«Υπάρχει και άλλος τρόπος»: το μήνυμα στο πανό του διαδηλωτή στο Τελ Αβίβ, το βράδυ του Σαββάτου, ήταν γραμμένο σε τρεις γλώσσες, εβραϊκά, αραβικά και αγγλικά. Και τα κεράκια που τοποθετήθηκαν στο πλακόστρωτο της πλατείας Ράμπιν ώστε να σχηματίζουν τις λέξεις «Συγχωρήστε μας» ήταν για όλους τους νεκρούς, Παλαιστινίους και Ισραηλινούς.

Οι διαδηλωτές ήταν περισσότεροι από κάθε άλλη φορά μετά την έναρξη της επιχείρησης «Παρυφή Προστασίας» στη Γάζα: 3.000-6.000. Εστω κι έτσι, όμως, δεν θύμιζαν σε τίποτα τις μαζικές διαδηλώσεις υπέρ της ειρήνης των περασμένων δεκαετιών. Και ακόμη μία φορά, η αστυνομία χρειάστηκε να τους προστατεύσει –από ακραίους που τους καταριόνταν, τους φώναζαν «προδότες» και ύψωναν πανό με την αξίωση «Αφήστε τις ισραηλινές δυνάμεις να νικήσουν».

ΣΤΗ ΧΑΪΦΑ. Την περασμένη εβδομάδα, μερικές εκατοντάδες άνθρωποι που φώναζαν «Σταματήστε τον πόλεμο» στη Χάιφα δέχθηκαν επίθεση από ακροδεξιούς, οι οποίοι ξυλοκόπησαν τον άραβα αντιδήμαρχο και τον γιο του. Και μερικές εκατοντάδες διαδηλωτές που βγήκαν στους δρόμους του Τελ Αβίβ δέχθηκαν βροχή από αβγά και πλαστικά μπουκάλια.

Οικογένειες μαθητών και εκπαιδευτικοί από το σχολείο Χέρι με Χέρι, το μοναδικό δίγλωσσο σχολείο της Ιερουσαλήμ με παιδιά και δασκάλους τόσο Εβραίους όσο και Παλαιστινίους, έχουν πραγματοποιήσει τέσσερις διαδηλώσεις τον τελευταίο καιρό με αυτό ακριβώς το μήνυμα, «Χέρι με Χέρι»∙ κάθε φορά βρέθηκαν αντιμέτωποι με νεαρούς που τους φώναζαν «Γυρίστε πίσω στη Γάζα» –ή απλώς τους έβριζαν χυδαία.

Το κοντράστ είναι μεγάλο με τους 400.000 ανθρώπους –σχεδόν το ένα δέκατο του τότε πληθυσμού –που είχαν βγει στους δρόμους το 1986 προκειμένου να διαμαρτυρηθούν για τον ισραηλινό πόλεμο στον Λίβανο, τους 100.000 ανθρώπους που είχαν παραστεί το 1995 στη συγκέντρωση στήριξης των συμφωνιών του Οσλο κατά την οποία δολοφονήθηκε ο πρωθυπουργός Γιτζάκ Ράμπιν, ακόμα και τους πολλές χιλιάδες Ισραηλινούς που συμμετείχαν σε διαδηλώσεις υπέρ της ειρήνης το 2009, στη διάρκεια της επιχείρησης «Χυτό Μολύβι» στη Γάζα.

Οπως επισημαίνει η βρετανική «Γκάρντιαν», οι λόγοι του μαρασμού του κινήματος υπέρ της ειρήνης στο Ισραήλ είναι, αναπόφευκτα, περίπλοκοι και αλληλοσχετιζόμενοι.

Είναι το ναυάγιο των συμφωνιών του Οσλο και όλων των ακόλουθων προσπαθειών επίτευξης μιας ειρηνευτικής συμφωνίας∙ το αυξανόμενο βάρος της Ακροδεξιάς στην ισραηλινή πολιτική∙ η αποδοχή της 47χρονης κατοχής ως κάτι το «φυσιολογικό»∙ η παλαιστινιακή βία, είτε με τη μορφή επιθέσεων αυτοκτονίας παλαιότερα είτε με τη μορφή μιας καθημερινής βροχής από ρουκέτες της Χαμάς πιο πρόσφατα∙ και η σχετική περιθωριοποίηση του αγώνα των Παλαιστινίων για ένα ανεξάρτητο κράτος τόσο στο Ισραήλ όσο και διεθνώς, λόγω των άλλων εξεγέρσεων στη Μέση Ανατολή αλλά και της αυξανόμενης επικέντρωσης στην ιρανική πυρηνική απειλή. Σε αυτό το μείγμα, φυσικά, πρέπει να προστεθεί η κόπωση και η απελπισία.

Η ΚΟΠΩΣΗ. «Νομίζω πως το ειρηνευτικό κίνημα απογοητεύτηκε αφού τίποτα δεν αλλάζει. Τα πράγματα απλώς επαναλαμβάνονται.

Ο κόσμος νιώθει ότι δεν έχει νόημα» λέει χαρακτηριστικά η Μααγιάν Ντακ, από την ισραηλινή Συμμαχία Γυναικών για την Ειρήνη. Και όσοι νιώθουν ακόμη πως έχει νόημα, όπως η Μάγια Φρανκφόρτερ, μητέρα ενός μαθητή στο σχολείο Χέρι με Χέρι, αισθάνονται επίσης να απειλούνται, ακόμα και σωματικά, από τη «νομιμότητα που έχουν δώσει στον εξτρεμισμό οι ισραηλινοί πολιτικοί». Είναι βέβαια πιθανόν οι διαδηλώσεις στο Ισραήλ υπέρ της ειρήνης να μεγαλώσουν και άλλο σε όγκο: απλώς θα πρέπει πρώτα να χυθεί κι άλλο αίμα στη Γάζα.