Είναι η Γάζα η πιο μεγάλη αποτυχία του Μπαράκ Ομπάμα;

Μόλις μερικά δευτερόλεπτα διήρκεσε χθες η αισιοδοξία στη Μέση Ανατολή, όση ώρα χρειάστηκε το δεύτερο κανάλι της ισραηλινής τηλεόρασης για να αποσύρει την είδηση πως Ισραήλ και Χαμάς είχαν συμφωνήσει επί της αρχής σε μια κατάπαυση πυρός. Αντιθέτως, οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί στη Γάζα συνεχίστηκαν με ακόμα μεγαλύτερη ένταση. Και πολλοί αναρωτιούνται πλέον αν ο αμερικανός υπΕξ, Τζον Κέρι, έχει ακόμα κάποια ελπίδα να υλοποιήσει τον στόχο μιας βιώσιμης λύσης στη διαμάχη, δεδομένης της πρωτοφανούς έντασης που έχει δημιουργηθεί ανάμεσα σε αυτόν και την ισραηλινή κυβέρνηση. Αλλοι πάλι θέτουν ανοιχτά το ερώτημα αν η ισραηλινοπαλαιστινιακή κρίση είναι η μεγαλύτερη αποτυχία του Ομπάμα στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής.

«Εχω γίνει στόχος επιθέσεων και άλλες φορές στην πολιτική μου καριέρα, δεν ανησυχώ για αυτό. Το θέμα δεν είμαι εγώ» δήλωσε χθες ο Κέρι από την Ουάσιγκτον, όπου επέστρεψε την Κυριακή άπρακτος έπειτα από μία εβδομάδα διπλωματικών πηγαινέλα με στόχο την επίτευξη εκεχειρίας. Αναφερόταν στις άγριες επιθέσεις που δέχεται στον ισραηλινό Τύπο τις τελευταίες ημέρες. Η ένταση αυτή χτίστηκε σταδιακά τον τελευταίο χρόνο, από τότε που ανέλαβε ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών την προσπάθεια διαπραγμάτευσης μιας ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Και ήταν έκδηλη τις έξι ημέρες που πέρασε στην περιοχή, ιδιαίτερα μετά την απόφαση που έλαβε την περασμένη Τετάρτη η αμερικανική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αεροπορίας να απαγορεύσει όλες τις πτήσεις αμερικανικών εταιρειών από και προς το Τελ Αβίβ από τον φόβο των ρουκετών της Χαμάς –μια απόφαση που η ισραηλινή κυβέρνηση επέκρινε ως «βράβευση της τρομοκρατίας». Η ανοιχτή ρήξη ήρθε όμως την Παρασκευή, όταν οι ΗΠΑ κυκλοφόρησαν το κείμενο μιας πρότασης εκεχειρίας.

Το κείμενο προσέφερε, σύμφωνα με τη «Λιμπερασιόν», κάποιες εγγυήσεις στη Χαμάς για τη χαλάρωση του αποκλεισμού της Γάζας, δεν αξίωνε όμως ούτε την αποστρατιωτικοποίηση της περιοχής ούτε τον τερματισμό των ισραηλινών επιχειρήσεων εναντίον των τούνελ της Χαμάς στη Γάζα. Αμερικανοί αξιωματούχοι επιμένουν πως ήταν απλώς μια σειρά ιδεών προς συζήτηση. Σε κάθε περίπτωση, η ισραηλινή κυβέρνηση τις καταψήφισε ομόφωνα ως «άνευ όρων παράδοση» στη Χαμάς. Και στα μάτια του Ισραήλ ο Κέρι έκανε την κατάσταση ακόμα χειρότερη μεταβαίνοντας το Σάββατο στο Παρίσι προκειμένου να συναντήσει τους υπουργούς Εξωτερικών του Κατάρ και της Τουρκίας, δύο κρατών που διατηρούν δεσμούς με τη Χαμάς και που το Ισραήλ θεωρεί εχθρικά προς τα συμφέροντά του.

Το σχέδιο Β. Για την αμερικανική πλευρά, ο Κέρι δεν είχε άλλη επιλογή, δεδομένου ότι η νέα αιγυπτιακή κυβέρνηση Αλ Σίσι δεν μπορεί πλέον να λειτουργήσει ως αποτελεσματικός διαμεσολαβητής με τη Χαμάς. Οπως επισημαίνουν οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», οι ΗΠΑ συμφωνούν μεν με την ισραηλινή θεώρηση της Χαμάς ως τρομοκρατικής οργάνωσης, πιστεύουν όμως πως η διαμάχη είναι αποτέλεσμα (και) των άθλιων οικονομικών συνθηκών στη Γάζα∙ επιπλέον, φοβούνται πως αν η Χαμάς αφανιζόταν, οι βαθιά ριζωμένες πικρίες και έχθρες στη Γάζα θα οδηγούσαν στην εμφάνιση ακόμα πιο ακραίων ισλαμικών ομάδων –όπως το Ισλαμικό Κράτος (ISIS). Πληροφορίες θέλουν τον Ομπάμα να προωθεί τώρα ένα σχέδιο Β: πολλαπλασιασμός των προσωρινών ανακωχών με την ελπίδα να επικρατήσει τελικά, ντε φάκτο, η ηρεμία. Κατά την επικοινωνία που είχε πάντως την Κυριακή με τον ισραηλινό πρωθυπουργό, του επισήμανε πως μια βιώσιμη εκεχειρία είναι απαραίτητη ώστε να μπορέσουν «οι Παλαιστίνιοι της Γάζας να διάγουν φυσιολογικές ζωές». Η διευθέτηση της διαμάχης ήταν μια πρόκληση που κατονόμασε ο Ομπάμα από τις αρχές της θητείας του. «Αν θέλουμε να συνοψίσουμε, είναι η μεγαλύτερη αποτυχία του στην εξωτερική πολιτική» επιμένει διπλωμάτης του ΟΗΕ. «Η επιρροή του είναι πια περιορισμένη. Πρέπει να φέρει αποτελέσματα, ειδάλλως θα χάσει κάθε αξιοπιστία στη Μέση Ανατολή».