«Γνωρίζω, είμαι τυχερή…»

Πριν από πέντε μήνες, έκανα ένα τεστ για κάτι που ονομάζεται γενετική

μετάλλαξη BRCA και συχνά αναφέρεται ως το γονίδιο του καρκίνου τού μαστού. H

μητέρα μου καταπολέμησε τον καρκίνο του μαστού και έδωσε άγρια μάχη εναντίον

ενός δεύτερου καρκίνου, στις ωοθήκες, επτά χρόνια αργότερα. Ο καρκίνος νίκησε.

Μετά τον θάνατο της μητέρας μου, γιατροί και φίλοι που ξέρουν από καρκίνο

είπαν ότι η αδελφή μου κι εγώ θα πρέπει να ελεγχθούμε γενετικά για το

ελαττωματικό γονίδιο BRCA. Ήμουν 34, όταν έκανα το τεστ. Βρέθηκα θετική.

Οι μεταλλάξεις BRCA είναι γνωστό ότι προκαλούν καρκίνο και οι στατιστικές

δείχνουν πως, αφού έχω τη μετάλλαξη, σχεδόν σίγουρα κάποια στιγμή της ζωής μου

θα αναπτύξω καρκίνο του μαστού. H πιθανότητα να αναπτύξω καρκίνο των ωοθηκών

είναι επίσης πολύ αυξημένη. Τώρα έχω κάτι, που η μητέρα μου δεν είχε: την

προειδοποίηση πως, κατά πάσα πιθανότητα, ο καρκίνος θα με επισκεφθεί. Με τα

τεστ, όπως αυτό, η σύγχρονη επιστήμη λειτουργεί σαν κρυστάλλινη σφαίρα – μας

προειδοποιεί για συμφορές που μπορεί να μας βρουν. Στην περίπτωση των

μεταλλάξεων BRCA, όμως, επειδή το τεστ δεν συνοδεύεται από κάποιες σαφείς

ιατρικές συστάσεις, αντί να ανακουφίζει, ανοίγει το κουτί της Πανδώρας.

Το αντίστροφο

H μητέρα μου δεν έκανε ποτέ το τεστ. Το 1993, στα 51 της, το τεστ δεν υπήρχε

καν. Θεωρούσε τον εαυτό της υπόδειγμα υγείας, όταν οι γιατροί την ενημέρωσαν

πως το στίγμα που μόλις διακρινόταν στη μαστογραφία, ήταν καρκίνος του μαστού

και είχε ήδη επεκταθεί σε πέντε λεμφαδένες.

H μητέρα μου ανήκε στην πρώτη γενιά των γυναικών που συνδύασαν οικογένεια και

καριέρα. Έζησε τη ζωή της ελεύθερα, επέλεξε τον σύζυγό της, το επάγγελμά της

και τη στιγμή που θα έκανε παιδιά, σύμφωνα με τους φυσικούς ρυθμούς της ζωής

της. Μετά, ο καρκίνος την έριξε στη σκοτεινή πλευρά.

Βλέπω τη ζωή μου σαν τον αντίστροφο της ζωής τής μητέρας μου. Είμαι 35 χρόνων,

φτασμένη στο επάγγελμά μου, ζωντανή, υγιής – αλλά καταβεβλημένη από την επαχθή

πληροφορία για τη γενετική κληρονομιά μου. Μολονότι αυτή τη στιγμή δεν έχω

καρκίνο, η γνώση της γενετικής προδιάθεσής μου με κάνει να αντιμετωπίζω

επώδυνες επιλογές ζωής – αν και με ανακριβή πληροφόρηση.

Ο πιο σίγουρος τρόπος για να προλάβεις τους καρκίνους του μαστού και των

ωοθηκών είναι η αφαίρεση των μαστών και των ωοθηκών σου. Πρόσφατες μελέτες

έδειξαν πως έτσι ο κίνδυνος μειώνεται κατά 90%. Ωστόσο, είμαι μόνη, βγαίνω

ραντεβού και θέλω να κάνω οικογένεια. Δεν θα σκεφτόμουν να αφαιρέσω τις

ωοθήκες μου, παρά μόνον αφού αποκτούσα παιδιά. Μήπως, όμως, θα έπρεπε να κάνω

διπλή μαστεκτομή; Αλλά πόσο αρνητικά θα επηρέαζε κάτι τέτοιο τα θέματα της

σεξουαλικότητας; Το ρομαντικό μέλλον μου; Πόσο νωρίς στη διαδικασία των

ραντεβού θα πρέπει να αποκαλύπτω την πληροφορία για τα ελαττωματικά γονίδιά

μου, με όλες τις επιπτώσεις τους;

H σκοτεινή γνώση μπορεί να σώσει

H ΑΔΕΛΦΗ MOY είναι 31 χρόνων. Δεν είναι σίγουρη αν θα κάνει το τεστ.

Γνωρίζοντας ότι ο καρκίνος είναι συχνά γενετική κληρονομιά, εγώ επεδίωξα να

αποκτήσω τη γνώση που θα μου επέτρεπε να πάρω αποφάσεις. Γνωρίζοντας ότι

υπάρχουν 50% πιθανότητες να μην έχει κληρονομήσει το γονίδιο, η αδελφή μου δεν

προτίθεται να παραιτηθεί από την πολυτέλεια που είχε η μητέρα μας – να ζήσει

τη ζωή της ελεύθερα, ανεπηρέαστη από τη σκιά της αρρώστιας. Καταλαβαίνω την

άποψη της αδελφής μου αλλά, παρά το φορτίο, πιστεύω πως γυναίκες σαν εμένα

είναι τυχερές που έχουν τη γνώση, όσο ατελής κι αν είναι, για την πιθανότητα

του καρκίνου. Μπορώ να πω χωρίς αμφιβολία ότι η μητέρα μου θα αντάλλασσε αυτά

τα 51 χρόνια της αθωότητας με τη σκοτεινή γνώση, η οποία θα μπορούσε να είχε

σώσει τη ζωή της. H μητέρα μου θα έκανε τα πάντα για να ζήσει.

H Τζέσικα Κουέλερ είναι Αμερικανίδα σεναριογράφος τηλεοπτικών σειρών,

ανάμεσά τους και το «The Gilmore Girls» (προβάλλεται στην Ελλάδα από το Star

Channel με τίτλο «Οικογένεια Γκίλμορ»)

Επιμέλεια: Γιώργος Αγγελόπουλος.