Aπόστολος Παύλος: αμαρτωλός ή άγιος;

Ήταν άραγε ο Απόστολος Παύλος ο άνθρωπος που επινόησε και προσδιόρισε το

νόημα της αγάπης; Ή μήπως ήταν ένας μισογύνης, ομοφοβικός και αντισημίτης;

Κάθε γενιά ανακαλύπτει τον Παύλο με τρόπο που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες

της.

Θα πίστευε κανείς πως ο δεξιός Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ’ και ο αριστερός Βρετανός

θεατρικός συγγραφέας Χάουαρντ Μπρέντον δεν έχουν τίποτε κοινό. Τους ενώνει

όμως η φυσιογνωμία του Αποστόλου Παύλου. Ο ποντίφικας χοροστάτησε την Τρίτη

στη Ρώμη δοξολογίας για τη μεταστροφή του Παύλου στον χριστιανισμό. Και ο

δραματουργός έχει κάνει την πίστη του μεγαλύτερου ιεραποστόλου κεντρικό θέμα

του έργου του με τίτλο «Παύλος», που έχει ανεβάσει στο Εθνικό Θέατρο.

Φυσικά οι αντιλήψεις τους για τον άνθρωπο αυτόν δεν είναι ακριβώς ίδιες. Στον

«Παύλο» του Χάουαρντ Μπρέντον αναφέρεται πως η περίφημη μεταστροφή του

Αποστόλου στον δρόμο για τη Δαμασκό ήταν ένα κόλπο του Ιησού, ο οποίος δεν

είχε πεθάνει στον σταυρό. Ακόμη κι έτσι όμως, ο Μπρέντον παραδέχεται πως «οι

ιδέες του Παύλου, στις επιστολές του, αποτελούν το θεμέλιο της δυτικής

κουλτούρας».

Ο Πάπας είναι μάλλον απίθανο να το έθετε μ’ αυτό τον τρόπο. Αλλά ο καθολικός

συγγραφέας Έντουαρντ Στόουρτον λέει κάτι πολύ παρόμοιο: ότι ο Παύλος «είναι ο

πνευματικός πρόγονος όλων όσοι ανατράφηκαν στο πλαίσιο της Χριστιανικής

Ευρώπης».

Και όλα αυτά είναι ακόμη πιο αξιοσημείωτα επειδή οι κατηγορίες που

διατυπώνονται εναντίον του Παύλου – ότι μισούσε τις γυναίκες, ήταν ομοφοβικός

και, σύμφωνα με μερικούς Εβραίους συγγραφείς, ο «πατέρας του αντισημιτισμού» –

αποτελούν θεμελιώδη αμαρτήματα στη σύγχρονη κουλτούρα μας. Άνθρωπος με

υπερβολικό πάθος και απόλυτος στην ηθική του, ο Παύλος προκάλεσε αναταραχή

όπου κι αν πήγε στη ζωή του και συνεχίζει να προκαλεί σχεδόν 2.000 χρόνια

μετά.

H συμβατική εξήγηση γι’ αυτό είναι ότι από πολλές πλευρές ο Παύλος

διαδραμάτισε μεγαλύτερο ρόλο στη διαμόρφωση της Χριστιανοσύνης απ’ ό,τι ο

Ιησούς. Χωρίς τον Παύλο, η πρωτοχριστιανική εκκλησία θα είχε πιθανότατα

παραμείνει μια ακόμη εβραϊκή αίρεση. Κεντρική στη διδασκαλία του ήταν η

απόρριψη της ιδέας πως μια σειρά θρησκευτικών τελετουργιών και κανόνων

προσέφερε τον δρόμο για τη σωτηρία. «H ιδέα ότι η θρησκεία βρίσκεται στο

κεφάλι σου και στην καρδιά σου και όχι σε μια σειρά κανόνων είναι τόσο οικεία

σ’ εμάς ώστε σπάνια σταματάμε για να τη σκεφτούμε», λέει ο Στόουρτον, «αλλά

ήταν ίσως η μεγαλύτερη συμβολή του Παύλου στην ιστορία της σκέψης».

Επιμέλεια: Γιώργος Αγγελόπουλος