Η Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (ΝΡΤ) θα οδηγούσε,

θεωρητικά, σε έναν κόσμο απαλλαγμένο από την πυρηνική απειλή. Εντούτοις, ο

κίνδυνος διάδοσης των πυρηνικών όπλων είναι σήμερα, σύμφωνα με τους ειδικούς,

σαφώς μεγαλύτερος από ό,τι ήταν στη διάρκεια του τελευταίου μισού του 20ού

αιώνα.

Τις ημέρες αυτές, αντιπρόσωποι 187 χωρών συμμετέχουν, στη Γενεύη, στη σύνοδο

της Προπαρασκευαστικής Επιτροπής της ΝΡΤ. Είναι η δεύτερη από τις τρεις

συνόδους που θα πραγματοποιηθούν πριν από τη Διάσκεψη Αναθεώρησης της ΝΡΤ, που

έχει προγραμματιστεί για το 2005. Κατά την τελευταία Διάσκεψη Αναθεώρησης, το

2000, όλα τα κράτη-μέλη υπέγραψαν ένα πρόγραμμα 13 σημείων, το οποίο

περιελάμβανε μια δέσμευση των πέντε κρατών που διαθέτουν δεδηλωμένα πυρηνικό

οπλοστάσιο να αφοπλιστούν. «Η συμφωνία αυτή», λέει ο Νταν Πλες, ερευνητής του

βρετανικού Βασιλικού Ινστιτούτου Ερευνών, «γεμίζει σήμερα σκόνη, σε κάποια

αρχειοθήκη».

Το Ισραήλ, η Ινδία, το Πακιστάν – κράτη που είναι γνωστό πως διαθέτουν

πυρηνικά όπλα – δεν έχουν καν υπογράψει τη Συνθήκη. Τον περασμένο Ιανουάριο, η

Βόρεια Κορέα έγινε το πρώτο κράτος που αποχώρησε ποτέ από τη Συνθήκη. Οι

ειδικοί φοβούνται πως θα ακολουθήσουν και άλλα. Όμως, εξίσου, αν όχι

περισσότερο, ανησυχητική είναι η στάση της Ουάσιγκτον.

Προετοιμαζόμενος για τον πόλεμο στο Ιράκ, ο Τζορτζ Μπους υπέγραψε ένα

προεδρικό διάταγμα, το οποίο έλεγε: «Οι ΗΠΑ διατηρούν το δικαίωμα να

απαντήσουν με εξουθενωτική δύναμη – συμπεριλαμβανομένων πιθανώς πυρηνικών

όπλων – στη χρήση [όπλων μαζικής καταστροφής] εναντίον τους… ». Η δήλωση

αυτή, λένε οι αναλυτές, υπονομεύει ένα σημαντικό αντιστήριγμα της διαδικασίας

αφοπλισμού: τις επονομαζόμενες «αρνητικές διαβεβαιώσεις ασφάλειας», που

διατυπώθηκαν αρχικά το 1978 και ενισχύθηκαν το 1995 με την υιοθέτηση της

Απόφασης 984 από το Συμβούλιο Ασφαλείας, να μη χρησιμοποιούνται πυρηνικά όπλα

εναντίον των κρατών που δεν διαθέτουν πυρηνικά όπλα.

Ολοένα και περισσότερα κράτη θα επιστρατεύσουν πιθανότατα το επιχείρημα ότι ο

μόνος τρόπος για να είναι ασφαλή σε έναν μονοπολικό κόσμο είναι να επιλέξουν

τον δρόμο των πυρηνικών όπλων – «να προλάβουν ένα προληπτικό χτύπημα», όπως

λέει αναλυτής.

«Ολοένα και περισσότερα κράτη», λέει ο Νταν Πλες, «η Αίγυπτος, η Ινδονησία, η

Τουρκία, ίσως ακόμη και η Ιαπωνία, θα αρχίσουν να λένε «γιατί όχι κι εμείς;»».

Η Ιστορία, άλλωστε, έχει δείξει πως ο δρόμος αυτός δεν έχει σοβαρές

μακροπρόθεσμες συνέπειες. Το 1998, όταν η Ινδία και κατόπιν το Πακιστάν

προχώρησαν σε πυρηνικές δοκιμές, η διεθνής καταδίκη ήταν μεγάλη και

επιβλήθηκαν κυρώσεις. Όλα αυτά, όμως, άλλαξαν μετά την 11η Σεπτεμβρίου, όταν

οι ΗΠΑ χρειάστηκαν τη συνεργασία του Πακιστάν.

Την περασμένη εβδομάδα, ο απερχόμενος πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Πακιστάν, Ρόμπερτ

Μπλάκγουιλ, αναφέρθηκε στην Ινδία ως μία «αναδυόμενη μεγάλη δύναμη του 21ου

αιώνα». Επιπλέον, χαιρέτισε την «τεράστια πρόοδο» που έχουν κάνει τα τελευταία

δύο χρόνια οι ΗΠΑ και η Ινδία στον τομέα της στρατηγικής συνεργασίας. «Τριάντα

τρία χρόνια μετά την υπογραφή της», συνοψίζει ο Πλες, «το μέλλον της ΝΡΤ είναι

περισσότερο αβέβαιο από ποτέ».

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Κίττυ Ξενάκη

Τελευταία Νέα