Τη σκυτάλη της προεδρίας του Αρείου Πάγου ετοιμάζεται να παραδώσει στον διάδοχό της η σημερινή πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου Βασιλική Θάνου, η οποία σε τέσσερις ημέρες αποχωρεί από το δικαστικό σώμα λόγω συμπληρώσεως ορίου ηλικίας όπως ρητά προβλέπει το Σύνταγμα.

Οι συζητήσεις για το πρόσωπο που θα αναδειχθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο στην κορυφή της πυραμίδας της ποινικής και πολιτικής Δικαιοσύνης δίνουν και παίρνουν τον τελευταίο καιρό εντός αλλά και εκτός των τειχών του Αρείου Πάγου.

Οι διεργασίες που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη τόσο στην κυβέρνηση όσο και στα υψηλά κλιμάκια της Δικαιοσύνης είναι έντονες ενόψει των σαρωτικών αλλαγών που θα επιφέρουν οι αποχωρήσεις πέραν της προέδρου του Αρείου Πάγου, πέντε αντιπροέδρων και πολλών αρεοπαγιτών οι οποίοι συμπληρώνουν το 67ο έτος και ως εκ τούτου με βάση το όριο του Συντάγματος κλείνουν τον κύκλο τους στο δικαστικό σώμα.

Για τον λόγο αυτό δεν θεωρείται υπερβολή η εκτίμηση που διατυπώνεται από ανώτατους δικαστικούς λειτουργούς ότι από το τέλος Ιουνίου και μετά «αλλάζει ο χάρτης στον Αρειο Πάγο». Η πρωτοβουλία της προέδρου για παράταση των ορίων ηλικίας πέραν της ρητής συνταγματικής πρόβλεψης έπεσε όπως εκ των πραγμάτων αποδείχθηκε στο κενό καθώς δεν πέρασε ούτε από την Ολομέλεια του Αρείου Πάγου ούτε από την Ολομέλεια των Εισαγγελέων του Ανωτάτου Δικαστηρίου.

Βαρόμετρο η απόφαση για τους δικαστές

Οι επικείμενες κρίσεις στην κορυφή της Δικαιοσύνης συμπίπτουν χρονικά σε μία περίοδο που το κλίμα μεταξύ των δικαστών, ιδίως στα ανώτατα κλιμάκια, κάθε άλλο παρά ήρεμο το χαρακτηρίζουν οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ.

«Αυτό που προέχει είναι οι όποιες επιλογές της κυβέρνησης να φέρουν την ηρεμία ξανά στο δικαστικό σώμα», λένε με νόημα δικαστικές πηγές εν αναμονή της συνεδρίασης του Υπουργικού Συμβουλίου, που ύστερα από εισήγηση του υπουργού Δικαιοσύνης Σταύρου Κοντονή θα αποφασίσει για τους δικαστικούς λειτουργούς οι οποίοι θα βρεθούν τα επόμενα χρόνια στις κορυφαίες θέσεις του Αρείου Πάγου.

Αξίζει να σημειωθεί μάλιστα ότι οι κυβερνητικές επιλογές έχουν ιδιαίτερη σημασία καθώς η Δικαιοσύνη καλείται να ανταποκριθεί σε σύνθετους ρόλους που αφορούν σε εκκαθάριση εκκρεμών υποθέσεων διαφθοράς με αντικείμενο δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, αλλά και να συμβάλει στην επιτάχυνση των επενδύσεων με την ταχεία απονομή της.

Κομβικό σημείο

ο χρόνος θητείας

Υπ’ αυτά τα δεδομένα έχουν ξεκινήσει οι διεργασίες, ωστόσο κομβικό παραμένει το ερώτημα αν η κυβέρνηση θα προχωρήσει στην επιλογή ανώτατων δικαστικών που έχουν ακόμα ένα χρόνο θητείας ή θα επιλέξει ανώτατους δικαστές οι οποίοι θα έχουν μπροστά τους μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα –διετία για παράδειγμα –όπως έκανε και το 2015 επιλέγοντας ως πρόεδρο τη Βασιλική Θάνου. Ο υπουργός Δικαιοσύνης Σταύρος Κοντονής ο οποίος θα εισηγηθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο, όπως προκύπτει από τη δρομολόγηση της διαδικασίας για την ακρόαση των υποψηφίων από τη Βουλή, τάσσεται υπέρ της θέσης η κυβέρνηση να επαναλάβει ό,τι έκανε και το 2015, επιλέγοντας ανώτατους δικαστικούς με τουλάχιστον διετή θητεία.

Πάντως, σε περίπτωση που η κυβέρνηση επιλέξει για τη θέση του προέδρου ανώτατο δικαστικό που θα έχει χρόνο να μείνει τουλάχιστον έως το 2019, ως επικρατέστερη φέρεται η σημερινή αντιπρόεδρος Ειρήνη Κιουρκτσόγλου – Πετρουλάκη, ενώ εξετάζεται και το ενδεχόμενο επιλογής νέου προέδρου από τη δεξαμενή των αρεοπαγιτών με επικρατέστερο σε αυτή την περίπτωση τον αρεοπαγίτη Βασίλη Πέππα.

Αν πάλι η κυβέρνηση ακολουθήσει το σενάριο μονοετούς θητείας τότε επικρατέστεροι φέρονται οι αντιπρόεδροι Ιωάννης Γιαννακόπουλος και Χρυσούλα Παρασκευά. Σε συζητήσεις για τον νέο πρόεδρο του Αρείου Πάγου έχει ακουστεί από πολλές πλευρές και το όνομα του σημερινού προέδρου της Εθνικής Σχολής Δικαστών Δημήτρη Κράνη.

Οι επιλογές για την προεδρία θα καθορίσουν εν πολλοίς και τις επιλογές των αντιπροέδρων στον Αρειο Πάγο καθώς αποχωρούν πέντε εξ αυτών και συνεπώς η ανανέωση θα είναι εκτεταμένη. Σε περίπτωση μάλιστα που ο κύβος ριφθεί σε πρόσωπο με θητεία ενός έτους θεωρείται πολύ πιθανό πως οι νέοι αντιπρόεδροι που θα επιλεγούν αυτομάτως εγγράφουν υποθήκη για την επομένη μέρα στην προεδρία του Αρείου Πάγου. Συγκεκριμένα, λόγω συμπληρώσεως του ορίου ηλικίας αποχωρούν οι αντιπρόεδροι Δήμητρα Παπαντωνοπούλου, Ευθυμία Λαμπροπούλου, Ασπασία Καρέλλου, Γεράσιμος Φουρλάνος και Δήμητρα Μπουρνάκα καθώς και πολλοί αρεοπαγίτες.

Αναπάντητο ερώτημα ο χρόνος των κρίσεων

Και ενώ όπως όλα δείχνουν το τοπίο δεν έχει ακόμα ξεκαθαρίσει ως προς τις κυβερνητικές επιλογές για τα πρόσωπα που θα κρατούν τα ηνία στο Θέμιδος Μέλαθρον, υπάρχει ένα ακόμα ερωτηματικό για το αν οι κρίσιμες αυτές αποφάσεις θα ληφθούν άμεσα από το Υπουργικό Συμβούλιο ή θα μετατεθούν χρονικά, όπως έγινε το 2015 για το Συμβούλιο της Επικρατείας και το Ελεγκτικό Συνέδριο, όταν οι πρόεδροί τους επελέγησαν μετά την έναρξη του δικαστικού έτους, τον Σεπτέμβριο. Σε αυτή την περίπτωση, χρέη προέδρου στον Αρειο Πάγο θα εκτελεί ο αρχαιότερος αντιπρόεδρος του Δικαστηρίου που είναι ο Ιωάννης Γιαννακόπουλος. Σε ό,τι αφορά το Συμβούλιο της Επικρατείας, από εκεί αποχωρούν μόνο δύο αντιπρόεδροι, οι Δημοσθένης Πετρούλιας και Νικόλαος Μαρκουλάκης, ενώ από την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου φεύγει μόνον ένας αντεισαγγελέας, ο Γεώργιος Μπόμπολης.