Μια ανθρώπινη αλυσίδα μήκους 400 χλμ. ενάντια στον «ζυγό» της Μαδρίτης σχημάτισαν χθες εκατοντάδες χιλιάδες Καταλανοί. Από τα Πυρηναία ώς τα σύνορα με τη Βαλένθια, περίπου 400.000 άνθρωποι έδεσαν τα χέρια τους, αποφασισμένοι να ακουστεί η Via Catalana –η Φωνή της Καταλωνίας για την Ανεξαρτησία. Το τελευταίο ραντεβού ορίστηκε για τις 17.14 ακριβώς (τοπική ώρα) –ένας συμβολισμός του 1714, όταν ο βασιλιάς Φίλιππος Ε’ κατήργησε την Τζενεραλιτάτ (τοπική κυβέρνηση) της Καταλωνίας μετά τον πόλεμο της Ισπανικής Διαδοχής. Οταν πια η αλυσίδα ολοκληρώθηκε, περνώντας μέσα από πόλεις και αγροτικούς δρόμους, οι διαδηλωτές με τις κίτρινες μπλούζες και τα μπαϊράκια στα χρώματα της ανεξαρτησίας –κίτρινο, κόκκινο, μπλε –πανηγύρισαν σηκώνοντας τα χέρια και φωνάζοντας «Ανεξαρτησία!» εν μέσω τυμπανοκρουσιών.

«Θέλουμε ένα δημοψήφισμα για να διαπιστώσουμε εάν υπάρχει η υποστήριξη της πλειοψηφίας για την ανεξαρτησία. Το πρόβλημα είναι ότι η Ισπανία δεν ακούει. Μοναδική μας ελπίδα είναι ότι η Ευρώπη και ο υπόλοιπος κόσμος θα πιέσουν την ισπανική κυβέρνηση», έλεγε η 39χρονη Εστερ Σαραμόνα, ένας μόνο κρίκος της αλυσίδας που μετέτρεψε –για μία ακόμη φορά –την εθνική εορτή της Καταλωνίας σε κάλεσμα για δημοψήφισμα.

Μετά την περσινή διαδήλωση, κατά την οποία περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στη Βαρκελώνη πάντα με το ίδιο αίτημα –το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία -, η Εθνοσυνέλευση της Καταλωνίας αποφάσισε φέτος να ακολουθήσει το παράδειγμα της Αλυσίδας της Βαλτικής∙ μιας τεράστιας ανθρώπινης αλυσίδας 600 χλμ., αποτελούμενης από περίπου δύο εκατομμύρια Εσθονούς, Λετονούς και Λιθουανούς, οι οποίοι διεκδικούσαν τον διαχωρισμό τους από τη Σοβιετική Ενωση, τον Αύγουστο του 1989. «Σήμερα είναι μια ιστορική ημέρα. Ο λαός της Καταλωνίας επαναβεβαίωσε ότι είναι αποφασισμένος να γίνει ελεύθερο κράτος», δήλωσε η Κάρμε Φορκαδέλ, πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης, αφότου η επιχείρηση στέφθηκε με επιτυχία.

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ. Μία από τις πιο αναπτυγμένες και πλούσιες βιομηχανικές περιοχές της Ισπανίας, η Καταλωνία έχει καθεστώς περιορισμένης αυτονομίας. Η βαθιά ύφεση, όμως, και κατά συνέπεια οι περικοπές στις δημόσιες δαπάνες στην Καταλωνία έχουν αναζωπυρώσει τη δυσαρέσκεια προς την κυβέρνηση της Μαδρίτης και έχουν πυροδοτήσει το εθνικιστικό αίσθημα. Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, το 52% των Καταλανών τάσσεται κατηγορηματικά υπέρ της ανεξαρτησίας. Στον αντίποδα, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο MyWorld, το οποίο διενήργησε τη δημοσκόπηση, βρίσκεται μόλις ένα 24%, ενώ το 15,9% των Καταλανών φέρεται αναποφάσιστο.

Το ολοένα και αυξανόμενο αποσχιστικό κίνημα της Καταλωνίας των 7,5 εκατ. κατοίκων εξελίσσεται σε έναν από τους μεγαλύτερους πονοκεφάλους του ισπανού Πρωθυπουργού, την ώρα μάλιστα που βυθίζεται σε ένα σκάνδαλο διαφθοράς και παλεύει να βγάλει τη χώρα από την ύφεση προωθώντας επώδυνα μέτρα λιτότητας. Ο Μαριάνο Ραχόι επιμένει ότι ένα τέτοιο δημοψήφισμα θα ήταν αντισυνταγματικό. Υπό τον φόβο ότι μια καλύτερη φορολογική μεταχείριση ή μεγαλύτερη πολιτική αυτονομία της Καταλωνίας θα μπορούσε να τονώσει διαδηλώσεις σε άλλες ισπανικές αυτόνομες περιφέρειες, όπως η Χώρα των Βάσκων, ο ισπανός Πρωθυπουργός δεν αφήνει πολλά περιθώρια ελιγμών. Σε κάθε περίπτωση, οι επικριτές της ανεξαρτησίας υποστηρίζουν ότι η Καταλωνία ουδέποτε υπήρξε εντελώς ξεχωριστό κράτος.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ. Οι Καταλανοί, από την πλευρά τους, επικαλούνται τον διαφορετικό πολιτισμό και τη γλωσσική τους ταυτότητα. Εχουν κουραστεί να διαπραγματεύονται με τη Μαδρίτη –επαναλαμβάνουν σε όλους τους τόνους –και σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν την ανθρώπινη αλυσίδα για να περάσουν σε όλο τον κόσμο το μήνυμα ότι έχουν φθάσει σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή.

Σε περίπτωση που ο Ραχόι προσφύγει στα δικαστήρια για να εμποδίσει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, ο Πρόεδρος της Καταλωνίας Αρτούρ Μας έχει απειλήσει να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, στις οποίες θα προσδώσει μορφή δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία. Σε μια τέτοια περίπτωση, επισημαίνουν πολιτικοί αναλυτές, ο Αρτούρ Μας θα έπαιρνε ένα μεγάλο πολιτικό ρίσκο, ενόσω μάλιστα αριστερά αυτονομιστικά κόμματα κερδίζουν έδαφος εις βάρος της δικής του πολιτικής συμμαχίας. Η μεγάλη τρύπα του προϋπολογισμού της Καταλωνίας, για την οποία χρειάστηκε πέρυσι η συνδρομή της κεντρικής κυβέρνησης της Ισπανίας με ένα σημαντικό πακέτο βοήθειας, έχει φέρει σε πολύ δύσκολη θέση τον Μας.

iv>