Στα άδυτα της Οpus Dei

Δεν είναι μια μοχθηρή οργάνωση όπως παρουσιάζεται στον «Κώδικα Ντα Βίντσι».

Ωστόσο, σχεδόν ογδόντα χρόνια από την ίδρυσή της δεν παύει να αποτελεί

μυστήριο. H Opus Dei είναι η πιο αμφιλεγόμενη οργάνωση του καθολικισμού.

Τον Μάρτιο η Ελίζαμπεθ Χέιλ, τελειόφοιτη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια,

παρακολουθούσε σε έναν κινηματογράφο του Μανχάταν σκηνές από την ταινία

«Κώδικας Ντα Βίντσι», που θα προβληθεί στην Αμερική στις 19 Μαΐου, όταν

ξαφνικά ξέσπασε σε γέλια. Ένας σκυθρωπός τύπος έλεγε και ξανάλεγε το όνομα του

Χριστού και μαστίγωνε τη ράχη του με ένα μαστίγιο που θύμιζε Ιερά Εξέταση. Δεν

ήταν μια αστεία σκηνή, αλλά η Χέιλ που είχε διαβάσει το βιβλίο στο οποίο είναι

βασισμένη η ταινία, αναγνώρισε σε εκείνο τον τύπο τον αλμπίνο δολοφόνο Σύλα,

φανατικό μέλος της αλλόκοτης καθολικής οργάνωσης Opus Dei. Δεν μπόρεσε να

συγκρατήσει τα γέλια της γιατί είναι και η ίδια μέλος αυτής της οργάνωσης. «Τη

δείχνει τόσο εξωπραγματική», λέει η Ελίζαμπεθ Χέιλ στο περιοδικό «Τάιμ».

«Μακάρι να είχε τόσο ενδιαφέρον».

Πώς άρχισε. Στις 2 Οκτωβρίου 1928, ο εικοσιεξάχρονος Ισπανός ιερέας

Χοσεμαρία Εσκριβά οραματίστηκε ένα νέο καθολικό κίνημα που θα απευθυνόταν

στους απλούς ανθρώπους και θα επενεργούσε σαν «ενδοφλέβια ένεση στο σώμα της

κοινωνίας». Έτσι ίδρυσε την οργάνωση Opus Dei, που σημαίνει Έργο Θεού. Από την

αρχή προκάλεσε αντιδράσεις. Οι καθολικοί ιερείς και μοναχοί με τα προνόμιά

τους είδαν αυτή την οργάνωση των λαϊκών ως απειλή και αποκάλεσαν τον Εσκριβά

αιρετικό. Τη δεκαετία του 1950, πολλά εξέχοντα μέλη της οργάνωσης εντάχθηκαν

στο δικτατορικό καθεστώς του Φράνκο. Το 1982, ο Πάπας Ιωάννης Παύλος B’

εισάκουσε την επιθυμία του Εσκριβά και αναβάθμισε την οργάνωσή του εις βάρος

του πιο φιλελεύθερου τάγματος των Ιησουιτών. Το 1992, ο Εσκριβά αγιοποιήθηκε

17 χρόνια μετά τον θάνατό του. Οι επικριτές του, γράφει ο συγγραφέας Τζον Άλεν

στο βιβλίο του για την οργάνωση, παρομοίασαν αυτή την αγιοποίηση με την πράξη

του Ρωμαίου αυτοκράτορα Καλιγούλα, που έχρισε γερουσιαστή το άλογό του.

Ποιοι είναι. Τα μέλη της Opus Dei φτάνουν τα 85.000 σε όλον τον κόσμο.

Πολλά από αυτά υιοθετούν πρόθυμα εκκλησιαστικές θέσεις που δεν είναι καθόλου

δημοφιλείς, όπως η απαγόρευση του ελέγχου των γεννήσεων. Τα μέλη του σκληρού

πυρήνα της οργάνωσης – περίπου το 20% – μολονότι παραμένουν λαϊκοί,

αφιερώνονται στην αγαμία και ζουν μαζί σε 1.700 κέντρα όπου είναι αποκλεισμένο

το αντίθετο φύλο. Εκεί προσεύχονται και εκπαιδεύονται σε δραστηριότητες που

είναι παρόμοιες – ίσως και ανταγωνιστικές – με αυτές των κληρικών.

Τα μυστικά τους. Το 1950, το καταστατικό της οργάνωσης απαγόρευε στα

μέλη της να αποκαλύπτουν την ιδιότητά τους χωρίς έγγραφη άδεια του διευθυντή

του κέντρου. H Opus Dei εξακολουθεί να μην αποκαλύπτει τα μέλη της. Στη

Βρετανία το 2004, πέρασαν μήνες ώσπου η υπουργός Παιδείας των Εργατικών Ρουθ

Κέλι να επιβεβαιώσει τις φήμες ότι είχε λάβει «πνευματική υποστήριξη» από την

Opus Dei. Ο Τζον Άλεν έχει καταγράψει 15 πανεπιστήμια, 7 νοσοκομεία, 11

οικονομικές σχολές και 36 σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

που διαθέτει η οργάνωση σε όλο τον κόσμο.

Πόσο πλούσιοι είναι. Δύο φήμες που εξακολουθούν να κυκλοφορούν επίμονα

για την επιρροή που ασκούσε η οργάνωση στον Πάπα Ιωάννη Παύλο, λένε πως

χρηματοδότησε το πολωνικό συνδικάτο Αλληλεγγύη του Λεχ Βαλέσα και πως στήριξε

οικονομικά την τράπεζα του Βατικανού το 1982, όταν ξέσπασε το σκάνδαλο. H

φτώχεια δεν φαίνεται να είναι από τις προτεραιότητες της Opus Dei. Έχει τη

φήμη ότι στα κολέγια και τα ιδρύματά της φροντίζει περισσότερο τους πλούσιους.

Στη Λατινική Αμερική πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι οι άνθρωποι της

οργάνωσης υπηρέτησαν περισσότερο την ολιγαρχία και λιγότερο τον λαό.

Πόση εξουσία έχουν. Λένε ότι η δύναμη της οργάνωσης είναι στη διεθνή

πολιτική. Στη νέα συντηρητική κυβέρνηση της Πολωνίας τουλάχιστον ένας υπουργός

είναι μέλος της Opus Dei. Στο Περού ο καρδινάλιος Σιπριάνι, ο μοναδικός

κληρικός που έχει δηλώσει δημοσία ότι είναι μέλος της οργάνωσης, έχει

κατηγορηθεί ότι στήριξε τους διωγμούς στους οποίους υπέβαλε την αριστερή

αντιπολίτευση ο πρώην πρόεδρος της χώρας Αλμπέρτο Φουχιμόρι. Ανάμεσα στους

καθολικούς της Αμερικής, πολλοί υψηλά ιστάμενοι λέγεται ότι είναι μέλη της

οργάνωσης: οι δικαστές Άντονιν Σκάλια και Ρόμπερτ Μπορκ, οι γερουσιαστές Ρικ

Σαντόρουμ και Σαμ Μπράουνμπακ, ο αρθρογράφος Ρόμπερτ Νόβακ και ο πρώην

διευθυντής του FBI Λούις Φρι. Οι φήμες δεν μοιάζουν αβάσιμες. Το παιδί του Φρι

φοίτησε σε σχολείο της Opus Dei, η σύζυγος του Σκάλια παρακολουθούσε

εκδηλώσεις της οργάνωσης και οι Μπράουνμπακ, Μπορκ και Νόβακ προσηλυτίστηκαν

στον καθολικισμό από ιερέα που είναι μέλος της Opus Dei.

H αυτοτιμωρία ως τρόπος μετανοίας

Ο άνθρωπος που είχε επιβάλει στον εαυτό του το επιτίμιο είπε στον φίλο του να

σκεπάσει το κεφάλι του με μια κουβέρτα. Όμως αυτό δεν τον εμπόδισε από το να

ακούει. «Σε λίγο», θα διηγηθεί ο ίδιος αργότερα, «άκουγα τα δυνατά χτυπήματα

του μαστιγίου, πάνω από χίλια φρικτά χτυπήματα, σε κανονικά διαστήματα. Το

πάτωμα είχε γεμίσει αίματα». Δεν πρόκειται για απόσπασμα από τον «Κώδικα Ντα

Βίντσι». Είναι μια περιγραφή της μεθόδου τού ιδρυτή της Opus Dei Εσκριβά, όπως

αυτή περιγράφεται σε μια βιογραφία του. Αν και δεν είναι επιβεβλημένο, πολλά

μέλη αυτοτιμωρούνται για λόγους μετανοίας. Οι πιο συνηθισμένες μέθοδοι

αυτοτιμωρίας είναι μια αγκαθωτή μεταλλική αλυσίδα που τη δένουν γύρω από τον

μηρό δύο ώρες την ημέρα, αλλά και το αυτομαστίγωμα με ένα μαστίγιο από σχοινί.

Ο δικός της … κώδικας

ΑΛΥΣΙΔΑ. Αγκαθωτή μεταλλική στεφάνη την οποία δένουν στον μηρό τα μέλη

ως πράξη μετάνοιας.

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ. Μη μέλη, που στηρίζουν την οργάνωση με εθελοντικό έργο ή

οικονομικές εισφορές.

ΜΑΣΤΙΓΙΟ. Κατασκευασμένο από σχοινί. Μαστιγώνονται με αυτό μία φορά την

εβδομάδα στη διάρκεια της προσευχής.

ΠΙΣΤΗ. Όρκος ισόβιας δέσμευσης στην οργάνωση.

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ. Pax (Ειρήνη) και In aeternum (Στην αιωνιότητα).

ΕΡΓΟ. Το έργο του Θεού, δηλαδή Opus Dei.