Αναζήτηση
Την τελευταία φορά που ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε βρεθεί μαζί με τον Αλέξη Τσίπρα στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, στην απαστράπτουσα σκηνή βρισκόταν ο Μπαράκ Ομπάμα, σε έναν αποχαιρετισμό που συνέδεσε live την Αθήνα με κάθε γωνιά του πλανήτη. Η χθεσινή συνύπαρξη του Πρωθυπουργού με τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης στον ίδιο χώρο, με αφορμή την απόδοση του πολιτιστικού κέντρου στο ελληνικό Δημόσιο, δημιούργησε εκ νέου μια πλασματική εικόνα συναίνεσης, αλλά ακόμη και τα πλατιά χαμόγελα υπηρετούσαν τα νέα κεφάλαια ενός πολέμου που βρίσκεται σε εξέλιξη και θα κλιμακωθεί.
Δεν υπάρχει, ούτε προβλέπεται ανακωχή. Η δεύτερη αξιολόγηση δεν μεταβάλλει τη βασική στόχευση της Πειραιώς –που είναι να κλείσει το συντομότερο δυνατόν ο κυβερνητικός κύκλος της συμμαχίας ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ και η χώρα να αναζητήσει μια νέα πορεία μέσα από εκλογές. Πρόκειται για μήνυμα που μεταφέρεται από το επιτελείο του Κυριάκου Μητσοτάκη τόσο στο Μαξίμου όσο κι εκτός συνόρων. Αλλά αποδέκτες υπάρχουν και στο εσωκομματικό πεδίο. Η πολιτική αλλαγή ήταν και παραμένει το κεντρικό ζητούμενο για τη ΝΔ και αποτελεί την αντιπολιτευτική πυξίδα, είτε ολοκληρωθεί εγκαίρως μια συμφωνία με τους δανειστές είτε εξακολουθήσει να σέρνεται το προσεχές διάστημα.
Ψίθυροι στο παρασκήνιο
«Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι εάν το αίτημα του Κυριάκου Μητσοτάκη για εκλογές πέρυσι τον Μάρτιο είχε γίνει αποδεκτό, η χώρα θα βρισκόταν σε πολύ καλύτερη κατάσταση από αυτή που είναι τώρα» είναι το επιχείρημα που εκπορεύεται από το γαλάζιο επιτελείο, με το οποίο επιδιώκεται να μπει εκ των προτέρων φρένο σε όσους, εντός της ΝΔ, θεωρούν ότι το κόμμα πρέπει να αναζητήσει ένα νέο πολιτικό αφήγημα στην περίπτωση που ο Αλέξης Τσίπρας ξεφύγει από τις συμπληγάδες της δεύτερης αξιολόγησης και κερδίσει πολιτικό χρόνο.
Δεν πρόκειται για συζήτηση εργασίας στα ηγετικά κλιμάκια της Πειραιώς ούτε για επιχειρηματολογία που αναδεικνύεται σε κενό αέρος. Στην πραγματικότητα πρόκειται για προειδοποιήσεις που αποσκοπούν να προλάβουν τυχόν παρατράγουδα, καθώς στο γαλάζιο παρασκήνιο οι ψίθυροι περί αναγκαίας αλλαγής πορείας από το κόμμα, εφόσον κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση, έχουν αρχίσει να καταγράφονται. Η προαναγγελία ότι το «φύγετε» θα γίνει προσεχώς ακόμη ηχηρότερο προδιαθέτει και για μια σκληρή αντίδραση του Κυριάκου Μητσοτάκη, στην περίπτωση που βρεθεί αντιμέτωπος με διαφοροποιήσεις και με έναν ιδιότυπο ανταρτοπόλεμο απέναντι στην επίσημη κομματική γραμμή. Η προειδοποίηση επιτρέπει να τεθεί επί τάπητος ακόμη και θέμα διαγραφών για όσους δεν μπορούν να ακολουθήσουν συντεταγμένα την κατεύθυνση που υποδεικνύει η ηγεσία.
Από μια οπτική, η Πειραιώς κινείται περισσότερο προληπτικά, σε μια λογική «των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν», παρά εκπέμπει ανησυχία για εσωκομματικές αναταράξεις μπροστά σε μια παράταση του εκλογικού ορίζοντα. Ωστόσο, το ραντάρ της κομματικής έδρας καταγράφει κάθε κίνηση και στο γαλάζιο στρατόπεδο, καθώς αντιλαμβάνεται ότι δημιουργείται πρόσφορο έδαφος για διαφοροποιήσεις που θα έσπευδε να εκμεταλλευθεί και το Μαξίμου, σε μια προσπάθεια απεγκλωβισμού από το δικό του αδιέξοδο.
Είναι προφανές ότι ο προβληματισμός που καταγράφεται ήδη στους κόλπους της γαλάζιας Κοινοβουλευτικής Ομάδας για την επόμενη ημέρα μετά το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης θα μπορούσε να λάβει άλλες διαστάσεις, εάν παγιωθεί μια εικόνα περί της ανάγκης αλλαγής στρατηγικής. Μια παράταση του εκλογικού ορίζοντα αποσυντονίζει έναν κομματικό μηχανισμό που βρίσκεται από μήνες σε εκλογική εγρήγορση, ενώ η αξιωματική αντιπολίτευση θα πρέπει να αναζητήσει νέα βάση για να στηρίξει το αίτημα για πρόωρες εκλογές. Πολύ περισσότερο από τη στιγμή που αρκετοί και στη ΝΔ ερμηνεύουν μια συμφωνία και ως σινιάλο των εταίρων και δανειστών ότι δεν ευνοούν ένα σκηνικό πολιτικής αβεβαιότητας στην Ελλάδα, τουλάχιστον για την περίοδο που παραμένει ανοικτός ο εκλογικός κύκλος σε Παρίσι και Βερολίνο. Επιπλέον, με την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, δύσκολα η ΝΔ θα μπορούσε να συνεχίσει σε έναν δρόμο στοχοποίησης του ΣΥΡΙΖΑ, με φόντο το Grexit, και προσωπικά του Αλέξη Τσίπρα ως «μαέστρου» των σεναρίων για επιστροφή στο εθνικό νόμισμα.
Αντιπολιτευτική συνταγή
Οι ενστάσεις καταγράφονται από την Πειραιώς και δεν αποκλείονται διορθωτικές κινήσεις μέσα σε ένα νέο σκηνικό. Στενοί συνεργάτες του Κυριάκου Μητσοτάκη, ωστόσο, επισημαίνουν ότι το βασικό αντιπολιτευτικό πλάνο της ΝΔ δεν μπορεί να ανατραπεί, ούτε το κόμμα να εμφανιστεί ως «συνένοχος» για βάρη που σωρεύονται στη χώρα και την ελληνική κοινωνία με αποκλειστική ευθύνη του Αλέξη Τσίπρα. Οσο παραμένει, δε, μετέωρη η τελική συμφωνία με τους δανειστές, η ΝΔ δεν έχει καν λόγο να αναζητήσει αλλαγές στη δοσολογία της αντιπολιτευτικής συνταγής. Αντιθέτως, θα πιέσει ακόμη περισσότερο την κυβέρνηση να προχωρήσει στον τελικό γύρο των διαπραγματεύσεων με ανοικτά χαρτιά τόσο για τα νέα βάρη που αποδέχεται όσο και για δεσμεύσεις που αναλαμβάνει και τις οποίες μετακυλίει στις επόμενες κυβερνήσεις.
Συνεπώς, η αξιωματική αντιπολίτευση θα στρέψει τους προβολείς στις λεπτομέρειες της διαπραγμάτευσης, παρακολουθώντας στενά όλες τις πτυχές των συζητήσεων με τα τεχνικά κλιμάκια και τους εκπροσώπους της τρόικας στην Αθήνα, ενώ θα εστιάσει τη δική της αντεπίθεση και στις ενδοκυβερνητικές προστριβές. Το στίγμα αυτό εξέπεμψε χθες ο εκπρόσωπος της ΝΔ Βασίλης Κικίλιας, ζητώντας να συγκληθεί άμεσα η Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής προκειμένου να προσέλθουν ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος και ο αναπληρωτής υπουργός Γιώργος Χουλιαράκης για να παράσχουν πλήρη ενημέρωση για την τελευταία συνεδρίαση του Eurogroup.
Παράλληλα, κατέστησε σαφές ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να προσδοκά ανακωχή από την αντιπολίτευση, επικαλούμενη την κρισιμότητα της διαπραγμάτευσης. «Μιλούσαν για πολιτική συμφωνία, η οποία αποδείχτηκε για μία ακόμη φορά ότι είναι απάτη. Εχουν κερδίσει επάξια τη θέση τους στη συνείδηση του ελληνικού λαού ως οι μεγαλύτεροι ψεύτες που γνώρισε η Μεταπολίτευση», ήταν το μήνυμα Κικίλια, με την προσθήκη ότι η ΝΔ «δεν δέχεται καμία πίεση για να ψηφίσει τα μέτρα-λαιμητόμο».
Απάντηση στο Eurogroup
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όπως και το γαλάζιο επιτελείο, κινούνται με τη βεβαιότητα ότι, παρά τις κυβερνητικές θριαμβολογίες, θα αναζωπυρωθούν και τα σενάρια για το Grexit εάν έως τα μέσα Απριλίου δεν έχει ολοκληρωθεί η δεύτερη αξιολόγηση και δεν έχει οριστικοποιηθεί η ένταξη της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. «Από τον Απρίλιο η κλεψύδρα θα αρχίσει και πάλι να αδειάζει» τονίζεται με έμφαση, ενώ προεξοφλείται ότι οι κυβερνητικές υποχωρήσεις δεν εξαντλήθηκαν στη συνεδρίαση του Eurogroup.
Επιπλέον, στην Πειραιώς εκτιμούν ότι σε μια προσπάθεια απεγκλωβισμού το Μαξίμου θα επιδιώξει να μεταφέρει βάρη και δεσμεύσεις στο μέλλον, ώστε να παγιδεύσει την επόμενη κυβέρνηση και να διασφαλίσει τη συνοχή του συνασπισμού ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ στη Βουλή. «Στην παγίδα που προσπαθούν να στήσουν θα πέσουν οι ίδιοι μέσα» διεμήνυε χθες υψηλόβαθμο στέλεχος της ΝΔ –και στη βάση αυτή υψώνει ήδη το γαλάζιο επιτελείο τα δικά του οχυρωματικά έργα για όσο διάστημα θα παραμένει μετέωρη η διαπραγμάτευση. Η πλήρης αποδόμηση της κυβερνητικής θριαμβολογίας για όσα αποφασίστηκαν στο Eurogpoup είναι ένας πρόσθετος άμεσος στόχος και στηρίζεται σε επτά άξονες:
n Συμφωνία (staff level agreement) δεν υπήρξε.
n Είναι απροσδιόριστος ο χρόνος ολοκλήρωσης της συμφωνίας.
n Δεν υπήρξε ούτε πολιτική συμφωνία.
n Η επιστροφή των θεσμών συνοδεύεται από πρόσθετες υποχωρήσεις και διαπραγματευτικές ήττες της κυβέρνησης.
n Η «κυβέρνηση των προθύμων» συμφώνησε σε όλα όσα υποτίθεται ότι αντιστεκόταν, όπως υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα για μακρά περίοδο, μείωση του αφορολογήτου κ.ά.
n Δεν υπάρχει καμία δέσμευση των εταίρων για παρεμβάσεις στο δημόσιο χρέος, πέραν των μικρής σημασίας «βραχυπρόθεσμων» μέτρων.
n Δεν υπάρχει καμία συγκεκριμένη πρόβλεψη για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Τα αντισταθμιστικά
Η καταψήφιση των νέων μέτρων που θα συνοδεύει μια συμφωνία, αν και εφόσον κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση, είναι κοινός τόπος στη ΝΔ, αλλά στη γαλάζια Κοινοβουλευτική Ομάδα επικρατεί προβληματισμός για τη στάση που πρέπει να κρατήσει το κόμμα ως προς το σκέλος των αντισταθμιστικών μέτρων που θα περιλαμβάνει η συμφωνία (με μελλοντικές μειώσεις ΦΠΑ, ΕΝΦΙΑ και άλλων φόρων, αν προκύπτουν μεγαλύτερα πλεονάσματα). Στην περίπτωση που μια συμφωνία φθάσει στη Βουλή ως ενιαίο νομοθετικό πακέτο, σε ένα άρθρο, η θέση της ΝΔ διευκολύνεται –με τη συνολική καταψήφιση του πακέτου. Ενας διαχωρισμός των αντισταθμιστικών μέτρων, ωστόσο, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα γαλάζιο βραχυκύκλωμα, ανάλογο με εκείνο που καταγράφηκε με την ψήφιση του εφάπαξ βοηθήματος στους χαμηλοσυνταξιούχους και της αναστολής της αύξησης του ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου που σηκώνουν το βάρος της προσφυγικής κρίσης. Σε εκείνη την περίπτωση η ΝΔ είχε διχαστεί, με αποτέλεσμα να επιλέξει την αποχή κατά την ψηφοφορία για το βοήθημα και να υπερψηφίσει το πάγωμα του ΦΠΑ. Αντίστοιχο βραχυκύκλωμα διαφαίνεται και σήμερα, καθώς στο κομματικό παρασκήνιο δεν είναι λίγοι όσοι θεωρούν ότι η ΝΔ δεν πρέπει να αντιταχθεί σε μέτρα με θετικό πρόσημο που έχουν περίοπτη θέση και στο δικό της κυβερνητικό πρόγραμμα.
