Η μία μετά την άλλη οι χώρες της Λατινικής Αμερικής παρασύρονται στη χειρότερη

οικονομική κρίση που έχουν γνωρίσει εδώ και δύο δεκαετίες. Οι φόβοι πως αυτές

οι χώρες θα ζήσουν την οικονομική κατάρρευση που είχαν ζήσει και στις αρχές

της δεκαετίας του 1980 είναι πραγματικοί.

Μοντεβιδέο, Ουρουγουάη. Με μαύρες σημαίες εργάτες διαδηλώνουν για αύξηση

μισθών μπροστά στο Προεδρικό Μέγαρο

Η κρίση, που οι αναλυτές ήλπιζαν ότι θα περιοριζόταν στην οικονομική

κατάρρευση της Αργεντινής, πριν από έξι μήνες, τώρα έχει εξαπλωθεί και στη

γειτονική Βραζιλία, την Ουρουγουάη και την Παραγουάη. Απειλεί να καταπιεί και

άλλες πολιτικά και οικονομικά ασταθείς χώρες στην περιοχή, μεταξύ των οποίων

τη Βολιβία και τη Βενεζουέλα, όπου οι οικονομολόγοι προβλέπουν βαθιές υφέσεις

μέχρι το τέλος του χρόνου.

Αυτή την εβδομάδα, η φυγή κεφαλαίων έπληξε ιδιαίτερα τους άμεσους γείτονες της

Αργεντινής. Στη Βραζιλία, τη μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής, τα

κρατικά ομόλογα έχασαν τη μισή αξία τους όταν οι επενδυτές φοβήθηκαν μήπως η

κυβέρνηση κηρύξει χρεοστάσιο. Το βραζιλιανό νόμισμα βρέθηκε προχθές στο

χαμηλότερο επίπεδο έναντι του δολαρίου από το 1994, όταν τέθηκε σε κυκλοφορία

ως εθνικό νόμισμα.

Σε βαθιά οικονομική ύφεση, η Παραγουάη βρίσκεται αντιμέτωπη με την προοπτική

της τραπεζικής κατάρρευσης. Στη μικρή Ουρουγουάη, που την είχαν πει κάποτε

«Ελβετία της Λατινικής Αμερικής» λόγω της οικονομικής σταθερότητάς της, η

κυβέρνηση αγωνίζεται να αποσπάσει επείγον δάνειο από το Διεθνές Νομισματικό

Ταμείο, το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών και άλλους ξένους δανειστές, ώστε

να μην υποχρεωθεί να κηρύξει χρεοστάσιο. Για να χαλαρώσει τις πιέσεις, η

κυβέρνηση της Ουρουγουάης υποχρεώθηκε να κλείσει τις τράπεζες της χώρας την

περασμένη Τρίτη, για πρώτη φορά εδώ και 20 χρόνια. Προχθές αποφάσισε να

παρατείνει το κλείσιμο μέχρι τη Δευτέρα. «Γινόμαστε και εμείς άλλη μία

Αργεντινή», λέει ο Μορίς Λοπέζ, ένας υπάλληλος στο Μοντεβιδέο, που μάταια

προσπαθεί να αποσπάσει χρήματα από μια αυτόματη ταμειακή μηχανή. «Δεν μπορώ να

πιστέψω την κατάντια μας».

Τα προβλήματα της Λατινικής Αμερικής, λένε οι αναλυτές, θα αποτελέσουν ένα

ακόμη βάρος στην ήδη ασθενική παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη. Για την Αμερική,

η οικονομική αναταραχή στην περιοχή έχει και άλλες επιπλοκές. Πολλές χώρες στη

Λατινική Αμερική είχαν αρχίσει να εφαρμόζουν αμερικανόπνευστες μεταρρυθμίσεις

της αγοράς, με ιδιωτικοποιήσεις και άρση των δασμολογικών φραγμών. Με την

κατάρρευση, σημειώνεται ένα κύμα αντίδρασης, με διαδηλώσεις και άλλες

κινητοποιήσεις κατά της ιδιωτικοποίησης των κρατικών επιχειρήσεων. Αυτός είναι

ο λόγος που ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Πολ Ο’Νιλ σχεδιάζει να

επισκεφθεί την Αργεντινή, τη Βραζιλία και την Ουρουγουάη την προσεχή εβδομάδα.

Οι φόβοι για την τύχη της Βραζιλίας έχουν άμεση σχέση με τις εκλογές του

Οκτωβρίου και με τις αλλαγές που ενδέχεται να προκύψουν κατόπιν στην

οικονομική πολιτική. Οι αμερικανικές ανησυχίες άρχισαν να κορυφώνονται μαζί με

τις δημοσκοπήσεις που, στις αρχές του περασμένου μήνα, έδειχναν ότι ο εκλεκτός

υποψήφιος του προέδρου Καρντόσο, πρώην υπουργός Υγείας Χοσέ Σέρα, ερχόταν

τρίτος και καταϊδρωμένος πίσω από τον Λουίς Ινάσιο ντα Σίλβα, υποψήφιο της

Αριστεράς, και τον Σίρο Γκόμες, υποψήφιο της Κεντροαριστεράς.

Πουθενά αλλού, όμως, η κατάσταση δεν είναι τόσο σοβαρή όσο στην Ουρουγουάη. Η

οικονομία της χώρας κλονίστηκε συθέμελα από τους κραδασμούς της Αργεντινής.

Μολονότι το χρέος της Ουρουγουάης – 8,5 δισ. δολάρια – δεν είναι τίποτα

σπουδαίο σε απόλυτες τιμές, ασκεί μεγάλη ψυχολογική επίδραση στους ξένους

επενδυτές. Φοβούμενοι μην πάθουν ό,τι είχαν πάθει και στην Αργεντινή, όταν οι

αρχές πάγωσαν τις καταθέσεις τους, οι επενδυτές αποσύρουν εκατομμύρια δολάρια

ημερησίως από την Ουρουγουάη, καταβυθίζοντας τις τραπεζικές καταθέσεις. Η

κεντρική τράπεζα της χώρας έχει μείνει «πανί με πανί» και κυβερνητικοί

αξιωματούχοι πηγαίνουν εσπευσμένα στην Ουάσιγκτον για να ζητήσουν επείγουσα

οικονομική βοήθεια.

Φτώχεια

Η Ουρουγουάη ήταν μία από τις πιο εύφορες χώρες της Λατινικής Αμερικής. Όμως,

η φτώχεια εμποδίζει μεγάλα τμήματα του πληθυσμού να αγοράσουν ακόμη και τα πιο

στοιχειώδη προϊόντα της. Η οικονομική κρίση εξαναγκάζει τα παιδιά στις

φτωχογειτονιές του Μοντεβιδέο να τρώνε γρασίδι και σκουπίδια για να επιζήσουν.

Πριν καταργηθούν τα σχολικά συσσίτια, τα παιδιά μπορούσαν τουλάχιστον να

ελπίζουν σε ένα γεύμα την ημέρα. Σήμερα πια δεν το έχουν ούτε αυτό, λέει η

Μάρτα Πεϊγκονέτ, εκπρόσωπος μιας οργάνωσης αρωγής στην περιοχή Κονσιλιασιόν,

μια συνοικία με 100.000 κατοίκους, σχεδόν όλους ανέργους.