Ο Aϊ-Bασίλης έμπορος στην Πόλη…

Το μικρό ράφι, κάτω από την έγχρωμη φωτογραφία της Μέκκας, είναι γεμάτο

τενεκεδάκια Coca-Cola και δίπλα τους κρέμονται μερικοί Αϊ-Βασίληδες. Στη

μικροσκοπική ψησταριά στο Καράκιοϊ, το παλιό λιμάνι της Πόλης, η τσίκνα

γεμίζει τα πνευμόνια και τα ρούχα.

«Όλοι βάζουν τον Μπαμπά Νοέλ στις βιτρίνες και στα μαγαζιά. E, έβαλα και εγώ»,

λέει απλά ο Μουσταφά, ο ψήστης-ιδιοκτήτης, που δεν ξέρει ποιος είναι ο Μπαμπά

Νοέλ.

Οι δρόμοι ανάμεσα στο λιμάνι και το Εμίνονου, πέρα από τη γέφυρα του Γαλατά,

είναι υγροί και βρώμικοι, τίποτα δεν θυμίζει ότι φτάνουν Χριστούγεννα και

Πρωτοχρονιά.

Τραγούδια. Το σοκάκι δίπλα στην Αιγυπτιακή Αγορά σφύζει από κόσμο, όπως

πάντα. Αυτή τη φορά όμως, οι φωνές των υπαίθριων μικροπωλητών σβήνουν κάτω από

αγγλοσαξονικά χριστουγεννιάτικα τραγούδια που βγαίνουν από τα στόματα δύο

τεράστιων ηλεκροκίνητων Αϊ-Βασίληδων.

Δύο μεγάλα καταστήματα, που λίγες εβδομάδες πριν πουλούσαν πλαστικά παιχνίδια

και χαρτικά, είναι τώρα γεμάτα χριστουγεννιάτικα έλατα, χριστουγεννιάτικες

μπάλες όλων των μεγεθών και χρωμάτων, φωτάκια, γιρλάντες, κεριά και

Αϊ-Βασίληδες. Πολλούς Αϊ-Βασίληδες…

Χρυσές δουλειές. «Τα τελευταία δυο τρία χρόνια, πουλάμε διακοσμητικά

για την Πρωτοχριονά. Ο κόσμος αγοράζει και κάνουμε χρυσές δουλειές», λέει ένας

πωλητής και τρέχει να εξυπηρετήσει δυο νέες γυναίκες που ανακατεύουν τους

Αϊ-Βασίληδες.

«Είναι της μόδας να στολίζουμε το σπίτι με Μπαμπά Νοέλ», λέει μια γυναίκα που

δεν μιλάει καμία ξένη γλώσσα και είναι ταμίας σε μια τράπεζα.

Ούτε αυτή ξέρει ποιος είναι ο Μπαμπά Νοέλ.

Προσκυνητής στη Μέκκα. Ένα ηλικιωμένο ζευγάρι, ο κύριος με μακριά

γενειάδα και σκουφάκι, που μαρτυρούν ότι έχει πάει προσκυνητής στη Μέκκα, η

σύζυγός του με μουσουλμανικό κεφαλομάντιλο, χαζεύουν τον τεράστιο Αϊ-Βασίλη

που τραγουδάει «Jingle Bells» με φωνή α λα Φρανκ Σινάτρα.

Κοντοστέκονται λίγο αναποφάσιστοι, αλλά τελικά δεν μπαίνουν στο μαγαζί.

«Οι περισσότεροι Τούρκοι δεν ξέρουν ποιος είναι ο Αϊ-Βασίλης και τι είναι τα

Χριστούγεννα. Γιορτάζουν μόνο την Πρωτοχρονιά, αλλά στολίζουν πια τα σπίτια

και τα μαγαζιά τους με χριστουγεννιάτικα. Στη Δύση, τα Χριστούγεννα έχουν

χάσει την αποκλειστικά θρησκευτική τους σημασία, έχουν εκκοσμικευθεί και

εμποροποιηθεί. Έτσι έρχονται τα τελευταία χρόνια και στην Τουρκία – σαν μόδα»,

λέει ο κοινωνιολόγος Αϊχάν Ακτάρ.

Σαν έμπορος. «Ο Αϊ-Βασίλης έφυγε πριν από αιώνες από την Τουρκία και

ξαναγυρίζει σήμερα σαν έμπορος», λέει χαμογελώντας ο Ακτάρ και τονίζει: «Δεν

πρέπει να υποτιμάμε τη δύναμη του δυτικού καπιταλισμού και της

παγκοσμιοποίησης».

Φτάνοντας στο Ετιλέρ, μια από τις πιο κομψές και μεγαλοαστικές περιοχές της

Κωνσταντινούπολης, το «πνεύμα των Χριστουγέννων» γεμίζει τους καθαρούς

δρόμους.

Καταστήματα, μπαλκόνια, ακόμα και στύλοι ηλεκτροδότησης είναι γεμάτα πράσινες

γιρλάντες.

Σε πολλά παράθυρα, πίσω από το τζάμι, φαίνονται μεγάλα χριστουγεννιάτικα

δέντρα με πολύχρωμα λαμπάκια να αναβοσβήνουν όλη τη νύχτα.

Δεν ξέρουν. «Πνεύμα Χριστουγέννων» βεβαίως δεν υπάρχει καθώς στην

Τουρκία ελάχιστοι γνωρίζουν τι είναι τα Χριστούγεννα, αλλά όλες οι

διακοσμήσεις και οι Αϊ-Βασίληδες γίνονται μέσα στο συγκεχυμένο πλαίσιο των

εορτασμών της Πρωτοχρονιάς.

Το πολυτελές εμπορικό κέντρο «Ακμερκέζ» είναι βαριά διακοσμημένο με

χριστουγεννιάτικα στολίδια και Αϊ-Βασίληδες.

«Μας αρέσει να στολίζουμε το σπίτι με έλατο και Μπαμπά Νοέλ», λέει ένας

κομψοντυμένος κύριος που χαζεύει τις χριστουγεννιάτικες βιτρίνες με την κόρη

του.

«Ο Μπαμπά Νοέλ είναι κάποιος άγιος των χριστιανών που φέρνει δώρα», λέει

διστακτικά.

Έλατα και Αϊ-Βασίληδες. Σε όλα τα μεγάλα σούπερ μάρκετ έχει διαμορφωθεί

ειδικός χώρος για χριστουγεννιάτικα στολίδια, έλατα και Αϊ-Βασίληδες. Πολύς

κόσμος αγοράζει.

«Είμαστε Ευρωπαίοι, ντυνόμαστε, τρώμε και ζούμε σαν Ευρωπαίοι. Έτσι λοιπόν για

την Πρωτοχρονιά στολίζουμε και τα σπίτια μας με Μπαμπά Νοέλ», λέει με

ανωτερότητα μια κομψή κυρία.

Στο Ετιλέρ, ο Αϊ-Βασίλης έχει έναν μεγάλο ανταγωνιστή: τη χριστουγεννιάτικη

γεμιστή γαλοπούλα…

Όλα σχεδόν τα παραδοσιακά κεμπαπτζήδικα πολυτελείας έχουν τεράστιες

διαφημίσεις που προσκαλούν τους επίδοξους πελάτες να παραγγείλουν εγκαίρως τη

γαλοπούλα για… το βράδυ της Πρωτοχρονιάς.

Σε κάποιους ωστόσο, οι εορτασμοί της Πρωτοχρονιάς, με την «εισβολή» του Αϊ-

Βασίλη, των χριστουγεννιάτικων στολιδιών και της γεμιστής γαλοπούλας,

προκαλούν δυσφορία.

Μερικοί μάλιστα τα θεωρούν ως απειλές κατά της μουσουλμανικής τουρκικής

ταυτότητας.

H Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων της Τουρκίας εξέδωσε επίσημη εγκύκλιο που

καλεί τους ιμάμηδες όλων των τζαμιών της χώρας να προειδοποιήσουν στο κήρυγμα

τους ότι οι καλοί μουσουλμάνοι δεν πρέπει να γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά, αφού

είναι χριστιανική γιορτή.

Έτσι, στο σημερινό κήρυγμα της Παρασκευής, ο Αϊ-Βασίλης θα βρεθεί αντιμέτωπος

με τους ιμάμηδες.