Την ημέρα που…

… βάσκοι τρομοκράτες σκότωσαν τον πατέρα του, το 1980, έβρεχε. Εκείνος του πρότεινε να τον πάει με το αυτοκίνητο στο πανεπιστήμιο, αλλά ο Ινιάκι Γκαρσία Αρισαμπαλάγκα (φωτογραφία) προτίμησε το ποδήλατό του. Ακόμα και σήμερα, 32 χρόνια αργότερα, αναρωτιέται τι θα είχε συμβεί αν είχε μπει σ’ εκείνο το αυτοκίνητο. Θα είχε άραγε βρεθεί κι αυτός με δεμένα τα χέρια πίσω από έναν κορμό, με μια σφαίρα στο κεφάλι; Ή μήπως ο πατέρας του θα είχε κερδίσει άλλη μια ημέρα ζωής; Αραγε κοίταξαν οι δολοφόνοι τον πατέρα του στα μάτια προτού τον σκοτώσουν; Κοιμήθηκαν καλά εκείνη τη νύχτα;

Αυτά είναι μερικά…

… από τα ερωτήματα που απασχολούν τις τελευταίες δεκαετίες τον 50χρονο Γκαρσία. Oταν λοιπόν του προτάθηκε πέρυσι να συναντήσει ένα μετανοημένο βάσκο τρομοκράτη – όχι τον δολοφόνο του πατέρα του, αλλά κάποιον που είχε καταδικαστεί για αρκετές δολοφονίες – δέχθηκε αμέσως. «Oταν η συνάντηση τελείωσε, χρειάστηκα ώρες για να ηρεμήσω», θυμάται. «Ημουν εξαντλημένος». Η συνάντηση αυτή, όπως και μερικές ακόμη που έγιναν πέρυσι, δεν ήταν αρχικά μέρος ενός επίσημου προγράμματος συμφιλίωσης. Η ιδέα ανήκε σε βάσκους κρατούμενους που είχαν πάρει τις αποστάσεις τους από την ΕΤΑ. Και προτού τεθεί σε εφαρμογή, χρειάστηκε πολύμηνη προετοιμασία όπου έλαβαν μέρος ψυχολόγοι και ένας μεσολαβητής. Οι συναντήσεις κρατήθηκαν μυστικές μέχρι φέτος. Oταν αποκαλύφθηκαν, άρχισε μια έντονη συζήτηση. Η οργάνωση σκότωσε συνολικά πάνω από 800 ανθρώπους. Ο πατέρας του Γκαρσία έχασε τη ζωή του επειδή η τηλεφωνική εταιρεία στην οποία εργαζόταν είχε αναμειχθεί στην παγίδευση τηλεφώνων.

Πέρυσι, η ΕΤΑ…

… κήρυξε μονομερή και μόνιμη ανακωχή. Η καχυποψία όμως είναι μεγάλη. Πολλοί Ισπανοί, και ιδιαίτερα συγγενείς των θυμάτων, πιστεύουν ότι δεν πρέπει να επιδειχθεί επιείκεια απέναντι στην οργάνωση και φοβούνται ότι οι συναντήσεις με μετανοημένους τρομοκράτες δίνουν λάθος μήνυμα. Για τον Γκαρσία, που διδάσκει μάρκετινγκ στο Πανεπιστήμιο Deusto, η απόφαση να μιλήσει με τον πρώην τρομοκράτη ήταν δύσκολη. Δεν το είπε σε κανέναν στην οικογένειά του. Και ζήτησε να βεβαιωθεί ότι ο κρατούμενος δεν θα αποκόμιζε κανένα όφελος. Οι δύο άνδρες μίλησαν για περισσότερο από δυόμισι ώρες. Ο καθένας είπε την ιστορία της ζωής του. Ο Γκαρσία διαπίστωσε ότι είναι πράγματι δύσκολο να κοιτάξεις κάποιον στα μάτια και να τον πυροβολήσεις. Σε μια περίπτωση, του είπε ο τρομοκράτης, αυτό ακριβώς το βλέμμα έσωσε τη ζωή ενός υποψηφίου θύματος. Ο Γκαρσία έμαθε όμως επίσης ότι στις περισσότερες περιπτώσεις οι φονιάδες της ΕΤΑ δεν γνώριζαν τίποτα για τους στόχους τους. Τους είχαν δώσει απλώς μια φωτογραφία και τους είχαν πει να σκοτώσουν τον εικονιζόμενο μια συγκεκριμένη ώρα. Σιγά σιγά, οι δολοφονίες έγιναν ρουτίνα.

Η πιο φορτισμένη…

… στιγμή για τον Γκαρσία ήταν όταν ο συνομιλητής του εξέφρασε τη λύπη του. «Δέχθηκα τη συγγνώμη του», λέει. «Του είπα όμως πως πρέπει να μιλήσει με τις οικογένειες των θυμάτων του». Οι δύο άνδρες έχουν συνεχή επικοινωνία από τότε και έχουν βρεθεί αρκετές φορές για φαγητό.