Η μεγαλύτερη διαστημική παρατήρηση στην ιστορία της Γης βρίσκεται σε εξέλιξη τα τελευταία 24ωρα λόγω της έλευσης ενός τεράστιου κομήτη που τρέχει με ταχύτητα 377 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο προς τον ήλιο. Ο κομήτης ISON που έχει όπως εκτιμάται διάμετρο έως 4,8 χιλιόμετρα (όσο ένα μικρό βουνό) δεν αποτελεί κίνδυνο για τη Γη αλλά αναμένεται να προσφέρει χάρη στη λαμπρότητα του ένα συγκλονιστικό υπερθέαμα αλλά και την ευκαιρία στην επιστημονική κοινότητα να συλλέξει σημαντικά δεδομένα και πληροφορίες για την φύση και την πορέλευση αυτών των ουρανίων σωμάτων.

Στις 28 Νοεμβρίου, ο κομήτης που προέρχεται από το εξωτικό νέφος του Όορτ, δεκάδες τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά, θα πλησιάσει τον ήλιο σε απόσταση 1.159.000 χιλιομέτρων και αυτομάτως η θερμοκρασία του θα εκτιναχτεί στους 2.760 βαθμούς Κελσίου. Αν επιζήσει από αυτό το κοντινό πέρασμα από τον ήλιο, τότε ο ISON θα ξεπεράσει σε λαμπρότητα τον Μεγάλο Κομήτη του 1680.

Τον Νοέμβριο εκείνης της χρονιάς, ένας απίστευτα λαμπρός κομήτης που είχε ανακαλύψει με τηλεσκόπιο ο γερμανός αστρονόμος Γόντφριντ Κίρχ, πέρασε σχεδόν το ίδιο κοντά από τον ήλιο (όπως αναμένεται να κάνει και ο ISON) προκαλώντας φόβο στον κόσμο που έτρεχε στις εκκλησίες αναζητώντας… συγχώρεση από τον Θεό.

Ο Μεγάλος Κομήτης, ήταν ορατός και την μέρα ενώ η «ουρά» που άφηνε πίσω του εκτιμήθηκε πολύ αργότερα ότι έφθανε σε μήκος τα 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα.

Ο ISON ανακαλύφθηκε τον Σεπτέμβριο του 2012 από ρώσους ερασιτέχνες αστρονόμους όταν βρισκόταν σε απόσταση 940 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον ήλιο. Ήταν τότε 25.000 φορές πιο αχνός απ’ ότι σήμερα και η ανίχνευση του ήταν απίστευτα δύσκολη ακόμη και με μεγάλα τηλεσκόπια.

Όμως στις αρχές του περασμένου Ιουνίου τα τηλεσκόπια τον «συνέλαβαν» για τα καλά όταν βρισκόταν σε απόσταση 500 εκατομμυρίων χιλιομέτρων. Το διοξείδιο του άνθρακα μαζί με τη σκόνη που απελευθερωνόταν από την επιφάνειά του είχε ήδη δημιουργήσει μια ουρά 300.000 χιλιομέτρων.

«Εκείνη την περίοδο ο ISON εξέπεμπε ένα εκατομμύριο κιλά διοξείδιο του άνθρακα και 54,4 εκατομμύρια κιλά σκόνης κάθε μέρα», ανέφερε η Κάρεί Λίσε από το Εργαστήριο Εφηρμοσμένης Φυσικής του πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς.

Τα τελευταία 24ωρα, διαστημικά τηλεσκόπια όπως Hubble, τα SOHO A και B ή το SDO αλλά και μεγάλες διατάξεις επίγειων παρατηρησιακών οργάνων στρέφονται προς τον κομήτη ISON παρακολουθώντας την ταχύτατη προσέγγισή του προς τον ήλιο.

Ακόμα και στην περίπτωση που ο κομήτης διαλυθεί από την μεγάλη θερμότητα του ήλιου, το θέαμα που θα προκαλέσει αναμένεται να είναι συγκλονιστικό ενώ υπερπολύτιμες θα είναι και οι πληροφορίες που θα συλλέξουν τα τηλεσκόπια για αυτόν τον μακρινό επισκέπτη.

«Ανεξάρτητα από το ποια θα είναι η μοίρα του κομήτη βρισκόμαστε μπροστά σε μία συναρπαστική ευκαιρία», ανέφερε ο Μάθιου Νάιτ που είναι αστρονόμος στο Αστεροσκοπείο Lowell στην Αριζόνα.

«Έχουμε να κάνουμε με ένα ουράνιο αντικείμενο που εισέρχεται στην τροχιά της Γης ύστερα από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια που βρισκόταν στο απόλυτο ψύχος. Όλα τα μάτια θα είναι στραμμένα πάνω του».

Πριν λίγο καιρό, μία μελέτη που χρηματοδότησε η NASA και διενεργήθηκε από το Αστεροσκοπείο Lowell και το Νοτιοδυτικό Ερευνητικό Ινστιτούτο στο Τέξας, εκτίμησε ότι ο κομήτης είναι πολύ πιθανό να επιβιώσει από το κοντινό του πέρασμα στον ήλιο.

Εφόσον αυτό συμβεί, τότε στις 26 Δεκεμβρίου, ο κομήτης θα βρεθεί στο πλησιέστερο σημείο της τροχιάς του προς τη Γη και θα απέχει από τον πλανήτη μας 45 εκατομμύρια χιλιόμετρα δηλαδή το 1/3 της απόστασης που χωρίζει τη Γη από τον ήλιο.

Ήδη από τις αρχές Δεκεμβρίου στο βόρειο ημισφαίριο, ο κομήτης θα είναι ιδιαίτερα λαμπρός και ορατός με μεγάλη ευκολία με γυμνό μάτι. Ακόμα και τη μέρα θα είναι ορατός χαμηλά στον ορίζοντα ενός προς το τέλος του μήνα και στις αρχές Ιανουαρίου θα φαίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας.

Προς το παρόν ο κομήτης είναι ορατός με ένα ισχυρό ζευγάρι κιάλια ή ερασιτεχνικό τηλεσκόπιο εφόσον η νύχτα είναι καθαρή και μακριά από τα φώτα μεγάλων πόλεων. Ο κομήτης μπορεί να παρατηρηθεί καλύτερα μία ώρα πριν από την ανατολή του ήλιου.

Η σχέση του με τον Μεγάλο Κομήτη του 1680

Ο ΙSON είναι ίσως ο χαμένος αδελφός του Μεγάλου Κομήτη του 1680 εικάζουν επιστήμονες της NASA. Οι ομοιότητες των δύο σωμάτων είναι πολλές και οι αστρονόμοι εικάζουν ότι πρόκειται για δύο τμήματα ενός μεγάλου κομήτη που διασπάστηκε πριν εκατομμύρια χρόνια. Εξαιτίας των βαρυτικών αλληλεπιδράσεων και του χρόνου που πέρασε, ο ένας κομήτης επισκέφθηκε το εσώτερο ηλιακό μας σύστημα πριν από 333 χρόνια και τώρα ακολουθεί ο δεύτερος με ελαφρώς διαφορετική τροχιά.

Ο Μεγάλος Κομήτης υπολογίστηκε πως πέρασε σε απόσταση 0,42 αστρονομικών μονάδων μακριά από τον ήλιο (μία αστρονομική μονάδα είναι η απόσταση Γης – ηλίου) και στην ίδια ακριβώς απόσταση θα διέλθει και ο ISON.

Κατά ορισμένους υπολογισμούς αν ο ISON επιζήσει, ίσως εκτιναχθεί για πάντα μακριά από το ηλιακό μας σύστημα και δεν επιστρέψει ποτέ.

Ζυγίζει πάνω από 3 τρισεκατομμύρια κιλά

Το μέγεθος ενός μικρού βουνού φαίνεται πώς έχει ο κομήτης καθώς η διάμετρος του σύμφωνα με τελευταίους υπολογισμούς από το εργαστήριο JPL της NASA δεν υπερβαίνει τα 4,8 χιλιόμετρα. Το βάρος του εικάζεται πως κυμαίνεται από 3,2 δισεκατομμύρια κιλά μέχρι 3,2 τρισεκατομμύρια κιλά. Όπως όλοι οι κομήτες είναι μια «βρώμικη χιονόμπαλα» που αποτελείται από παγωμένη σκόνη και αέρια, νερό, αμμωνία, μεθάνιο, διοξείδιο του άνθρακα. Πρόκειται δηλαδή για θεμελιώδη συστατικά στοιχεία τα οποία πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια συσσωματώθηκαν για να δημιουργήσουν επίσης τους πλανήτες του ηλιακούς μας συστήματος. Οι επιστήμονες εικάζουν ότι προέρχεται από το νέφος του Όορτ που εκτείνεται μέχρι και ένα έτος φωτός μακριά από τον ήλιο και είναι μια ζώνη διάσπαρτη με κομήτες και αντικείμενα που μοιάζουν με κομήτες.