Με μία συμφωνία που «κατοχυρώνει την πολιτιστική κληρονομιά της αρχαίας Ελληνικής Μακεδονίας και προβλέπει ευρείες αλλαγές στο Σύνταγμα της γειτονικής χώρας, περιλαμβανομένων των εδαφίων που αφορούν τον αλυτρωτισμό», προσήλθε το απόγευμα της Τρίτης στο Προεδρικό Μέγαρο ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας για να ενημερώσει τον Προκόπη Παυλόπουλο.

Ο Ελληνας πρωθυπουργός, είπε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ότι έχουμε συμφωνία πάνω σε ένα ζήτημα που ταλαιπώρησε επί χρόνια την ελληνική εξωτερική πολιτική, μία συμφωνία καλή και επωφελή για την Ελλάδα η οποία αφορά στο όνομα της γειτονικής χώρας που θα είναι erga omnes δηλαδή θα χρησιμοποιείται τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στις εξωτερικές της σχέσεις.

«Μεταφέρω καλά νέα. Καταλήξαμε σε συμφωνία με τον πρωθυπουργό της ΠΓΔΜ για ένα θέμα που μας απασχολεί πολλά χρόνια είπε ο κ. Τσίπρας στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

«Έχουμε μια καλή συμφωνία, η οποία καλύπτει όλες τις προϋποθέσεις, που είχε θέσει η ελληνική πλευρά και που αποτελούν τους βασικούς άξονες αυτού που αποκαλούμε εθνική γραμμή: Έχουμε σύνθετη ονομασία, με γεωγραφικό προσδιορισμό, erga omnes, τόσο στο εξωτερικό και τις διμερείς, διεθνείς σχέσεις όσο και στο εσωτερικό. Άρα οι γείτονες μας αναλαμβάνουν υποχρέωση για συνταγματική αναθεώρηση», είπε ο κ. Τσίπρας.

Τόνισε μάλιστα ότι η συμφωνία προβλέπει αλλαγές και πέραν της ονομασίας, οι οποίες εξαλείφουν το ζήτημα του αλυτρωτισμού, τόσο στο προοίμιο όσο και σε άλλα σημεία αυτού. Το σημαντικότερο, με αυτή τη συμφωνία είναι ότι διασφαλίζεται – κατοχυρώνεται η πολιτισμική κληρονομιά και παρακαταθήκη της αρχαίας ελληνικής Μακεδονίας, υπογράμμισε ο πρωθυπουργός, σημειώνοντας ότι υπήρξαν κάποιοι στο παρελθόν, που προσπάθησαν να οικειοποιηθούν την κληρονομιά αυτή: επρόκειτο για ένα διαρκές εμπόδιο στις σχέσεις των δύο χωρών.

Όπως επισήμανε ο κ. Τσίπρας, η συμφωνία θα κυρωθεί από την ελληνική πλευρά μετά τη συνταγματική αναθεώρηση στα Σκόπια.

Σημείωσε επίσης ότι μετά την τελική τηλεφωνική επικοινωνία με τον κ. Ζάεφ, ο πρώτος που ενημερώνει είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, και αμέσως μετά θα ενημερώσει τους πολιτικούς αρχηγούς και θα επικοινωνήσει με τον πρόεδρο της Βουλής για να διοργανωθεί ειδική συνεδρίαση για την ενημέρωση της εθνικής αντιπροσωπείας.

Έκλεισε λέγοντας ότι πρόκειται για μια ιστορική στιγμή. Χρέος όλων μας είναι να αποτιμήσουμε με νηφαλιότητα αυτή τη συμφωνία, που κατά τη γνώμη μου αποτελεί «ένα πολύ σημαντικό ιστορικό βήμα».

Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε από εδώ και πέρα εναπόκειται στη γείτονα χώρα να κάνει πράξη αυτά που αναφέρονται στη συμφωνία και επισήμανε την προϋπόθεση για αναθεώρηση του συντάγματος της γείτονος. Υπογράμμισε επίσης ότι ο σεβασμός της ιστορίας, και η συμμόρφωση της γείτονος με αυτή, αποτελεί ένα διαβατήριο για την περαιτέρω πορεία της και πρόσθεσε ότι η καλή γειτονία στηρίζεται στο σεβασμό. Ευχαρίστησε τον πρωθυπουργό για την τήρηση της κοινοβουλευτικής τάξης στα εθνικά θέματα, που σημαίνει ενημέρωση του ΠτΔ και των πολιτικών αρχηγών.

Οι δύο πρωθυπουργοί αναμένεται να υπογράψουν το πολυσέλιδο κείμενο της συμφωνίας το Σάββατο στις Πρέσπες.

Ολος ο διάλογος

ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ: Κύριε Πρόεδρε, ήρθα λίγο ξαφνικά -θα έλεγε κανείς- γιατί δεν μπορούσα να προγραμματίσω το σημερινό ραντεβού, και γι΄ αυτό, βεβαίως, κατανοώ και τις τεχνικές δυσκολίες για τα Μέσα Ενημέρωσης, αλλά νομίζω ότι αυτή η επίσκεψη είναι για καλό σκοπό, διότι μεταφέρω καλά νέα.

Πριν από λίγο καταλήξαμε σε Συμφωνία με τον Πρωθυπουργό της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας για ένα θέμα που, νομίζω ότι, μας απασχολεί και μας ταλαιπωρεί πάρα πολλά χρόνια, για την διαφορά που έχουν οι δύο Χώρες, σε ότι αφορά την ονομασία της γείτονος. Έχουμε, λοιπόν, μία Συμφωνία, θα έλεγα και γι΄ αυτό είμαι χαρούμενος, γιατί έχουμε μία καλή Συμφωνία, η οποία καλύπτει όλες τις προϋποθέσεις που είχε θέσει η ελληνική πλευρά. Και βεβαίως προϋποθέσεις που αποτελούνε τους βασικούς άξονες αυτού που ονομάζουμε Εθνική Γραμμή, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί εδώ -και κοντά- δύο δεκαετίες.

Δηλαδή έχουμε μία σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό έναντι όλων, erga omnes, τόσο δηλαδή στο εξωτερικό και στις Διεθνείς Σχέσεις τις γειτονικής Χώρας, όσο και στο εσωτερικό. Πράγμα που σημαίνει, ότι η ίδια η Συμφωνία προβλέπει οι γείτονες μας αναλαμβάνουν την υποχρέωση συνταγματικής αναθεώρησης για να αλλάξουν την συνταγματική τους ονομασία. Το σημαντικότερο, όμως, κύριε Πρόεδρε είναι ότι -κατ΄ εμέ το σημαντικότερο- είναι ότι έχουμε μία Συμφωνία που προβλέπει και αλλαγές στο Σύνταγμα πέραν της ονομασίας, που αφορούν τα σημεία εκείνα εις τα οποία υπάρχουνε αναφορές που εκπέμπουν αλυτρωτισμό, τόσο στο προοίμιο όσο και σε άλλα σημεία του Συντάγματος, και αυτό θεωρώ ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό. Αλλά το σημαντικότερο όλων κατ’ εμέ είναι ότι μ’ αυτήν την Συμφωνία διασφαλίζεται, κατοχυρώνεται κάτι πολύ σημαντικό για εμάς, η ιστορική κληρονομιά, η πολιτισμική παρακαταθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Μακεδονίας.

Πράγμα το οποίο είναι ίσως το σημαντικότερο κατ’ εμέ, διότι υπήρξαν στο παρελθόν κάποιοι οι οποίοι οικειοποιήθηκαν, προσπάθησαν μάλλον να οικειοποιηθούν ένα σημαντικό μέρος της Αρχαίας Ελληνικής Πολιτισμικής μας κληρονομιάς, πράγμα το οποίο αποτελούσε κι ένα διαρκές εμπόδιο στις σχέσεις ανάμεσα στους δύο λαούς. Υπ’ αυτήν την έννοια θεωρώ ότι η εξέλιξη είναι σημαντική και θετική.

Βεβαίως η ίδια η Συμφωνία προβλέπει ότι θα τεθεί σε ισχύ από την δική μας την πλευρά, θα κυρωθεί δηλαδή στο Ελληνικό Κοινοβούλιο αφότου η άλλη πλευρά εκπληρώσει τις βασικές προϋποθέσεις, και βασική προϋπόθεση όπως σας είπα είναι η Συνταγματική Αναθεώρηση κάτι το οποίο προφανώς και κατοχυρώνει τις θέσεις και τις προϋποθέσεις που έχουμε βάλει. Άρα λοιπόν, νομίζω ότι από εδώ και στο εξής θα πρέπει αυτή η Συμφωνία, η καλή Συμφωνία που σε μεγάλο βαθμό αποτελεί και μια θετική εξέλιξη για την περιοχή μας, θα πρέπει πρώτα να υλοποιηθεί από τους γείτονές μας για να προχωρήσουμε αμέσως μετά κι εμείς.

Σε λίγο -είστε ο πρώτος που ενημερώνω , ήρθα αμέσως μετά το τέλος της τελικής μας τηλεφωνικής μας επικοινωνίας με τον κ. Ζάεφ- αμέσως μετά θα ενημερώσω τους πολιτικούς Αρχηγούς για τα βασικά σημεία της Συμφωνίας αυτής και θα επικοινωνήσω με τον Πρόεδρο της Βουλής για να του ζητήσω τις αμέσως επόμενες μέρες, αμέσως μετά την ψήφιση των τελευταίων προαπαιτουμένων της τελευταίας αξιολόγησης, του τελευταίου προγράμματος για τη χώρα, να διοργανωθεί με βάση το Άρθρο 142Α του Κανονισμού, Ειδική Συνεδρίαση έτσι ώστε να ενημερώσω την Εθνική Αντιπροσωπεία.

Νομίζω ότι χρέος όλων μας είναι να αποτιμήσουμε με νηφαλιότητα αυτήν την Συμφωνία, που κατά την άποψή μου επαναλαμβάνω κύριε Πρόεδρε, αποτελεί ένα πολύ σημαντικό ιστορικό βήμα.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σας ευχαριστώ πολύ κύριε Πρωθυπουργέ για την τήρηση της Κοινοβουλευτικής Τάξης, στα μεγάλα μας θέματα, δηλαδή την ενημέρωση του Πρόεδρου της Δημοκρατίας και των Πολιτικών Αρχηγών των Δημοκρατικών Πολιτικών Δυνάμεων. Δεύτερον, θέλω να τονίσω το ότι από δω και πέρα είναι σαφές ότι η ευθύνη, για το εάν πραγματικά η γειτονική μας χώρα εννοεί την τήρηση αυτών των προϋποθέσεων που έχουμε θέσει και που είναι αυτονόητες, εναπόκειται σ΄ αυτήν. Και εδώ είναι ανάγκη να επαναλάβω τούτο: Ότι αυτή η εθνική θέση -περί εθνικής θέσης πρόκειται- το ότι δηλαδή προϋπόθεση για οποιαδήποτε Συμφωνία είναι η αναθεώρηση του Συντάγματος της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, δεν είναι μόνο γιατί από αυτή θα κριθεί τελικά η Συμφωνία η οποία θα έρθει προς κύρωση στην Βουλή των Ελλήνων.

Από εκεί θα φανεί, από τις αλλαγές που θα έχουν γίνει, εάν θα τηρηθεί από το γειτονικό μας κράτος όλη αυτή η δέσμευση, την οποία τώρα αναλαμβάνει. Αλλά το κυριότερο είναι ότι η Ελλάδα, μέσα από αυτή την προϋπόθεση που έθεσε, δείχνει τον σεβασμό της, ως Ευρωπαϊκή Δημοκρατική Χώρα με Δημοκρατική ευαισθησία, και προς την έννομη τάξη της πΓΔΜ.

Θα ήταν αδιανόητο για εμάς τους Ευρωπαίους και για την Ελλάδα ιδίως, με αυτή την Δημοκρατική παράδοση, να οδηγεί μια Χώρα και τον Πρωθυπουργό της να αποδέχεται πράγματα τα οποία είναι αντίθετα με το Σύνταγμα τους. Έτσι όπως έρχονται λοιπόν τα πράγματα αυτή την στιγμή, εναπόκειται στην ΠΓΔΜ να κάνει πράξη και σε συνταγματικό επίπεδο αυτά για τα οποία δεσμεύθηκε. Από αυτό θα κριθεί και η τελική Συμφωνία η οποία θα έρθει την εποχή εκείνη, εφόσον έχει τηρήσει τα υπεσχημένα. Και θέλω να πω επιπλέον τούτο: Ότι εφόσον τα τηρήσει, αυτός ο σεβασμός της Ιστορίας που τόσο καιρό είχε κακοπάθει από την γειτονική μας Χώρα –για να είμαστε ειλικρινείς και από την ανεύθυνη στάση ορισμένων ηγετών της- αυτός ακριβώς ο σεβασμός της Ιστορίας είναι ένα καλό διαβατήριο ειδικά για την περαιτέρω πορεία της. Είναι καλό για αυτόν τον Λαό τελικά, να συμμορφωθεί με την Ιστορία. Γιατί όπως και να το κάνουμε δεν ήταν μόνο μια παραβίαση βασικών αρχών που αφορούν το Διεθνές Δίκαιο το να διεκδικείς την κληρονομία της Αρχαίας Μακεδονίας του Φιλίππου και του Αλέξανδρου. Αλλά οδηγούσε σε μια γελοιοποίηση πραγματικά και τους ηγέτες αυτού του Κράτους, την οποία εμείς δεν θέλουμε. Θέλουμε καλή γειτονία και η καλή γειτονία ξεκινάει από τον σεβασμό της Ιστορίας και του Διεθνούς Δικαίου.

Και πάλι σας ευχαριστώ, και κάτι άλλο: Νομίζω ότι η συζήτηση στην Βουλή δείχνει και πάλι ότι εμείς στην Ελλάδα, στο Κοινοβουλευτικό μας Σύστημα ξέρουμε ότι αυτά συζητούνται κατεξοχήν στο Ναό της Δημοκρατίας που είναι το Ελληνικό Κοινοβούλιο.-

Τα έξι σημεία

Τα έξι σημεία της συμφωνίας πάνω στα οποία φαίνεται να έχουν συμφωνήσει οι δύο πρωθυπουργοί είναι τα ακόλουθα.

1. Επιλέχθηκε το όνομα Βόρεια Μακεδονία και απομένει να διευκρινιστεί αν θα γράφεται στα σλάβικα, στα αγγλικά ή και στα δύο, δηλαδή Severna Makedonija / Republic of North Macedonia.

2. Αποφασίστηκε ότι η γλώσσα της χώρας θα είναι τα «μακεδονικά» («Macedonian language») αλλά θα υπάρχουν αναφορές ότι δεν σχετίζεται με την αρχαία μακεδονική διάλεκτο κι ότι είναι σλαβικής προέλευσης.

3. Η εθνότητα θα είναι η «μακεδονική», δηλαδή οι κάτοικοι της γειτονικής χώρας θα λέγονται «μακεδόνες πολίτες» (/citizen of the Republic of North Macedonia). Εδώ θα υπάρχει αναφορά ότι ο λαός αυτός δεν σχετίζεται με τους αρχαίους Μακεδόνες.

4. Θα υπάρχουν ρητές αναφορές για την αλλαγή του Συντάγματος των Σκοπίων και για την απαλειφή αλυτρωτικών σημείων. Π.χ. δεν υπάρχει πλέον η πρόταση «προστασία μακεδονικών μειονοτήτων» έξω από τα σύνορα της χώρας.

5. Θα υπάρχουν χρονοδιαγράμματα σχετικά με τη διαδικασία που θα απαιτηθεί για αλλαγές π.χ. στα εμπορικά κι όχι μόνο σήματα. Δεν είναι γνωστό αν θα είναι η σύντμηση SMK ή δεν θα υπάρχει ο S (Severna).

6. Θα υπάρχει η ρητή αναφορά στο erga omnes ώστε να αποφευχθεί η διπλή ονομασία. Ταυτότητες, διαβατήρια κι άλλα επίσημα έγγραφα στα Σκόπια θα έχουν το νέο όνομα.

Βεβαίως, όλα αυτά μένει να αποτυπωθούν στο κείμενο της συμφωνίας και στις επίσημες ανακοινώσεις, ενώ θα υπάρξει και μια περίοδος όπου επιτροπές των δύο χωρών θα επιχειρήσουν να βρουν λύσεις για θέματα που θα προκύπτουν.