Η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν θα πρέπει να χάσει κανένα μομέντουμ διαλόγου με τη Ρωσία γιατί δεν τη συμφέρει, υποστηρίζει ο Θεοχάρης Γρηγοριάδης από το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου. Θεωρεί αντιπαραγωγική την επιβολή κυρώσεων εις βάρος της Μόσχας, επισημαίνει τη σημασία να παραμείνει ενωμένη η Ουκρανία και συνιστά η ΕΕ να κινηθεί άμεσα προς την κατεύθυνση μιας ουκρανικής κυβέρνησης εθνικής ενότητας και νέες εκλογές.
Από τη μια, η Δύση επικρίνει τη Ρωσία ότι παραβίασε την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας και, από την άλλη, η Ρωσία κατηγορεί τη Δύση ότι δεν επέμεινε στην εφαρμογή της συμφωνίας της 21ης Φεβρουαρίου, που η ίδια διαπραγματεύθηκε με τις αντιμαχόμενες πλευρές στην Ουκρανία. Πού βρισκόμαστε;
Και οι δύο πλευρές τονίζουν σημεία στα οποία έχουν δίκιο. Οι ΗΠΑ και η ΕΕ έχουν δίκιο, όταν λένε ότι η Ρωσία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο βάσει της συμφωνίας που υπέγραψε το 1994 με την ανεξαρτητοποίηση της Ουκρανίας. Αλλά και η Ρωσία έχει δίκιο όταν καταγγέλλει τη μη εφαρμογή της συμφωνίας της 21ης Φεβρουαρίου για μεταβατική ουκρανική κυβέρνηση κοινής αποδοχής και εκλογές.
Θα έδινε λύση η επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία; Οι Αμερικανοί υπερθεματίζουν, αλλά η Μέρκελ είναι διστακτική.
Και είναι λογικό. Το πλεονέκτημα αλλά και το αδύναμο σημείο της Γερμανίας είναι οι επαφές της με τη Ρωσία, οι μεγάλες της επενδύσεις στη χώρα. Η καγκελάριος θέλει να εξισορροπήσει ανάμεσα στα συμφέροντα των εταιρειών της, που πάντα έπαιζαν σημαντικό ρόλο στη γερμανική εξωτερική πολιτική, και στη θέση της Γερμανίας ως μιας πολύ σημαντικής χώρας της Δύσης.
Ναι, αλλά η ΕΕ δεν είναι μόνον η Γερμανία. Εχουν κάποιο νόημα οι κυρώσεις;
Οι Αμερικανοί δεν θα προχωρήσουν σε κυρώσεις χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των Ευρωπαίων. Στο G8 εκτός από τον Καναδά, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, οι υπόλοιπες χώρες είναι ευρωπαϊκές. Η αποπομπή της Ρωσίας από το G8 είναι τελείως αντίθετη με τα ευρωπαϊκά συμφέροντα. Ολη η προσπάθεια της ΕΕ ήταν να εντάξει τη Ρωσία στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου για να μπορεί να προωθήσει πολύ πιο αποτελεσματικά και αποδοτικά τις εμπορικές της συναλλαγές με τη Ρωσία χρησιμοποιώντας τον ΠΟΕ ως όχημα για την φιλελευθεροποίηση της ρωσικής οικονομίας προς όφελος της Ευρώπης. Δεν υπάρχει ταύτιση αμερικανικών και ευρωπαϊκών συμφερόντων. Η Ουάσιγκτον έχει την πολυτέλεια να σηκώνει τους τόνους, είναι χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, δεν είναι οικονομία ενεργή σε επενδύσεις.
Νομίζετε ότι είναι πιθανό κάποιο σενάριο γιουγκοσλαβικού τύπου με πόλεμο ή έστω μικρής κλίμακας πόλεμο;
Κανείς δεν θέλει έναν πόλεμο. Δεν θα το αντέξει η διεθνής οικονομία, που είναι εξαντλημένη από τις χρηματοπιστωτικές κρίσεις. Δεν θα άντεχε χωρίς σοβαρούς κλυδωνισμούς μια ουκρανική διαίρεση. Αλλά πρέπει να φύγουμε από το μοντέλο σκέψης Μεϊντάν και αντι – Μεϊντάν και να επικρατήσει η λογική της ενότητας. Κανέναν δεν συμφέρει τυχόν διαίρεση της Ουκρανίας. Η ΕΕ πρέπει να κινηθεί γρήγορα προς την κατεύθυνση μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας που να εκπροσωπεί όλη τη χώρα, ειδάλλως οδηγούμαστε στον διχασμό.
Τι περιθώρια νομίζετε ότι έχει το σημερινό έκτακτο συμβούλιο κορυφής της ΕΕ;
Θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι η Ρωσία έδειξε διάθεση να συζητήσει. Ενώ διατηρεί τη στρατιωτική επιλογή στο τραπέζι, είναι διατεθειμένη να την απομακρύνει, εφόσον και η άλλη πλευρά κάνει κινήσεις προς την αντίστοιχη κατεύθυνση. Αυτό που μπορεί να κάνει η ΕΕ είναι να συνομιλήσει με τη μεταβατική κυβέρνηση στο Κίεβο και να την πιέσει να συνομιλήσει με τη Μόσχα (σ.σ.: η συνέντευξη δόθηκε πριν από τις χθεσινές συναντήσεις στο Παρίσι, όπου ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών αρνήθηκε να δει τον ουκρανό ομόλογό του). Δεν υπάρχει άλλος δρόμος, εάν ενδιαφέρεται η διεθνής κοινότητα για μια ενιαία Ουκρανία, αλλά γι’ αυτό δεν είμαι απόλυτα σίγουρος. Εάν πάντως θεωρήσουμε ότι αυτό ισχύει, είναι το πρώτο άμεσο μέτρο που μπορούν να πάρουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Γιατί διαφορετικά αν η Ρωσία απομονωθεί ακόμη περισσότερο, αυτό θα έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις και για τη ζώνη του ευρώ. Και αυτό είναι κάτι που η Γερμανία σίγουρα δεν το θέλει.
Εάν παρ’ όλα αυτά η ΕΕ αποφασίσει κυρώσεις κατά της Ρωσίας, βλέπετε τον Πούτιν να κάνει χρήση όπλων;
Η Ρωσία έχει πολύ περισσότερα μέσα να γονατίσει την ουκρανική οικονομία σε σχέση με τα μέσα που έχει η ΕΕ για να την βοηθήσει. Υπάρχει στρατηγική ανισότητα ανάμεσα στην ΕΕ και τη Ρωσία στο θέμα της Ουκρανίας αυτήν τη στιγμή. Η Μόσχα δεν θα χρειαστεί καν να χρησιμοποιήσει όπλα για να κάνει την κυβέρνηση του Κιέβου να γονατίσει. Γι’ αυτό η ΕΕ πρέπει να κινηθεί άμεσα και να διαφοροποιηθεί από την απομόνωση της Ρωσίας που εισηγούνται οι ΗΠΑ. Κάτι τέτοιο δεν θα βοηθούσε ούτε την ουκρανική ενότητα ούτε τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Και ιδίως δεν βοηθά τη ζώνη του ευρώ.
Αναζήτηση
