Πολεμικό σκηνικό στήνεται μεταξύ δημάρχων – περιφερειαρχών και κυβέρνησης, με αφορμή το επικείμενο νομοσχέδιο για τις αλλαγές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και κυρίως την καθιέρωση της απλής αναλογικής και στους δύο βαθμούς. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Εσωτερικών, κλείδωσαν οι βασικές αλλαγές στο σχέδιο νόμου, το οποίο, σύμφωνα με τον ίδιο τον υπουργό Εσωτερικών, θα έχει την κωδική ονομασία «Κλεισθένης 1» και αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή τις επόμενες ημέρες, το αργότερο στο τέλος του μήνα. Οπως επισημαίνουν στα «ΝΕΑ» πηγές του υπουργείου Εσωτερικών, θεωρείται βέβαιη τόσο η θέσπιση της απλής αναλογικής και για τους δύο βαθμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης όσο και η αποσύνδεση των αυτοδιοικητικών εκλογών από τον χρόνο διεξαγωγής των ευρωεκλογών, με τον Οκτώβριο του 2019 να θεωρείται ο μήνας των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών.Σε ό,τι αφορά τις υπόλοιπες αλλαγές στο εκλογικό σύστημα, πλέον επεκτείνεται και στις περιφερειακές εκλογές το δικαίωμα εκλέγειν και εκλέγεσθαι για τους πολίτες των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Υπενθυμίζεται πως μέχρι σήμερα οι ενήλικοι πολίτες της Ενωσης που διαμένουν στην Ελλάδα μπορούσαν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα τόσο για τις ευρωεκλογές όσο και για τις δημοτικές εκλογές.

Η ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ. Παράλληλα, το νέο σχέδιο νόμου φέρνει αλλαγές στη διάρθρωση εντός των δήμων και των περιφερειών, με σημαντικότερη τη διατήρηση των δημοτικών ενοτήτων μόνο ως εκλογικών περιφερειών, με στόχο να διασφαλιστεί η εκπροσώπηση όλων των προκαλλικρατικών δήμων στα δημοτικά συμβούλια. Μάλιστα, όπως τονίζουν άνθρωποι του υπουργείου, θα δοθεί στους ψηφοφόρους μιας περιφερειακής ενότητας το δικαίωμα να βάλουν σταυρό και σε υποψήφιο άλλης περιφερειακής ενότητας.

Εκτός απροόπτου στο νομοσχέδιο θα περιλαμβάνεται και η διατήρηση του θεσμού του χωρικού αντιπεριφερειάρχη, αρμόδιου για συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές της περιφέρειας.

Ωστόσο, ο χωρικός αντιπεριφερειάρχης θα προέρχεται από τους συμβούλους που θα έχουν ήδη εκλεγεί στην οικεία περιφέρεια, καταργώντας έτσι τη μέχρι σήμερα άμεση –και χωρίς να έχει «υποβληθεί» στη διαδικασία του σταυρού –εκλογή του. Μάλιστα, αναμένεται να ενισχυθούν και οι διαδικασίες προκαταρκτικής διαβούλευσης σημαντικών θεμάτων, πριν αυτά έρθουν για ψήφιση στο δημοτικό ή το περιφερειακό συμβούλιο. Με την ψήφιση του νομοσχεδίου, ανοίγει ο δρόμος για διενέργεια τοπικών δημοψηφισμάτων έπειτα από λαϊκή πρωτοβουλία, ενώ ο θεσμός του δημοψηφίσματος επεκτείνεται σε επίπεδο περιφέρειας, περιφερειακής και δημοτικής ενότητας.

ΕΠΟΠΤΕΙΑ. Μία από τις αλλαγές, την οποία έχει ανακοινώσει και ο υπουργός Εσωτερικών Πάνος Σκουρλέτης σε ομιλίες του, είναι η συγκρότηση αυτοτελούς υπηρεσίας εποπτείας των ΟΤΑ, ως αποκεντρωμένης υπηρεσίας του υπουργείου. Θα αναλάβει, σύμφωνα με πληροφορίες, τον έλεγχο νομιμότητας των πράξεων των ΟΤΑ και την εποπτεία των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οι έδρες των υπηρεσιών εποπτείας θα τοποθετηθούν γεωγραφικά στις έδρες των σημερινών Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, ενώ εξειδικευμένοι επιστήμονες, οι οποίοι θα επιλέγονται από το Ειδικό Συμβούλιο Επιλογής Προϊσταμένων, θα είναι επικεφαλής τους. Τέλος, αλλάζουν τα κριτήρια διαμόρφωσης των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) καθώς και η κατανομή τους, με πρόβλεψη για ελάχιστο όριο. Αναμένεται, δε, να γίνει τροποποίηση στην κατηγοριοποίηση των δήμων ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, που θα καθορίσει και τη βάση της χρηματοδότησής τους.

Συντονισμένη αντεπίθεση από δημάρχους και περιφερειάρχες

Σε συντονισμένη αντεπίθεση κατά του υπουργείου Εσωτερικών προχωρούν δήμαρχοι και περιφερειάρχες, καταγγέλλοντας τις προωθούμενες νομοθετικές αλλαγές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Χθες, σε κοινή συνέντευξη Τύπου, εκπρόσωποι της ΚΕΔΕ και της ΕΝΠΕ δήλωσαν αντίθετοι στην εφαρμογή της απλής αναλογικής, ενώ άσκησαν κριτική στην κυβέρνηση, σημειώνοντας πως το υπουργείο πρόκειται να καταθέσει στη Βουλή το νομοσχέδιο χωρίς προηγουμένως να έχει γίνει διαβούλευση. Ωστόσο, ο υπουργός Εσωτερικών Πάνος Σκουρλέτης με δηλώσεις του το τελευταίο διάστημα ισχυρίζεται πως ο δίμηνος κύκλος διαβουλεύσεων για τις αλλαγές στον Καλλικράτη που ζητά η ΚΕΔΕ έχει προ πολλού ξεπεραστεί.

Παράλληλα, όμως, εμφύλιος πόλεμος έχει ξεσπάσει και στους κόλπους των δημάρχων, με αφορμή το νομοσχέδιο αλλά και τη διεξαγωγή κοινού Συνεδρίου ΚΕΔΕ – ΕΝΠΕ στις 18 και 19 Απριλίου. Σε τοποθέτησή του ο πρόεδρος της Περιφερειακής Ενωσης Δήμων Αττικής (ΠΕΔΑ) Γιώργος Ιωακειμίδης υποστηρίζει πως πρόκειται για παγκόσμια πρωτοτυπία να γίνεται συνέδριο για νομοσχέδιο που κανείς δεν έχει δει, τακτική που «χρεώνεται στον πρόεδρο που ψάχνει να βρει άλλη μία ευκαιρία δικής του προβολής, καταστρέφοντας την όποια αξιοπιστία έχει απομείνει στην ΚΕΔΕ επί των ημερών του».

Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Γιώργος Πατούλης σε ανακοίνωσή του τόνισε πως «διεκδικούμε ένα νέο μοντέλο αυτοδιοικητικής διακυβέρνησης, στο οποίο οι τοπικές κοινωνίες θα έχουν τον πρώτο ρόλο. Σε αυτήν τη διεκδίκηση δυστυχώς υπάρχουν στελέχη από τον χώρο μας που επιλέγουν να υπηρετήσουν με τη στάση τους τον κυβερνητικό σχεδιασμό και όχι τον θεσμό που υπηρετούν. Αναφέρομαι συγκεκριμένα στον κ. Ιωακειμίδη».