εκτιμήσεις, που αντιστοιχούν σε 160 έδρες από τις 175 που χρειάζονταν για να έχουν πλειοψηφία, ενώ ο κυβερνητικός συνασπισμός του πρωθυπουργού Φρέντρικ Ράινφελντ φαινόταν να λαμβάνει περίπου το 39%.

Το πρόβλημα, επομένως, ήταν πως ακόμα κι αν οι Σοσιαλδημοκράτες συμμαχούσαν, πέραν των Πρασίνων, και με την Αριστερά έχοντας ποσοστό υψηλότερο από το 39,7% των ψήφων που απέσπασε η απερχόμενη τετρακομματική κεντροδεξιά Συμμαχία υπό τον Φρέντρικ Ράινφελντ, δεν εμφανίζονταν να έχουν την απόλυτη κοινοβουλευτική αυτοδυναμία.

Η Φεμινιστική Πρωτοβουλία, που μετράει ήδη μία ευρωβουλευτή από τον Ιούνιο, φαινόταν σύμφωνα με τα exit polls να παίρνει 4%, ακριβώς το όριο εισόδου στη Βουλή. Στη συνέχεια οι προβλέψεις που ακολούθησαν την εμφάνιζαν στο 3,2%.

Οι κυβερνήσεις μειοψηφίας δεν είναι καθόλου σπάνιες στη Σουηδία. Στις παρούσες συνθήκες, όμως, με την ανεργία στο 8%, τις ανισότητες να έχουν σημειώσει τα τελευταία χρόνια σημαντική άνοδο και τους Σουηδούς Δημοκράτες με την αντιμεταναστευτική ρητορική τους να έχουν εξασφαλίσει τη στήριξη ενός στους δέκα Σουηδούς, μια τέτοια λύση θα οδηγούσε αργά ή γρήγορα, σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, σε νέες εκλογές.

Η κυβέρνηση Ράινφελντ μετατόπισε το σουηδικό μοντέλο αρκετά δεξιότερα, μειώνοντας τα έσοδα από τη φορολογία κατά 4% του ΑΕΠ, στο 45%, περιορίζοντας σημαντικά το κοινωνικό κράτος και δίνοντας μεγάλο ρόλο στις ιδιωτικές επιχειρήσεις στους τομείς της υγείας και της παιδείας. Η Σουηδία ανένηψε από την ύφεση ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα της ΕΕ. Αλλά η σημαντική αύξηση των ανισοτήτων, μια σειρά σκανδάλων σε οίκους ευγηρίας και νηπιαγωγεία διαχειριζόμενα από ιδιώτες και η βουτιά που έκαναν στις επιδόσεις τους οι μαθητές στις έρευνες της PISA, έκαναν τους περισσότερους Σουηδούς να αποφασίσουν ξανά μια στροφή προς τα αριστερά. Οι Σοσιαλδημοκράτες υποσχέθηκαν να αναιρέσουν το ένα τέταρτο των φοροελαφρύνσεων του Ράινφελντ ώστε να ενισχύσουν το κοινωνικό κράτος. Δεν έφεραν όμως νέες ιδέες που θα τους επέτρεπαν ένα καλύτερο εκλογικό αποτέλεσμα.