… έσπασε τη μονοτονία στο εργοστάσιο ρούχων Tazreen Fashions του Μπανγκλαντές. Εκατοντάδες μοδίστρες σήκωσαν το κεφάλι από τις ραπτομηχανές τους. Τρόμαξαν. Στον τρίτο όροφο, η Σίμα Αχτερ Πάκνι γάζωνε κουκούλες για ζακέτες φλις. Με το άκουσμα του συναγερμού έτρεξε στις σκάλες. Δύο διευθυντές όμως είχαν κλείσει τον δρόμο προς την έξοδο. Αγνοήστε τον συναγερμό, τους διέταξαν. Μια δοκιμή ήταν μόνο. Πίσω στη δουλειά. Κάποιες γυναίκες γέλασαν νευρικά. Η Πάκνι επέστρεψε στη ραπτομηχανή της. Για κάθε κουκούλα που γάζωνε χρειαζόταν 90 δευτερόλεπτα. Εβαλε το ύφασμα στη μηχανή. Ενενήντα δευτερόλεπτα. Ξανά. Ακόμη 90 δευτερόλεπτα. Εφτιαξε έξι κομμάτια. Μπορεί και επτά.

Κοίταξε ψηλά…

… Από τις σκάλες έβγαινε καπνός. Από τα κάτω πατώματα ακούγονταν ουρλιαχτά. Οι δύο διευθυντές είχαν εξαφανιστεί. Ξαφνικά, το οκταώροφο κτίριο βυθίστηκε στο σκοτάδι. Δεν μπορούσε να διαφύγει από πουθενά. Οι σκάλες οδηγούσαν κατευθείαν στη φωτιά. Τα παράθυρα ήταν σφραγισμένα με κάγκελα. Ενας άνδρας, στο μπάνιο του πέμπτου ορόφου, τηλεφωνούσε στη μητέρα του για να της πει ότι πεθαίνει. «Πανικοβληθήκαμε όλοι», λέει η Πάκνι. «Ολα έγιναν τόσο γρήγορα. Ηταν θεοσκότεινα».

Το εργοστάσιο…

… στην περιοχή Ασούλια, στα περίχωρα της πρωτεύουσας Ντάκα, κατασκευάζει ρούχα για μια αλυσίδα, η οποία με τη σειρά της προμηθεύει τις αγορές της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Σε κάθε περίπτωση, δεν πληρούσε τους κανόνες ασφαλείας. Το σύστημα πυρασφάλειας ήταν ανεπαρκές. Το ίδιο το κτίριο ήταν υπό κατασκευή. Και βουνά από εύφλεκτα υφάσματα φυλάσσονταν παράνομα στο ισόγειο, δίπλα στις γεννήτριες. Παρ’ όλ’ αυτά, συνέχιζε να ράβει ρούχα προορισμένα για μερικούς από τους κορυφαίους εμπόρους λιανικής στον κόσμο. Στον τρίτο όροφο, απ’ όπου οι πυροσβέστες ανέσυραν 69 πτώματα, η Πάκνι γάζωνε ζακέτες για την C&A, μια ευρωπαϊκή αλυσίδα. Στον πέμπτο, έφτιαχναν σορτς για την αμερικανική πολυεθνική Walmart. Εκεί βρέθηκαν 10 πτώματα. Μέσα σε κάποιο γραφείο του εργοστασίου, εκπρόσωποι των εργαζομένων βρήκαν έντυπα παραγγελίας με δικαιοδόχο το Σώμα Πεζοναυτών των ΗΠΑ. Συνολικά, 112 εργάτες έχασαν τη ζωή τους από την πυρκαγιά που ξέσπασε στα τέλη του περασμένου μήνα και που ξεσκέπασε το τεράστιο έλλειμμα συνεργασίας που υπάρχει ανάμεσα στις γνωστές φίρμες και στους εποπτικούς οργανισμούς που έχουν ιδρυθεί για την προστασία των εργαζομένων. Μετά την πυρκαγιά, η Walmart, η Sears και άλλοι έμποροι λιανικής προχώρησαν στην ίδια, εντυπωσιακή, ομολογία: δεν γνώριζαν, λένε, ότι τα δικά τους ρούχα κατασκευάζονταν στο συγκεκριμένο εργοστάσιο.

Τότε ποιος…

… είναι υπεύθυνος όταν τα πράγματα πάνε στραβά; Κατά τη διάρκεια ελέγχων που διενεργήθηκαν για λογαριασμό της Walmart και κατ’ εντολήν μιας ευρωπαϊκής οργάνωσης –της Επιχειρηματικής Κοινωνικής Πρωτοβουλίας Συμμόρφωσης -, οι διευθυντές του Tazreen Fashions είχαν επικριθεί για παραβιάσεις. Παρ’ όλ’ αυτά, το εργοστάσιο δεχόταν παραγγελίες. Ξεγλιστρούσε μέσα από τα κενά του συστήματος, παραδίδοντας γρήγορα και φθηνά, όπως οι αγοραστές –και οι καταναλωτές –απαιτούν.