Έπειτα από χρόνια κοπιαστικών ερευνών, ο Τζάκο Μπόσοφ πιστεύει πως

«αγγίζει« πλέον την πολυπόθητη ανακάλυψη τού ναυαγίου ενός ολλανδικού

δουλεμπορικού πλοίου που προσάραξε πριν από 239 χρόνια στην ακτή του Κόλπου

Στράις, στη Νότια Αφρική, έπειτα από μια αιματηρή εξέγερση των σκλάβων που

μετέφερε.

Ο 39χρονος Μπόσοφ, αρχαιολόγος που εργάζεται για τα νοτιοαφρικανικά δημόσια

μουσεία Ιζίκο, δεν θα διαπιστώσει περί τίνος πρόκειται παρά μόνον αφού αρχίσει

να σκάβει σ’ αυτήν την έρημη ακτή στο πιο νότιο άκρο της Αφρικής· διαδικασία

που θα αρχίσει πιθανόν αργότερα φέτος. Ωστόσο, έπειτα από τρία χρόνια ερευνών

με ευαίσθητα μαγνητόμετρα, ξέρει τουλάχιστον πού να ψάξει: έχει εντοπίσει

μαγνητικές ανωμαλίες σε τέσσερα σημεία κοντά στην εκβολή τού ποταμού

Χόινινγκρις, όπου το δουλεμπορικό των 450 τόνων, το «Meermin», προσάραξε το

1766, ενώ μετέφερε σε περιοχές τής Νότιας Αφρικής 147 σκλάβους από τη

Μαδαγασκάρη.

Τα καθέκαστα του τελευταίου ταξιδιού τού «Meermin» είναι σε πολύ ικανοποιητικό

βαθμό γνωστά, από επιστολές και πρακτικά δικαστηρίων που βρίσκονται στα αρχεία

τού Κέιπ Τάουν. Στο τέλος της περιπέτειας, οι μισοί από τους 60 Ολλανδούς που

αποτελούσαν το πλήρωμα του δουλεμπορικού αλλά και δεκάδες σκλάβοι σκοτώθηκαν.

Οι σκλάβοι εξεγέρθηκαν και σκότωσαν τους ναύτες

Ο Τζάκο Μπόσοφ (αριστερά) και ένας συνεργάτης του ψάχνουν στην άμμο τα ίχνη

τού ολλανδικού δουλεμπορικού. Κάτω, ένα από τα μηνύματα που έστειλαν σε

μπουκάλια οι ναύτες ζητώντας βοήθεια

TON ΔΕΚΕΜΒΡΙΟ του 1765, η Ολλανδική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών έστειλε

το τρικάταρτο «Meermin» προκειμένου το πλήρωμά του να αγοράσει σκλάβους στη

Δυτική ακτή τής Μαδαγασκάρης. Ο ολλανδικός οικισμός τού Κέιπ Τάουν μεγάλωνε

και είχε ανάγκη από όλο και περισσότερους σκλάβους και οι φυλές της

Μαδαγασκάρης που πολεμούσαν μεταξύ τους πωλούσαν τους αιχμαλώτους τους σε

Ευρωπαίους δουλεμπόρους έναντι όπλων και αγαθών. Στα τέλη Ιανουαρίου το

«Meermin» απέπλευσε από τη Μαδαγασκάρη με 147 Μαλγάσιους σκλάβους, μεταξύ των

οποίων γυναίκες και παιδιά. Για να μην πεθάνουν όλοι από ασφυξία στο αμπάρι, ο

καπετάνιος έδωσε εντολή μερικοί τουλάχιστον απ’ αυτούς να βρίσκονται στο

κατάστρωμα. Και ένας αξιωματικός αποφάσισε να βάλει πέντε σκλάβους να

καθαρίσουν λόγχες και άλλα όπλα που το πλήρωμα είχε πάρει ως σουβενίρ από τη

Μαδαγασκάρη.

Ήταν μια εντυπωσιακά βλακώδης ενέργεια. Με τα όπλα αυτά, οι σκλάβοι σκότωσαν

περίπου το μισό πλήρωμα. Όσοι ναύτες γλίτωσαν, οχυρώθηκαν μέσα στο πλοίο και

κατάφεραν να επιβιώσουν τρώγοντας ωμό χοιρομέρι, πατάτες και μπράντι. Μόλις

κατάλαβαν ότι δεν μπορούν να κυβερνήσουν το πλοίο, οι Μαλγάσιοι επέτρεψαν σε

μερικά μέλη του πληρώματος να ανέβουν στο κατάστρωμα για να τους οδηγήσουν

πίσω στη Μαδαγασκάρη. Την ημέρα, οι Ολλανδοί οδηγούσαν το πλοίο προς την

κατεύθυνση του νησιού. Αλλά τη νύχτα το κατεύθυναν κατά το δυνατόν πλησιέστερα

προς το Κέιπ Τάουν. Στα τέλη Φεβρουαρίου, είχαν φτάσει 90 μίλια ανατολικά τού

Κέιπ Τάουν. Οι σκλάβοι όταν είδαν ξηρά, πίστεψαν πως είχαν φτάσει στην πατρίδα

τους και έριξαν άγκυρα στον κόλπο. Εβδομήντα εξ αυτών στριμώχτηκαν σε δύο

μικρές βάρκες και κατευθύνθηκαν προς την ακτή, υποσχόμενοι να ανάψουν τρεις

φωτιές στην παραλία αν η ξηρά ήταν πράγματι η Μαδαγασκάρη. Τα πράγματα όμως

δεν εξελίχθηκαν όπως τα είχαν προγραμματίσει… Ολλανδοί αγρότες που έβλεπαν

το πλοίο αγκυροβολημένο χωρίς σημαία, είχαν ειδοποιήσει τον τοπικό δικαστή και

οργανώσει μια ομάδα ντόπιων που περιπολούσε στην ακτή. Όταν οι σκλάβοι έφτασαν

στην παραλία, φονεύθηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν.

Την επόμενη εβδομάδα, το «Meermin» παρέμεινε αγκυροβολημένο. Οι Μαλγάσιοι

προσπαθούσαν να καταλάβουν τι είχε συμβεί και οι Ολλανδοί στην ακτή να

καταλήξουν στο τι ακριβώς θα έπρεπε να κάνουν. Κάποια στιγμή, σύμφωνα με τα

αρχεία, βγήκαν και άλλοι σκλάβοι στην ακτή με μια σχεδία, είδαν έναν μαύρο

βοσκό να απομακρύνεται τρέχοντας και πίστεψαν πως είχαν φτάσει στη

Μαδαγασκάρη. Δεν είναι γνωστό τι απέγιναν…

Μηνύματα σε μπουκάλια

Στο μεταξύ, οι αξιωματικοί τού «Meermin» προσπαθούσαν να επικοινωνήσουν με

τους Ολλανδούς στην ακτή με τον μόνο τρόπο που είχαν στη διάθεσή τους:

μηνύματα σε μπουκάλια. Δύο από τα μπουκάλια αυτά έφτασαν στην ακτή και

παραδόθηκαν στον δικαστή στις 6 Μαρτίου. Οι αξιωματικοί ζητούσαν από τους

συμπατριώτες τους να ανάψουν τρεις φωτιές στην παραλία ώστε οι σκλάβοι να

εξαπατηθούν και να οδηγήσουν το πλοίο προς τα εκεί.

Το κόλπο έπιασε. Το πλοίο κατευθύνθηκε στην ακτή και προσάραξε σε ξέρα.

Αντιμέτωποι με τις ολλανδικές δυνάμεις, οι σκλάβοι παραδόθηκαν. Επί μία

εβδομάδα οι ολλανδικές αρχές ασχολούνταν με την ανάκτηση διαφόρων αντικειμένων

από το πλοίο. Μετέφεραν στην ακτή 286 μουσκέτα, 12 πιστόλια, 5 ξιφολόγχες,

πυξίδες και βαρέλια με πυρίτιδα και βολίδες μουσκέτου. Έβγαλαν σε δημοπρασία

στην παραλία τα παλαμάρια του πλοίου και άλλα λιγότερο πολύτιμα αντικείμενα

και άφησαν το «Meermin» να το… καταπιεί η άμμος.

Επιμέλεια: Γιώργος Αγγελόπουλος