Γκρίζα και ασημένια, όπως και η ομίχλη που τα καταπίνει όταν διασχίζουν τα Απαλάχια, τα λεωφορεία της Γκρεϊχάουντ, εδώ και 100 χρόνια, μεταφέρουν τα όνειρα αλλά και τους εφιάλτες ολόκληρης της Αμερικής. Τα ακούραστα «σκυλιά» των αμερικανικών αυτοκινητοδρόμων, όπως χαρακτηριστικά αποκαλούνται τα λεωφορεία αυτά, αρχικά αντικατέστησαν το Pony Express, την ταχυδρομική υπηρεσία που συνέδεε έως τα τέλη του 19ου αιώνα τη δυτική με την ανατολική ακτή των ΗΠΑ, ενώ στη συνέχεια άντεξαν στον ανταγωνισμό των αεροπλάνων αλλά και των πτήσεων χαμηλού κόστους, κατά την τελευταία δεκαετία. Κάθε χρόνο, τα Γκρεϊχάουντ μεταφέρουν σχεδόν 20 εκατομμύρια Αμερικανούς σε 3.800 προορισμούς στην αμερικανική επικράτεια.

Τόπος γέννησης αυτού του κατεξοχήν αμερικανικού τρόπου μεταφοράς υπήρξε το Iron Range, έδρα εκατοντάδων ορυχείων στη Βορειοανατολική Μινεσότα, την πιο προλεταριακή από τις αμερικανικές πολιτείες. Εκεί, πριν από 100 χρόνια, όταν η Αμερική εξακολουθούσε ακόμα να είναι η Αγρια Δύση, ένας 27χρονος μετανάστης από τη Σουηδία, ο Καρλ Γουίκμαν, απολύθηκε από τη μεταλλευτική εταιρεία όπου εργαζόταν ως σκαπανέας. Προσπάθησε να γίνει πωλητής αυτοκινήτων Hup, προγόνων του μοντέλου Τ της Ford, αλλά μην καταφέρνοντας να πουλήσει ούτε ένα, ο νεαρός Σκανδιναβός σκέφτηκε να προτείνει στην εταιρεία που τον είχε απολύσει να τον προσλάβει ως υπεύθυνο για τη μεταφορά των εργαζομένων της από τα ορυχεία έως το χωριό –υπνωτήριο του Χίμπινγκ. Στόχος της εταιρείας δεν ήταν η ανακούφιση των μεταλλωρύχων αλλά ο περιορισμός του «χαμένου χρόνου» από την εργασία, αν όχι την εκμετάλλευσή τους. Κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους, έχοντας στην κατοχή του μόλις 7 οχήματα, τα οποία συντηρούσε και επισκεύαζε ο ίδιος, ο Γουίκμαν κατάφερε να αποκομίσει το αστρονομικό, για εκείνη την εποχή, ποσό των 8.000 δολαρίων.

Πηγή έμπνευσης του ονόματος –Γκρεϊχάουντ –που θα χάριζε στον σουηδό επιχειρηματία την αθανασία στη συνείδηση όλων των Αμερικανών, ήταν ο αντικατοπτρισμός ενός λεωφορείου του στις βιτρίνες των καταστημάτων των πόλεων από τις οποίες περνούσε. Εμοιαζε με λαγωνικό το οποίο τρέχει για να φτάσει το θήραμά του, τουλάχιστον στη φαντασία του Γουίκμαν, και για τον λόγο αυτό εκείνος αποφάσισε να δώσει στον στόλο του το όνομα της περίφημης ράτσας κυνηγετικών σκύλων γκρεϊχάουντ.

Η χρυσή εποχή των Γκρεϊχάουντ ήταν η περίοδος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου χάρη στη μαζική μεταφορά χιλιάδων αμερικανών στρατιωτών στα κατά τόπους κέντρα κατάταξης. Ομως ο πόλεμος πρόσφερε στην εταιρεία και τη δυνατότητα να μετατραπεί σε σύμβολο της χειραφέτησης των γυναικών. Εξαιτίας της επιστράτευσης του 40% των οδηγών της, η Γκρεϊχάουντ αναγκάστηκε να στραφεί προς τις Αμερικανίδες, τις οποίες εκπαίδευσε πώς να οδηγούν τα ταχύτατα «σκυλιά» της. Μετά τον πόλεμο, η ανάπτυξη του δικτύου των αμερικανικών αυτοκινητοδρόμων από τον Αϊζενχάουερ παρείχε στα «λαγωνικά» την ευκαιρία ν’ αναπτύξουν περαιτέρω την ταχύτητά τους με τελικό προορισμό την επικράτεια του μύθου.

Με το πέρασμα των χρόνων, τα λεωφορεία του μετανάστη από τη Σουηδία, εκτός από προτιμώμενο μέσο μεταφοράς των Αμερικανών, κατέληξαν ν’ αποτελούν βασικό συστατικό του συλλογικού φαντασιακού της αμερικανικής κοινωνίας και εισήλθαν δυναμικά και στη λαϊκή κουλτούρα. Από την αναπάντεχη διαφήμισή τους μέσω της διάσημης και βραβευμένης με Οσκαρ κινηματογραφικής παραγωγής «Συνέβη μία νύχτα» με τον Κλαρκ Γκέιμπλ και την Κλοντέτ Κλομπέρ, έως τον Ντάστιν Χόφμαν και τον «Καουμπόι του μεσονυχτίου», ο οποίος ξεψυχάει στο εσωτερικό ενός «σκυλιού» που κατευθύνεται στη Φλόριδα, τα Γκρεϊχάουντ φιλοξένησαν στο εσωτερικό τους τις ρομαντικές αυταπάτες αλλά και τις ιδεολογικές απογοητεύσεις τριών γενιών Αμερικανών: από την ασπρόμαυρη γενιά της Μεγάλης Υφεσης έως την ψυχεδελική και ατίθαση Beat Generation. Οταν ο Σαλ Παραντάις, άλτερ έγκο του Τζακ Κέρουακ, αποφασίζει να βγει «στο δρόμο» και να κατευθυνθεί προς το Σικάγο, επιβιβάζεται και αυτός σ’ ένα Γκρεϊχάουντ.

Σήμερα, 100 χρόνια μετά την ίδρυσή της, η εταιρεία του σουηδού μετανάστη αποτελεί, σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Μεταφορών, το πιο ασφαλές μέσο μεταφοράς, ασφαλέστερο ακόμη και από το αεροπλάνο. Το ταξίδι, στα χνάρια του Κέρουακ, από τη Νέα Υόρκη έως το Σαν Φρανσίσκο, κοστίζει μόλις 250 δολάρια, 100 δολάρια λιγότερο από το φθηνότερο εισιτήριο μιας αεροπορικής εταιρείας χαμηλού κόστους. Ωστόσο, οι ταξιδιώτες που επιλέγουν να ταξιδέψουν από τον Ατλαντικό έως τον Ειρηνικό επιβαίνοντας σ’ ένα από τα «σκυλιά» της Γκρεϊχάουντ πρέπει να διαθέτουν ιώβεια υπομονή και ατσάλινη πλάτη καθώς το ταξίδι διαρκεί συνολικά τρεις ημέρες και περιλαμβάνει 48 στάσεις και δύο αλλαγές λεωφορείων.

Τελευταία Νέα