Ο Μαντέλα αγαπητός όσο ποτέ άλλοτε!

Η αυγή έχει μόλις χαράξει στην αεροπορική βάση του Βάτερκλουφ όταν ο Νέλσον

Μαντέλα κάθεται στο κάθισμά του, στο προεδρικό αεροπλάνο. Η συνοδός γονατίζει

για να του βγάλει τα παπούτσια και να τον βοηθήσει, όπως κάνει συνήθως, να

ακουμπήσει τα πρησμένα πόδια του πάνω σε δύο μαξιλάρια.

Μία συνηθισμένη ημέρα του 80χρονου προέδρου μόλις αρχίζει. Στη διάρκειά της θα

πραγματοποιήσει επίσκεψη στην ενδοχώρα, αφήνοντας το πολυτελές αεριωθούμενο

για να επιβιβαστεί σ’ ένα ελικόπτερο του στρατού και να συνεχίσει το ταξίδι

του, μέσα στη ζέστη και πολύ άβολα, για μία ώρα έως τον προορισμό του και μετά

να επιστρέψει. Θα έχει επίσης συναντήσεις στην Πραιτώρια: επιχειρηματίες, ένας

απεσταλμένος από την Ουγκάντα, ο πρόεδρος της Ναμίμπια, αξιωματούχοι. Το βράδυ

θα μιλήσει σε μια αίθουσα γεμάτη λευκούς αγρότες για να προωθήσει το νέο

πρόγραμμα κατά της εγκληματικότητας. Η ημέρα του θα τελειώσει 15 ώρες αφότου

άρχισε ­ ένα κοπιαστικό πρόγραμμα που δεν είναι ασυνήθιστο γι’ αυτόν, ακόμη

και τώρα, στη δύση της προεδρίας του.

Έπειτα από σχεδόν πέντε χρόνια στην εξουσία, ο Μαντέλα εξακολουθεί να είναι

αγαπητός, ένας ηγέτης που μπορεί να κατσαδιάζει επί δύο ώρες ένα ακροατήριο

και στο τέλος της ομιλίας του το ίδιο ακροατήριο όρθιο να τον επευφημεί ­ όπως

έγινε πρόσφατα, όταν είπε στους (στην πλειοψηφία τους λευκούς) ακροατές του σ’

ένα πλούσιο προάστιο του Γιοχάνεσμπουργκ (στο οποίο ζει και ο ίδιος) ότι

πρέπει να πάψουν να υπεραμύνονται των προνομίων τους και να κάνουν περισσότερα

για να μετατρέψουν τη χώρα σε μια οικονομική και πολιτική δημοκρατία.

Η αντιπολίτευση

Η δημοτικότητά του υπερβαίνει τους φυλετικούς διαχωρισμούς, ενώ ακόμη και οι

ηγέτες της αντιπολίτευσης που επιτίθενται στο κόμμα του, το Αφρικανικό Εθνικό

Κογκρέσο (ANC), διευκρινίζουν ότι δεν συμπεριλαμβάνουν και αυτόν στην κριτική

τους. Σε μια πρόσφατη σφυγμομέτρηση, 43% εκείνων που εκλήθησαν να

βαθμολογήσουν τις επιδόσεις του τού έβαλαν άριστα. Σε αντίθεση με τους ηγέτες

πολλών αφρικανικών χωρών, που χρησιμοποιούν τον αυταρχισμό για να επιβληθούν,

ο Μαντέλα προσπαθεί να γοητεύει. Μιλάει με τους ανθρώπους αντί να τους

προσπερνά. Λέει σε γυναίκες με άσπρα μαλλιά πόσο γοητευτικές είναι. Και

περιμένει απάντηση όταν ρωτάει: «Τι κάνεις;». Αστειεύεται λέγοντας ότι δεν

ξέρει τι να κάνει τώρα που γερνάει και θα μείνει άνεργος με μια καινούργια

σύζυγο να συντηρήσει. (Τον περασμένο Ιούλιο νυμφεύθηκε την Γκράσα Μασέλ, χήρα

του προέδρου της Μοζαμβίκης, αφού πήρε διαζύγιο από την Ουίνι Μαντέλα).

Καθώς πλησιάζει τη συνταξιοδότηση που ο ίδιος αποφάσισε, φαίνεται απρόθυμος να

μιλήσει για τον εαυτό του. Οι βοηθοί του, προσπαθώντας να ανταποκριθούν σε μια

χιονοστιβάδα αιτήσεων για συνεντεύξεις, βάζουν διαρκώς δημοσιογράφους στο

αεροπλάνο του, αλλά είναι φανερό πως αυτό δεν τον ενθουσιάζει. Λέει πως η

προσοχή θα πρέπει τώρα να στραφεί στον Τάμπο Μπέκι, τον αντιπρόεδρο, που είναι

σχεδόν σίγουρο ότι θα γίνει πρόεδρος μετά τις εκλογές της 2ας Ιουνίου. Τι

θεωρεί ως το μεγαλύτερο επίτευγμά του στην προεδρική θητεία του; «Μια τέτοια

ερώτηση είναι πολύ σημαντική και θα πρέπει να τεθεί πρώτα γραπτώς», απαντάει.

ΩΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ, ο Μαντέλα ήξερε να κάνει χειρονομίες που ένωναν τη βαθιά

διχασμένη χώρα, χειρονομίες που ίσως κανείς άλλος δεν θα μπορούσε ή θα ήθελε

να κάνει. Αναμφίβολα θα μείνει στη μνήμη περισσότερο γι’ αυτές, παρά για

οποιαδήποτε συγκεκριμένη πολιτική του ­ και για το ότι τις έκανε προς τους

λευκούς, οι ηγέτες των οποίων τον έκλεισαν φυλακή για 27 χρόνια μόνο και μόνο

γιατί τόλμησε να θελήσει να είναι ίσος τους.

Πράγματι, πέρα από τις χειρονομίες, έχει αφήσει το μεγαλύτερο μέρος της

καθημερινής διακυβέρνησης της χώρας στον Μπέκι και σπάνια μιλάει για

συγκεκριμένα κυβερνητικά προγράμματα. Αλλά η επιδεξιότητά του να υπερβαίνει

τους φυλετικούς διαχωρισμούς είναι απαράμιλλη. Δεν ήταν ούτε ένα χρόνο στην

εξουσία όταν προσκάλεσε τις χήρες των πρώην προέδρων για τσάι,

περιλαμβανομένης της Μπέτσι Φερβέρντ, της χήρας του Χέντρικ Φερβέρντ, του

αρχιτέκτονα του απαρτχάιντ.

Η 94χρονη χήρα ήταν πολύ αδύναμη για να μετακινηθεί κι έτσι πήγε εκείνος στον

«θύλακο» των λευκών όπου ζει για να τη συναντήσει. Αυτή η κίνησή του έδειξε

στους λευκούς ότι οι μαύροι ηγέτες δεν ζητούν εκδίκηση.