Στον ναό της Παναγίας, μία από τις λίγες ελληνορθόδοξες εκκλησίες που

λειτουργούν ακόμη στην Τουρκία, κομμάτια του τρούλλου κρέμονται επικίνδυνα

πάνω από τον εξώστη που προορίζεται για τη χορωδία.

Έλληνες Ορθόδοξοι της Κωνσταντινούπολης παρακολουθούν τη λειτουργία της

Ανάστασης στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου

Τα γυαλιά που πετάχτηκαν έχουν «τραυματίσει» τις αγιογραφίες που διακοσμούν

τους τοίχους. Μουχλιασμένα χαλιά είναι τυλιγμένα και στοιβαγμένα σαν κορμοί

δέντρων δίπλα στο λεπτοδουλεμένο βυζαντινό εικονοστάσι. Το κτίσμα αυτό

συμπλήρωσε χθες 200 χρόνια ζωής. Είναι έτσι, σημαδεμένο, εδώ κι έναν χρόνο,

από τότε που τρομοκράτες πραγματοποίησαν βομβιστική επίθεση κατά του

Προξενείου της Βρετανίας. Από την ισχύ της έκρηξης καταστράφηκαν δεκάδες

παράθυρα με υαλογραφίες. Ακολουθώντας την τουρκική νομοθεσία, οι ορθόδοξοι

ηγέτες ζήτησαν κυβερνητική άδεια για να αποκαταστήσουν τις ζημιές, όμως δεν

έλαβαν καμία απάντηση. Άρχισε να βρέχει. Τα χρώματα διαβρώθηκαν. H μούχλα

εξαπλώνεται.

Δεν απαντούν

«Αυτή είναι η συνήθης τακτική. Δεν είναι ότι απαντούν αρνητικά. Δεν απαντούν

καθόλου» λέει ο Αντρέας Ρομπόπουλος, ένας ενορίτης, ο οποίος εκδίδει μια

εφημερίδα για τη μικρή ελληνορθόδοξη κοινότητα στην Κων/πολη. Υπό πίεση πλέον

η Τουρκία από την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και τους υπέρμαχους των πολιτικών

δικαιωμάτων στο εσωτερικό της, άρχισε να επανεξετάζει – επιφυλακτικά – τον

τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε τις θρησκευτικές μειονότητες από την ίδρυση

του κράτους της, πριν από 81 χρόνια.

H κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει ετοιμάσει νομοσχέδιο,

βάσει του οποίου παραχωρείται σε χριστιανικά και εβραϊκά ιδρύματα μεγαλύτερη

ελευθερία στη διαχείριση των περιουσιακών τους στοιχείων και στην εκλογή των

διοικητικών τους συμβουλίων. Το τουρκικό Κοινοβούλιο αναμένεται να ψηφίσει επί

του νομοσχεδίου πριν από την 17η Δεκεμβρίου, όταν οι ηγέτες της E.E. θα

αποφασίσουν αν θα αρχίσουν ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία.

Τα τελευταία τρία χρόνια έχουν χαλαρώσει κάποιοι νομικοί περιορισμοί που

διέπουν τα θρησκευτικά ιδρύματα. Ωστόσο, Ευρωπαίοι και Αμερικανοί που

παρακολουθούν στενά την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία

επικαλούνται περιπτώσεις όπως αυτή του ναού της Παναγίας, κι επισημαίνουν ότι

τοπικοί αξιωματούχοι εμφανίζονται απρόθυμοι να εφαρμόσουν τις μεταρρυθμίσεις.

Προδοσία

Για ορισμένους σκληροπυρηνικούς εθνικιστές, ακόμη και ο όρος «μειοψηφία»

αποτελεί ανάθεμα και υποκρύπτει προδοσία του λατρεμένου ιδανικού της

αδιαίρετης τουρκικής ταυτότητας. «H αναγνώριση των μειονοτήτων χρησιμοποιήθηκε

ως επιχείρημα για την καταστροφή των αυτοκρατοριών. Τα Βαλκάνια βράζουν τώρα

από το χάος των μειονοτήτων» υποστηρίζει ο Μεχμέτ Σαντίρ, εκπρόσωπος του

κόμματος Εθνικιστικό Κίνημα.

H καχυποψία απέναντι στις μειονότητες ενσταλάζεται στους Τούρκους από την

παιδική τους ηλικία, σύμφωνα με τον Χρανκ Ντινκ, εκδότη περιοδικού και ενεργό

μέλος της αρμενικής κοινότητας.

Οι αλλαγές είναι αναπόφευκτες

ΗΔΗ ΕΔΩ και δύο χρόνια η τουρκική κυβέρνηση έχει χαλαρώσει τις

απαγορεύσεις έναντι των Κούρδων, όμως είναι χαρακτηριστικό ότι δεν τους

ονομάζει «μειονότητα», αλλά ομάδα που χρησιμοποιεί διαφορετική γλώσσα από τα

τουρκικά. «Οι αλλαγές είναι αναπόφευκτες» υποστηρίζει ο καθηγητής Οράν, που

επιμελήθηκε την κυβερνητική έκθεση για τις μειονότητες. «H αντίληψη της

«μειονότητας» έχει αλλάξει από τη Συνθήκη της Λωζάννης. Τώρα ο οποιοσδήποτε

μπορεί να είναι διαφορετικός από την πλειονότητα και το θέμα είναι ποιος θέλει

να διατηρήσει αυτή τη διαφορετικότητα. Πρέπει να διαγράψουμε τους νόμους που

εμποδίζουν αυτούς τους ανθρώπους να κάνουν χρήση των δικαιωμάτων που

απολαμβάνει η πλειοψηφία. Αν ένας Τούρκος μπορεί να διαβάσει, να γράψει και να

εκδώσει κάτι στα τουρκικά, τότε ο κάθε Κούρδος θα πρέπει να μοιράζεται αυτό το

δικαίωμα. Το τζίνι», καταλήγει ο Οράν, «έχει βγει από το μπουκάλι».

Επιμέλεια: Ρένα Δημητρίου