Αναζήτηση
Κάθε χρόνο, στη Βόρεια Αμερική, εκατοντάδες άνθρωποι προσπαθούν να σπάσουν
κάθε προηγούμενο ρεκόρ σε ένα θεαματικά ανταγωνιστικό γεγονός. Τένις; Γκολφ;
Αγώνες ταχύτητας; Όχι. Ο λόγος για την παρατήρηση πουλιών και έναν διαγωνισμό
γνωστό ως «Big Year» («Μεγάλη Χρονιά»), έναν μαραθώνιο 365 ημερών με στόχο την
αναγνώριση όσο το δυνατόν περισσότερων ειδών πουλιών. Έως τον Απρίλιο, ο
Γκρεγκ Μίλερ, ο Σάντι Κομίτο και ο Αλ Λεβαντίν έδιναν μάχη σώμα με σώμα για
την πρωτιά…
|
Ένα θηλυκό κοκκινόλαιμο κολιμπρί ετοιμάζεται για ένα… μεζεδάκι από νέκταρ
|
Στα βάθη της ζούγκλας Γιουκατάν, ένα θηλυκό κοκκινόλαιμο κολιμπρί αρχίζει να
κινείται. Πεινάει· αυτό όμως δεν είναι πρωτότυπο. Τις τελευταίες δύο εβδομάδες
το μόνο που κάνει είναι να τρώει. Έχει καταναλώσει τόσο μεγάλες ποσότητες από
αράχνες, μέλισσες και νέκταρ που το βάρος του έχει διπλασιαστεί. Τώρα ζυγίζει
όσο δύο κέρματα. Το στήθος του έχει φουσκώσει από το λίπος. Το χρειάζεται. H
ζωή του εξαρτάται από αυτό.
Ανοίγει τα φτερά του και σηκώνεται ψηλά. Απόψε θα προσπαθήσει να διασχίσει 800
χιλιόμετρα και να πετάξει πέρα από τον Κόλπο του Μεξικού. Αν σταματήσει έστω
και μια φορά για να ξεκουραστεί, θα πεθάνει. Αν τα καταφέρει, θα έχει κερδίσει
την ευκαιρία να ζευγαρώσει για δύο, τρία δευτερόλεπτα στο έδαφος με ένα
σεξουαλικά ασύδοτο αρσενικό με λαμπερό κόκκινο λαιμό. Το μυαλό του, μικρότερο
και από ένα μπιζέλι, θα το βοηθήσει να βρει τον δρόμο του στο νυχτερινό
ταξίδι. Οι άνθρωποι, με εγκέφαλο κατά 10.000 φορές μεγαλύτερο, προσπαθούν
ακόμη να κατανοήσουν το θαύμα της αποδημίας.
Ρουμπίνι. Μέχρι να ανατείλει ο ήλιος, το μικρό ρουμπίνι στον ουρανό
έχει γίνει πλέον σκιά του εαυτού του. Έχει καλύψει 480 χιλιόμετρα και καίει
λίπος πολύ γρήγορα. Είναι τέτοιος ο μεταβολισμός του που σε μια τυπική,
«καθιστική» ημέρα πρέπει να τρέφεται περίπου κάθε 20 λεπτά. Αυτό σημαίνει ότι
τρώει κάθε μέρα ποσότητα ισοδύναμη με το ήμισυ του βάρους του και πίνει 8
φορές περισσότερο νερό. Όμως, τις τελευταίες 10 ώρες δεν έχει καταναλώσει
τίποτα. Φτερουγίζει 50 φορές το δευτερόλεπτο. Ο σφυγμός του χτυπά 1.000 φορές
το λεπτό. Το βάρος του έχει μειωθεί κατά ένα τέταρτο.
Στον ορίζοντα ξεπροβάλλουν προβλήματα. Από απόσταση 150 χιλιομέτρων ο Γκρεγκ
Μίλερ μπορεί να τα διακρίνει: φουσκωμένα, μαύρα σύννεφα προσεγγίζουν τις ακτές
του Τέξας. Ξέρει ακριβώς τι πρέπει να κάνει. Σπεύδει να βρεθεί στην καρδιά της
καταιγίδας. Ο Αλ Λεβαντίν βρίσκεται ήδη εκεί. Στο μέσον της ανοιξιάτικης
αποδημίας, οι λάτρεις των πουλιών ονειρεύονται άσχημο καιρό. Τον λαχταρούν·
όσο πιο άσχημος τόσο το καλύτερο. Κι αυτό γιατί αν, στη διάρκεια της
αποδημίας, συναντήσουν τα πουλιά στον ουρανό κάποιο φυσικό εμπόδιο, όπως ένας
δυνατός άνεμος ή μια καταιγίδα, «προσγειώνονται» αναζητώντας καταφύγιο. Μπορεί
να περάσουν πολλά χρόνια και αυτό το «αν» να μη συμβεί. Όταν συμβαίνει, όμως,
το θέαμα είναι εξαιρετικό. Σαν να βλέπεις ένα διαστημόπλοιο από το Σταρ Τρεκ
να διακτινίζει πλάσματα στην ακτή. Πουλιά, χιλιάδες πουλιά, εμφανίζονται από
το πουθενά. H γη γεμίζει χρώματα. Τα γυμνά κλαδιά των δένδρων με τα
ανοιξιάτικα άνθη μεταμορφώνονται σε χριστουγεννιάτικα στολίδια.
|
H παρατήρηση πουλιών είναι χόμπι διαδεδομένο στο εξωτερικό
|
H μάχη. Το κολιμπρί έχει χάσει πολλές δυνάμεις. Τη στιγμή που χτυπά η
καταιγίδα, το φούσκωμα στο στήθος του έχει ήδη λεπτύνει. Ό,τι έχει απομείνει
στις αποθήκες ενέργειάς του είναι… μύες. Και με κάθε φτερούγισμα χάνονται.
Τώρα ο άνεμος το χτυπά. Χρειάζεται τη διπλή προσπάθεια για να διανύσει τη μισή
απόσταση. Γύρω του, η καταιγίδα έχετ ρίξει πολλά πουλιά από τα ύψη της
αποδημίας, λίγο πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Σχεδόν μάχεται με τα
κύματα. Ο Κόλπος μοιάζει να γυρίζει. Δεν μπορεί να επιπλεύσει ή να κολυμπήσει.
Μια μικρή απώλεια ύψους και θα γίνει παρελθόν.
Οι καταστροφές στον Κόλπο είναι αρκετά σύνηθες φαινόμενο. H Μητέρα Φύση,
λοιπόν, έχει φροντίσει για τις απαραίτητες δικλίδες ασφαλείας. Πολλά είδη
πουλιών, ανάμεσά τους και το κοκκινόλαιμο κολιμπρί, έχουν εξελιχθεί σε δύο
υπο-είδη: αυτά που μεταναστεύουν διασχίζοντας γη κι αυτά που μεταναστεύουν
διασχίζοντας θάλασσα. Οι «γήινοι» μετανάστες γνωρίζουν για τα αρπακτικά. Οι
«θαλασσινοί»… για τη δύναμη της θέλησης. Το κολιμπρί βρίσκεται ήδη πολύ
κοντά στην ακτή. H βροχή πέφτει κατά κύματα. Έχει τη μεγαλύτερη αναλογικά
καρδιά από οποιοδήποτε άλλο θερμόαιμο ζώο και τη σπρώχνει στα όριά της. Τα
πνευμόνια του, όπως όλων των πουλιών, φλέγονται, όμως ενισχύονται από εννέα
ειδικούς σάκους αέρα, που συνεχίζουν να απορροφούν οξυγόνο. H δύναμή του
εξαντλείται… Όμως πάνω από τα κύματα το βλέπει: γη! Είναι αδύναμο. Όμως τα
έχει καταφέρει. Κατέκτησε τον Κόλπο. Και είναι ζωντανό!
Ανοιξιάτικη αποδημία στη… Λέσβο
H παρατήρηση πουλιών («bird-watching» ή «birding») είναι ένα χόμπι αγαπητό σε
εκατομμύρια ανθρώπους ανά τον κόσμο. Στην Ελλάδα δεν είναι ιδιαίτερα
διαδεδομένο. Οι μυημένοι, ωστόσο, μιλούν για μία μαγευτική ενασχόληση που
φέρνει τον άνθρωπο πιο κοντά στο μεγαλείο της φύσης. Για να παρατηρήσετε τα
ταξίδια των πουλιών, δεν χρειάζεται να συμμετάσχετε σε κάποιο διαγωνισμό όπως
το «Big Year». Μεταξύ των έξι καλύτερων ταξιδιών του είδους που προτείνει ο
Jeremy Lazell στους «Sunday Times», πλάι στην Κόστα Ρίκα και την Μπαρατπούρ
της Ινδίας, είναι και η Λέσβος. Κι αυτό, γιατί «είναι η καλύτερη τοποθεσία
στην Ευρώπη για να παρακολουθήσει κανείς την ανοιξιάτικη αποδημία των πουλιών,
όταν ο ουρανός πάνω από το Αιγαίο είναι γεμάτος αρπακτικά. Βρίσκονται εδώ για
τα εκατομμύρια των αποκαμωμένων μεταναστών που βρίσκουν καταφύγιο στις
δασώδεις λοφοπλαγιές, ύστερα από το επικό τους ταξίδι από την Αφρική…».
Απόσπασμα από το βιβλίο του Mark Obmascik «The Big Year» (Εκδ.
Doubleday, £13 ) που κυκλοφόρησε πρόσφατα
LINKS:
